Речник на Патриарх Евтимий
царьстве  
царьстве -ꙗ ср (53) 1. Царство; държава, начело на която стои цар. ꙗко аще  до полꙋ моегѡ потрѣбꙋѫⷮ цртⷭвїа, вьсѣ готѡвъ есмъ ѡтдат • аще манїа. аще ꙁлатѡ, аще сребрѡ. аще бсры. аще каменїе ъстное Петк 80r.26 Ѿц͠ь же его кѡнста. ꙗко ненааемо пршъствїе сн͠ѡвне вдѣвь, топлым слъꙁам юже къ кѡнстантінѹ любовь ꙁвѣствовааше.  есто въꙁрае на нь, тебе гл͠ааше ꙗко црⷭтвїю достона б͠ь собою прведе Конст 425r.9 Таже льстїѫ Ѳеѡдосїа ѹбвь, тъ съдръжатель проее царствїа быст(ь) ЙП 188.16 Същото значение и в ЙР 23.10 Нед 604v.24 ЙП 188.24 191.5 Теоф 265.15. // За Божието, Небесното царство; посмъртното блаженство на праведниците. Прїдѣте, благословенї ѡтца моего, наслѣдѹ̆те ѹготованное вамь царствїе ѡт сложенїа мрꙋ ЙР 26.17 Аще бо малакыѧ ѡт царствїа божїа ꙁгонт Павель велкы̆, то ѹбо рекѫт, же съ ным тѣлом бѫдѫт съгрѣшл II Никод 222.28 Благод(ѣ)тїю дѹха ѡбогат се, славнаа,  славꙋ бꙋдꙋщꙋю вьжделѣвь, прснопомнмаа, вѣньцы прїеть бесьмр(ь)тїа  въ царств небеснѣмь сподоб се жт свѣтло Теоф 257.23 Същата употреба и в ИМ 166r.2 Филот 91.31 Нед 610r.27 Теоф 255.8 257.28 257.32 262.16 262.17 262.27 272.26 273.15 ЛЙЗ 289.16 292.19 297.10 299.32 303.9 СЙЗ 364.1 367.9 369.13 371.7 372.14 СВВ 400.22 401.11 402.12 ЛОглаш 387.27 Яков 313.6 319.7 333.14 МБлаг 344.10 МЦ 354.4. въ царьств „Во царствии твоем“ – наименование на църковно песнопение.  абїе: Во царствї,  блаженна. Аще же праꙁднкъ господ(ь)нь, поемъ антфонъ Яков 310.1  абїе: Во царствї сї̆,  блаженна дню л праꙁ(днкѹ) Яков 311.10 // Прен. Област, в която господства, владее нещо. раꙁⷣрѹшвꙿ бо адѡва црⷭтвїа  врата мѣднаа  верѣе желѣꙁные сломвь ꙗко б͠ь крѣпькь. же тлѣнїемь ѹмрьщꙿвлные, жвоноснымь свомь въꙁⷣвже въскр͠сенїемь Нед 608r.36 2. Царуване, управление. Скона же се кѡнста въ вретанї въ трнадесетое лѣто црⷭтвїа своего • пеⷮдесетꙿ же  шесть въсѣхь пожвь лѣть Конст 425r.24 мтрѡфанѹ тогда патрїарꙿшьствѹющѹ въ нмь • Въ кѹпѣ же  цр͠ев съвръшааше се тогда црⷭтвїа двадесетое лѣто Конст 431v.7 Двѣма ѹбѡ къ трдесетмь лѣтѡⷨ спльншем се црⷭтвїа его, жвота же его въсего шестьдесеⷮ  шестое, проее цѣломꙋдрьное  стое проваждааше жтїе Конст 437v.22 3. Царска власт. Не на мнѡѕѣ же по срѣдѣ схь, маѯїмїань єркѹлїе  дїоклтїань ꙗкоже скаꙁѹеть єѵсевїе к҄сарїскы, црⷭтвїе ѿвръгꙿше въ простомь прѣбываахѹ нѹ Конст 425v.9 Гласїе же тоежде ксарїе єпⷭкѡпь рее. вънгда тѣмь оставт црⷭтвїе, раскааше се  пакы тѡ̏ скат наънꙿше, ѿ въсего сгꙿклта ѹбїен быше Конст 425v.17  пакы на высотꙋ царствїа вьстее  не ꙋстыдѣ се царскы высоты, нь сꙋщее вь раꙁлных недꙋгѡх ꙋсрьдно ѡмывааше Теоф 259.16 4. Царска титла.  въ пръвые ѹбо десетце праꙁнкь, пръваго своего с͠на кѡнстантіна црⷭтвїа поете санѡмь Конст 436r.34 Въ вторыє же десетце втораго своего с͠на кѡнстантіа, тоюжⷣе дїадмою ѻблож • Въ третї же праꙁнкь третїе десетце,  мъншаго с͠на кѡнстѹ тогожⷣе црⷭтвїа санѡмь поьте Конст 436r.37 царьстве твое Титла и обръщение към цар, владетел. вь се блг͠ѡе  бг͠оꙋгѡдное дѣлѡ, не бѫдеⷮ клюмо єже тѡлкое ꙋсръдїе же кꙋпно  желанїе прѣꙁрѣт твоегѡ бл͠гѡьствагѡ  дръжавнагѡ цртⷭвїа Петк 74v.16