93r

житїе и жиꙁн(ъ) прпⷣбнагѡ ѡ͠ца нашего і͠ѡ рилскаⷢ . съписано {кирї} єѵ̈ѳѵмїемъ патрїархѡⷨ трънѡвскыиⷨⷨ • блⷭви • ѡⷱ

Въ лѣпотѫ ꙋбо ктѡ намъ понѡсил бы ꙗко не тъїѫ ѻ дѡбрыⷯ лѣнивѣ имѧщимъ и нерадивѣ , нѫ и ꙁавидѧщиⷨ единоплеменнꙑмъ дѡбрыиⷯ приѧстїꙋ , аще млъанїемъ бл͠женнагѡ іѡанна житїе прѣишли бихомъ (,) и не въсѣцѣмъ тъщанїемъ по въꙁможномꙋ намъ написано ꙗкоже наѧлноѡбраꙁныи ѡбраꙁ(ъ) прⷣѣлѡжили иже дѡбрыѫ желаѫщимъ и ревнꙋѫщимъ дѡбродѣтѣли , на наⷭ и сице прѣжⷣе иныⷯ пѡлѕи въсходѧщи • Об(и)лнѡ ꙋбѡ подражанїе имѧщꙋ . ꙁа еже въ неⷨ въсѣхъ дѡбрѡдѣтѣлеи съетанїа , нⷷ малѫ же ѻбае могѫще иже на не въꙁираѫщимъ прилѡжити пѡлѕѫ • Дѡвѡлнѡ бѡ таковое бѫдеⷮ житїе не тъїѫ иже съ мнѡѕѣмъ трꙋдѡмъ по стѡпамъ послѣдствꙋѫщимъ великѡмꙋ ѻнѡмꙋ , къ подѡбнѣи въꙁвести славѣ приближъщїих сѧ б͠ви , нѫ и иже въ малѣ ꙋбѡ тѡгѡ житїꙋ подражавшиⷯ дѡвѡленъ прилѡжити ꙋспѣхъ . Не тъїѫⷤ и тѣⷨ ижⷷ простѡ въ слꙋсѣ бывшимъ , не неприѧстненъ пѡлѕы вина бѫдеⷮ . можеⷮ бѡ и тъкмо слышимо своѫ искапавь любѡвь въ слышѫщїихъ дш͠ахъ (,) и памѧтїѫ хранимо ꙗкоⷤ нѣкое жѫлѡ быти ,

93v

и по малꙋ поⷣстрѣкати тѣхъ къ подрⷤанїꙋ • Елма ꙋбѡ ѡбѡимъ съповѣдꙋѫщимъ ꙗвѣ ꙗко и слышѫщїимъ прилагает сѧ д͠шевнаа пища , и лѣба къ сп͠сенї(оу) таковое житїе ꙗвит сѧ , и б͠ъ егѡ ради прославит сѧ . равнѫ ѻбѡимъ мнѧ имѣти потрѣбѫ и тъщанїе . ѡвѣмъ ꙋбѡ, еже ни малѡ тѡ ѻставити полеꙁно . ѡвѣм же , неподѣ(л)нѣ прохѡдитꙵ . пае же сим же и ѻнѣмъ къ подражанїꙋ тъщитꙵ сѧ . беꙁмѣстнѣише бѡ бѫдеⷮ еже ѻ вещестъвнѣи и текѫщои пищи тѣлеснѣи въсегда т(во)рити намъ промышленїе ꙗко мнѡжаишее намъ вѡдѧщи тъщанїе , пае же и вѧще мѣры тѫ прїемати къ пищи поплъꙁаѫщим сѧ . ѻ невещестъвнѣи же и неистъщимѣи и дш͠ѫ полѕꙋѧщїи и вынѫ прѣбываѫщои , ни же малѡ попеенїе творити . гладемъ бжтⷭьвнымъ своѫ дш͠ѧ таѫщѧ прѣꙁираѫще • Се ꙋже ѧже о ѡномъ повѣсти наѧлѡ намъ творѧщимъ , самѫѫ приꙁвати ꙋбѡ бѫдеⷮ ѻногѡ блгⷣть , ѧже ѿ б͠а искръно тъ прїѧⷮ ѻбилнѣ , ꙗко да не ѿ ненаꙋенїа погрѣшимъ искомое . рѫкама въꙁнакама ꙗкоже г͠лет сѧ сщ͠енныимъ касаѫще сѧ , и пае дѡстоинства ꙗже ѻн(о)гѡ повѣдꙋѫще , ꙗко да не мнее слышателѧ ѻтъщетимъ , лꙋъшїиⷯ полѕѫ оставлъше . аще ꙋбо дѡлнимъ и тлѣѫщимъ понѣ и малѡ ꙋмомъ вънимал би бжтⷭьвнѣишїи съи мѫж(ъ) , и ѻ нѣъсѡмъ ꙁемнѣмь творил би попеенїе , въ скѡрѣ тѡгѡ мимотещи хѡтѣхѡмъ памѧⷮ ,

94r

и ꙁабьвенїа ѿслати глѫбинамъ • Елмаⷤ прⷣѣреⷱннаа въсѣ дѡлꙋ ѡставлъ гѡрнемꙋ вънимааше ѻтеъствꙋ свобѡдномꙋ и беꙁбѣдномꙋ и твръдомꙋ . и въсѣцѣмъ ѻбраꙁомъ тъщаше сѧ ѻбщаагѡ постигнѫти ѡ͠ца и съдѣтелѣ , нѫжⷣа и намъ ꙗже ѻ немъ ѿѧсти съповѣдати • Ꙗже бѡ иже прѣжⷣе наⷭ ѻ немъ не хытрѣ нѣкако и грѫбѣ съписашѫ , сїа мы по лѣпотѣ ꙗкоже клюимо естъ ꙋсръдно съповѣдати потъщахѡм сѧ . иꙁвѣстно вѣдѧще ꙗко ꙗже ѻ ѡ͠ци повѣсть , веⷭлити ѻбые ѡ͠целюбеꙁныⷯ дш͠ѧ , и къ ревности въꙁдвиѕати лꙋъшои • Блаженагѡ ꙋбѡ сегѡ рѡдителїе бл͠гоъстиви по въсемꙋ бѣшѫ , блъгаре же рѡдѡмъ . рѡжⷣенїе и въспитанїе весь г͠лемѫ скринѡ, въ прѣдѣлѣⷯ сѫще срѣдеъскыхъ . єстъ же с(ъ) срѣдецъ въ прѣдѣлѣⷯ єврѡпіискыхъ єдинъ сѫщъ ѿ славныхъ и нарѡитыⷯ градѡвъ . въ тои ꙋбѡ веси прѣбываѫще бл͠гѡъстиви ꙋбѡ сѫще житїемъ , млтⷭиви же нравѡмъ . бышѫ двѡимъ ѻтрѡѧтѡмъ ѡ͠ци . ѿ ниⷯ же единъ естъ юдныи съ і͠ѡанъ • Въспитанъ ꙋбѡ бывъ ѿ своихъ рѡдителеи дѡбрѣ , и бѣ повинꙋѫ сѧ тѣмъ въ всемъ , и длъжнѫѫ въꙁдаваѫ ъсть • Врѣмени ꙋбѡ не малꙋ прѣшеⷣшꙋ , и родителемъ егѡ ꙋмершемъ (,) тъ бѣ въ страсѣ г͠ни вынѫ . ѿ цр͠кве никакоже ѿстѫпаѫ , послꙋшаѫ бжтⷭьвныⷯ словесъ и с͠щеннаа ꙋенїа , ꙗкоже дрѣво насажⷣенно прї истѡникѡⷯ вѡдныⷯ • {} Нѣцїи же ꙁавистїѫ ѻдръжими лѣниви сѫще на бл͠гѡе ,

94v

дѡсадами и ꙋкѡриꙁнами тѡгѡ ѻблагаахѫ , лицемѣрна нарицаѫще и непотрѣбна до конца мирскагѡ прѣбыванїа • Въ сиⷯ ꙋбѡ тѡмꙋ сѫщꙋ , ꙋмысли съвѣтъ бл͠гъ , растои сѫщаа тогѡ въ рѫкы ꙋбѡгыⷯ . ѿдаⷭ и кесарѡви кесареваа , ꙗко да беꙁ ꙁабавленїа б͠жїа б͠ви дати въꙁможетъ • (б͠ъ) же рекыи ѿ тъмы свѣтꙋ въсїати . рекыи авраамꙋ инѡгда иꙁыди ѿ ꙁемлѧ твоѫ и ѿ рѡда твоегѡ и прїиди въ ꙁемлѧ въ нѧже ти аꙁ(ъ) покажѫ , ꙗвлѣет сѧ и семꙋ поⷣбнѣ , ниимже мнее ѻнѣхъ г͠(лъ) семꙋ вѣщаѫ , покаꙁавъ емꙋ и мѣсто идеже тѡмꙋ бл͠гѡꙋгѡдити въꙁможеⷮ . въꙁбънѫвь ꙋбѡ ѿ съна и расмотривь силѫ видѣнїа , распали сѧ ꙗкоⷤ єлень къ истѡникѡмъ вѡдныимъ . въѡрѫжи сѧ на мыслънагѡ гѡлїаѳа ꙗкоже д͠дъ . прїѧⷮ по древнеи повѣсти камени три , вѣрѫ г͠лѧ и надеждѫ и любѡвь . ѻблѣе сѧ въ брънѧ правды . въꙁлагаеⷮ и шлѣмъ сп͠сенїа бжⷭстъвныи покрѡвъ . ѿемлеⷮ власы съ страстми и похѡтми . шеⷣ въ мѡнастирь , и малѡ нѣкѡе тамо врѣмѧ прѣбывъ ради ѻбъꙋенїа (,) ѻставлѣеⷮ ꙁемнаа ꙁемнымъ , и пепелныимъ пръсть . исхѡдиⷮ мира и мирѡдръжца ниъсѡже инѡ въꙁемъ , раꙁвѣ единѫ ѻдеждѫ кѡжанѫ , прїиде въ покаꙁан(н)ѫѫ тѡмꙋ гѡрѫ . и сътворъ малѫ ѿ хврастїа кѡлибѫ , бѣ (тоу) прѣбываѫ пощенїемъ и бдѣнїемъ ꙋдрѫаваѫ тѣл(ѡ) . се ꙋдалих сѧ бѣгаѫ поѫ съ д͠вдѡⷨ въдвѡрих сѧ въ пꙋстыни . и ааⷯ б͠а сп͠саѫщагѡ мѧ ѿ малѡд͠шїа и бꙋрѧ . въꙁдѣваѫ прѣпѡⷣбныѫ рѫкы беꙁ гнѣва и съмѫщенїа .

95r

нитѡже въ сънѣдъ имы , раꙁвѣ былїе трѣвное еже ꙁемлѣ скотѡмъ проѕѧбати ѻбые , и вѡдѫ ѧже нескѫдно истѡници истѣкаѫтъ , скѡⷮ быⷯ ꙋ тебе въпїѫ аꙁъ вынѫ с тобѡѫ • ктѡ ꙋбѡ скаꙁати въꙁможетъ тѡгѡ ѧже тѡгда творѣше трꙋды . ни бѡ то самое былїе пꙋстынное дѡ сытости прїимааше . нѫ малѡ ѕѣлѡ и скѫдно , и се по ꙁахѡжⷣени сл͠ннѣмъ . и вѡдѫ же такожⷣе , (елико) тъїѫ вънѧтрънѣа прохладити • Слъꙁныи же пакы тѡгѡ истоникъ ктѡ поⷣстоанї(ꙋ) иꙁвѣстиⷮ . въсенѡщнаа же такожⷣе стоанїа и кѡлѣнѡпрѣклѡненїа . мнѡжицеѫ прѣѻбраꙁꙋѫще себе бѣси , прихѡждаахѫ ѕвѣреи раꙁлиныⷯ ѻбраꙁ(ы) , ꙋстрашити и ѿгнати тѡгѡ хѡтѧще . нѫ дѡблыи непоколѣблемъ прѣбывааше тѣхъ къꙁньми . ꙗкоже нѣкыи каменъ тврⷣъ , въсѧ прихѡдѧщѫѧ на нь влъны раꙁбиваѫ и ѿражаѫ . или истиннѣе рещи , ꙗкоже адамантъ не ѧⷮ бывааше никаковѣмъ желѣꙁомъ • Врѣмени же не малꙋ прѣшеⷣшꙋ , прѣхѡдиⷮ ѿ тѫдꙋ въ инѡ мѣст(о) , идеже пещерѫ ѻбрѣтъ темнѫ ѕѣлѡ и мранѫ (,) тамо въсели сѧ . прилагаѫ трꙋды къ трꙋдѡмъ и къ желанїꙋ желанїе . сълагаѫ ꙗкоже любѡдѣлнаа пела медъвныѫ съты , и полагаѫ въ скрѡвищеⷯ сръденых • въ сиⷯ ꙋбѡ тѡмꙋ сѫщꙋ , с͠нъ брата егѡ ѡц͠а и мт͠ре ꙋтаив сѧ , прїиде въ пꙋстынѧ идеⷤ прпⷣбныи прѣбываѫ бѣ . и мнѡгѡ трꙋжⷣ(ъ) сѧ , єдва въꙁможе тогѡ ѻбрѣсти . бл͠женныи же иꙁдалее тогѡ грѧдѫща ꙋꙁрѣвъ ,

95v

мнѣше мътанїе се быти , на мл͠твѫ себе въдаⷭ . пришеⷣ ꙋбѡ онъ и на лици паⷣ , прошааше блⷭвенїа прїѧти . ѻн же истинно се быти вѣрѡвавъ а не мътанїе , блⷭвенїꙋ тогѡ споⷣбль въпрашааше пришествїа винѫ . ѻн же ꙗже ѻ себѣ въсѣ вѣдѡма твориⷮ мѫжеви , абїе прїѧтъ бываеⷮ имъ . лꙋка бѡ семⷹ бѣше проꙁванїе . тѡгѡ ꙋбѡ ꙁрѧ прⷣпбны съ сѡбѡѫ сѫща ꙗкоже нѣкыи кедръ иже въ ливанѣ мнѡжѫщ сѧ , бл͠гѡдарестъвныѫ б͠ви въꙁсилааше пѣсни вынѫ рееное ѻнѡ въ ꙋстѣⷯ имы , неꙁлѡбивїи и правїи прилѣплѣахѫ сѧ мнѣ • и бѣ съ нимъ въ пꙋстыни ꙗкоже агнѧ неꙁлобиво истинныимъ пастыремъ пасѡмо , ꙗкоже дрꙋгыи авелъ или исаак , пртⷣѧ въ въсемъ подражаѫ иже ѿ младенства въ пꙋстыни въспитаннаагѡ • Нѫ тѡ иже инѡгда денница н͠нѣ же тъма гръдѡсти ради быти наслѣдѡвавъ . иже ꙁемлѧ и мѡре потрѣби(т)и велѧи . ѿвръꙁыи на нб͠са ꙋста своа . рекыи полѡжѫ прѣстѡлъ мои на ѡблацѣⷯ и бѫдѫ поⷣбенъ вышнемⷹ гръдыи и велерѣив(ы)и врагъ . не могы тръпѣти дѡбрѡдѣтѣли и пѡдвигы мѫжа , исплъни сѧ ꙁависти . ꙁаѧⷮ бѡлѣꙁнь и рѡди беꙁакѡнїе . ѿхѡдиⷮ ꙋбо къ иже по пльти ст͠го братꙋ въ ѡбраꙁѣ нѣкоегѡ вѣдѡма . ѻбрѣтаетъ егѡ пеалїѫ дръжима , и єстестъвными жѫлы стрѣема , и недѡꙋмѣѫща ѻ лишени ѻтрѡка , и г͠летъ ємꙋ сицевыѫ г͠лы • иже твоеѧ старѡсти поⷣпоръ и твоегѡ дѡмꙋ наслѣдника и твоегѡ сѣмене плѡⷣ .

96r

иже мт͠рнѧѫ ѧтрѡбы и твоиⷯ нѣдръ ѻтрока лишивыи , іѡаннъ єⷭ твои браⷮ . нощїѫ бѡ тъ само пришеⷣ и твое ѻтроѧ въꙁемъ , имаⷮ тѡ ꙋ себе ⸱ Еже аще не въ скорѣ шеⷣ въꙁмеши , ѕвѣремъ т(ъ) слаⷣкаа бѫдеⷮ сънѣдь . ѻбрѧщеши же сѧ и ѧдѡꙋбиицъ не съ ꙋсръдїемь въꙁыскавь то . грѧди ꙋбѡ грѧди дрꙋже и покажѫ ти мѣсто , и ть(и) въ скорѣ шеⷣ въꙁми своегѡ сѣмене плѡⷣ • Сїа ꙋбѡ ꙗко ѡнъ слышавъ , ѻблѣе сѧ въ ненавист(ь) ꙗко въ риꙁѫ , и гнѣвныи ѻбъемлеⷮ егѡ ѻблакъ , тѡ не г͠лѧ и тѡ не дѣѫ на неповиннаагѡ . поемъ ꙋбѡ егѡ дїавѡлъ , въ пꙋстынѧ ведѣше , ꙋѧ и распалѣѫ тогѡ къ ѻскръбленїꙋ мѫжа . и ꙗко блиꙁ(ъ) бывше мѣста , покаꙁавъ емꙋ пещерѫ иꙁдалее , абїе ѻтиде • ѡн же ꙋбѡ шеⷣ въ покаꙁаное мѣстѡ , обрѣтаеⷮ ст͠гѡ . и тѡ не съдѣа тѡгда на немъ дѡсадами и ꙋкѡриꙁнами ѻблагаѫ . какѡгира и прѣльстника тѡгѡ нариѧ , и дѡ кѡнца мирскагѡ прѣбыванїа недѡстѡина , и дрѣвеса и каменїе на нь поемлѧ , въсѣъскы тѡгѡ ꙋбити наїнаѫ • Нѫ тѡ ꙋбѡ крѡⷮкаⷢ влⷣкы крѡткыи ꙋеникъ . стоаше мльѧ и ниъсѡже ѿнѫⷣ вѣщаѫ , въ ꙋмѣ реⷱное хранѧ , аꙁъ же ꙗⷦ глꙋхъ не слышѫ , и ꙗко нѣмъ не ѿвръꙁаѫ ꙋстъ своихъ • Въсхытивъ ꙋбѡ съ гнѣвѡмъ и крианїеⷨ ѿ ꙋмиленагѡ гласа ѻтрѡка , и мирꙋ грѧдѣше . къ мирꙋ сквръннѣи блѫдници , къ неистѡты и сквръны въсѣкѡѫ мт͠ри . ѿтръже тѡго ѿ гѡры б͠жїѫ гѡры тꙋныѫ . гѡры въ неиже бл͠говѡли б͠ъ жити въ неи • Ꙗко ꙋбѡ сїа бл͠женыи видѣ и кѡварствѡ дїавѡлее расѫди тѡ быти ,

96v

пеали тѡгѡ ѻбъѧⷮ ѡблакъ . и слъꙁами себе ѻблїавъ падаеⷮ на лици молѧ сѧ и гл͠ѧ . г͠и . рекыи приꙁови мѧ въ д͠нь пеали твоеѧ и иꙁбавлѧ тѧ , иꙁбави мѧ н͠нѣ влⷣкѡ . приꙁри на мѧ млⷭрьдныимъ си комъ , и ѿжени срⷣца моегѡ пеаль . и сътвори съ мноѫ ꙁнаменїе въ блг͠ѡ . ꙗко блⷭвенъ еси въ вѣкы аминъ • и по молитвѣ сѣдѣше скръбѧ и тѫжѫ ѻ лишени (ѻ)трока . бѡаше бѡ сѧ , еда како въ миръ томꙋ ѿведенꙋ бывшꙋ , съплетеⷮ сѧ въ житеискыⷯ пеалехъ • Нѫ тѡ ꙋбѡ твориⷮ б͠ъ иже дѣти оставити къ немꙋ прихѡдити повелѣвы (:) глеⷮ и ꙁде ѻтрока ѡ͠цꙋ , аще и не г͠лы нѫ вещми . ѻстави дѣтѧ прїити къ мнѣ и не брани емꙋ такѡвыхъ бѡ естъ црⷭво нбс͠ное • тѡмⷹ бѡ ꙗко идѫщꙋ пѫтемъ , ꙁьмїа сѣкнѫ отрѡка и абїе крѡткыма дланма съмр͠ть тѡгѡ въспрїѧⷮ . Сїа ꙋбѡ ѿц͠ъ ѻтрока ꙗко видѣвъ , недѡꙋмѣашеⷭ тѡ сътворити . ѻбае въꙁвращ сѧ къ прпⷣобномꙋ съ стыдѣнїемъ кꙋпно и сѣтѡванїемъ , повѣдꙋеⷮ ꙗже на пѫти приклюъшаа сѧ • ѻн же тѡмꙋ погребсти то повелѣ и въ своа ѻтити . єже и сътвори • прославивь ꙋбѡ прпⷣбныи б͠а дѡвѡлнѡ ѻ семъ , бѣше проее бес пеали • прѣбыⷭ же тꙋ въ тои пещерѣ дванадесѧⷮ лѣтъ , ни единогѡ покоа тѣлеснагѡ имѣѫ . трꙋды къ трꙋдѡмъ и бѡлѣꙁни къ бѡлѣꙁнемъ прилагаѫ • Сїа же дїавѡлъ ꙁрѧ , не прѣстааше въсѣъскы тѡгѡ ѻскръблѣѫ , ѻвогда ꙋбо ꙋнынїемъ . ѻвѡгда же лѣнѡстїѫ . єстъ же егда и страхѡванми ,

97r

мнѡгажⷣи такожⷣе и привидѣнми • Нѫ адамантъ д͠шеѫ іѡаннъ никакоже ѧтъ бывааше тѡⷢ къꙁньми . ѻбыдѡшѫ мѧ поѫ ꙗко пелы съⷮ , и раꙁгорѣшѫⷭ ꙗко ѡгнь въ тръни , и именемъ г͠нимъ противлѣах сѧ имъ • дн͠емъ ꙋбѡ довѡлнѣмъ прѣшеⷣшемъ , поемлеⷮ въселѫкавы съ сѡбѡѫ бѣсѡвъ плъкъ въ ѡбраꙁѣ раꙁбѡиникъ . и сꙋрѡвѣ на ст͠гѡ пришеⷣше , бишѫ егѡ немлтⷭивно . и рѣѫще и влѣкѫще , ѿгнашѫ его ѿ мѣста . ꙁапрѣщъше нектомꙋ смѣати приближитиⷭ т(оу) . Ѻн же и въ семъ своегѡ влⷣкѫ гласꙋ повинꙋѫ сѧ бѣ . велѧщꙋ , аще гѡнѧⷮ ваⷭ ѿ града сегѡ бѣгаите въ дрꙋгыи . не ѿ града въ граⷣ нѫ ѿ пꙋстынѧ въ пꙋстынѧ прѣхѡдѧ . ѿхѡдитъ ꙋбѡ въ инѡ мѣсто растоанїе не малѡ имѧщее . и тамо дѫбъ велеи по древнеемꙋ онѡмꙋ авраамꙋ обрⷮѣ (,) въселѣет сѧ въ нь . нѫ ѻнъ ꙋбѡ поⷣ амврїискыимъ (,) троицѫ юⷣнѣ ꙋрѣдивь ѿсилаеⷮ . съ же ꙁде мыслънѣ прїемъ , самагѡ тѡгѡ въ троици покланѣемаго въ себѣ имѣаше живѫща б͠а . никакоже ꙋнываѫ . нѫ пръвагѡ правила своегѡ крѣпцѣ дръжѫ сѧ • нѫ тѡ ꙋбѡ творитъ иже въсѣ на полѕѫ творѧи . ꙗкоⷤ древле въ пꙋстыни ѻдъжⷣи маннѫ людемъ . и алѧщѫѧ исплъни бл͠гъ , сицевѣмъ ѡбраꙁомъ и ꙁде творитъ . повелѣ бѡ ꙁемли иꙁрастити сланꙋтокъ въ прѣпитанїе ст͠гѡ . и бѣ питаѫ сѧ тѣмъ , тѣлеснѫѫ немощь малѡ ꙋтѣшаѫ , и ѧтрѡбнѫѧ скѫдѡсть исплънѣѫ . прѣхѡдѧ ѿ силы въ силѫ , и въсхожⷣенїа въ срⷣци полагаѫ . слъꙁныѫ истѣкаѫ истѡникы , и напаѫ д͠шевныѫ браꙁⷣны и класы дѡбрѡдѣтѣлныѫ процвитаѫ • Б͠ъ же рекыи : Иꙁ(ъ)2 тъмы свѣтⷹ въсїати (.)

97v

и таинаа тъмы ꙗвѣ творѧи , не въсхѡтѣ на мнѡѕѣ съкръвенꙋ быти градꙋ връхꙋ гѡры стоѫщꙋ , нѫ бл͠говѡли тѡгѡ ꙗвити дѡбрѡдѣтѣль . пастырем бѡ тѡгда блиꙁ(ъ) нѣгде пас(ѫ)щимъ ꙗкоже инѡгда ѻнѣмъ иже при х͠а моегѡ рѡжⷣ(ъ)ствѣ , и ѻвцамъ бл͠гѡпокорнѣ къ пажити прилежѫщимъ , напрасно ꙋстръмившеⷭ бѣгꙋ сѧ ѧшѫ . не по пѫти нѣкѡемъ ѻбынѣмъ . нѫ беꙁь пѫтїемъ въсѣъскы по пꙋстыⷯ и жестѡкыⷯ и неѻбыныⷯ мѣстѣⷯ . и пришеⷣше дѡ мѣста идеже бѣ прⷣбны , сташѫ . пастыремъ ꙋбѡ въ слѣⷣ женѫщемъ и тиѧ ꙋставити невъꙁмогшемъ , прихѡдѧⷮ и ти , идеже ѡвцѧ сташѫ и ст͠гѡ видѣвше , ꙋдивишѫ сѧ . ктѡ и ѿ кѫдꙋ и кыимъ (ѻ)браꙁомъ само прїиде въпрашаахѫ . житїе же твое и ѿ͠ъство ѿкѫдꙋ • Мое ꙋбѡ житїе по апⷭлꙋ , на нб͠сехъ естъ , ѿнѫдꙋ же сп͠сителѣ аѫ ѿвѣщавааше . ѿ͠ъствѡ же , вышнїи іерлⷭимъ . а иже ꙁде мене ѿ͠ъствѡ въспїтавшее и граⷣ , не ваше естъ раꙁꙋмѣти . ѻбае елма ꙁде обрѣтше сѧ есте , дѡстоитъ напитати ваⷭ пꙋстынноѫ пищ(ѧѫ) . и повелѣ имъ въꙁѧти ѿ тꙋ въꙁращъшаго сланꙋтка . ѻни же въꙁемше ꙗдѡшѫ въ сытѡсть • и ꙗко ѿпꙋщени бывше ѻтити , единъ нѣкыи ѿ ниⷯ шеⷣ ѻ таи въстръже сланꙋтка дѡвѡлнѡ и радостнѣ теаше въ слѣⷣ дрꙋгѡвъ , и ꙗко тѣⷯ постиже и бывшее покаꙁавъ . сътекшеⷭ ѻни растръгѡшѫ т(ъ) ѿ рѫкꙋ егѡ . и ꙗко ѿвръꙁати наѧшѫ ꙁрънѡмъ хранила , ниъсѡже ѻбрѣтошѫ .

98r

и абїе раскаавшеⷭ въꙁвратишѫ сѧ , и бл͠женомⷹ въꙁвѣстишѫ , прощенїа просѧще съдѣаныимъ . ѻн же прощенїꙋ тѣхъ спⷣби рекъ . Сице ѡ ѧда бл͠гѡвѡли въсесилныи б͠ъ , ꙗко да ꙁде въꙁрастаѫⷮ и ꙁде истъщанїе прїемлѧⷮ • Ꙍни же юдесе исплъншеⷭ , въ своа ѿхѡдѧⷮ хвалѧще и славѧще б͠а ѻ въсѣхъ ꙗже видѣшѫ и слышашѫ . скаꙁаѫще по въсеи странѣ ѻнѡи и въ ѻкртⷭныⷯ весехъ • Нѣцїи же ѿ хрїстолюбивыⷯ иꙁвѡлишѫ ити къ ст͠мꙋ и блⷭвенїе ѿ негѡ полꙋити . мѫж(ъ) нѣкии дꙋхѡмъ неистыимъ лютѣ ѿ мнѡгъ лⷮѣ съмѡщаемъ , ꙗко ꙋꙁрѣ сихъ идѫщѫ , послѣдꙋѫ бѣше тѣмъ хѡтѧ прѣмѣнити сѧ ѿ недѫга . и ꙗко пъприща единогѡ блиꙁ(ъ) ст͠гѡ бывше , абїе стрѧсе егѡ дꙋхъ нетⷭы и паⷣ валѣшеⷭ въпїѫ и гл͠ѧ , ѻгнь ѻпалѣет мѧ и не могѫ напрѣⷣ поити . ѻни же свѧꙁавше егѡ влѣахѡ съ нѫжⷣеѫ . и паⷣше на ꙁемлѧ , прѡшаахѫ блⷭвенїа полꙋити . ѻн же прошенїе исплънивъ , въпрашааше пришествїа винѫ • ти же ꙗже ѻ себѣ скаꙁавше , повѣдꙋѫⷮ и ꙗже ѻ бѣснꙋѫщим сѧ , припаⷣѫще и просѧще тѡгѡ ѿ недѫга прѣмѣнити . нѫ іѡанъ никакоже на сѧ надѣѧ сѧ бѣ , нѫ на б͠а ѻживлѣѫщагѡ мрт͠выѫ , и нарицаѫщаго не сѫщаа ꙗко сѫща , не нашеѫ мѣри ѧда гл͠ѧ , се дѣлѡ еⷭ не нашеѫ мѣры б͠а же единогѡ естъ еже бѣсы иꙁганѣти . и мы бѡ л͠ци поⷣбѡстрастни вамъ есмы , и тоѫжⷣе ѻбложени немощїѫ . послѣдꙋаше бѡ и въ семъ влⷣномꙋ гласꙋ велѧщомꙋ . єгда въсѣ сътворите повелѣннаа вамъ ,

98v

г͠лите ꙗко непотрѣбни раби (есмы . ѻни же иꙁлиха на)лежаахѫ молѧще сѧ • Ꙗко ꙋбо тѣхъ видѣ прилежнѣ належѫщѫ и неослабно тѡгѡ принѫжⷣаѫщѫ , слъꙁами себе ѻблїавъ , паде на ꙁемлѧ , и иꙁ глѫбины срⷣца въꙁдъхнѫвъ , б͠же въ троици с͠тѣи рекъ покланѣемыи , сътворивыи въсѣ видимаа и невиⷣимаа . єгѡже въсѣ бѡѧт сѧ и трепещѫⷮ , помилꙋи тварь своѫ , и не дажⷣъ влкⷣѡ , семⷹ на длъѕѣ мѫимꙋ быти . не нашеѫ раⷣ правды нѫ ради твоеѧ бл͠гсти и щедрѡⷮ твѡихъ . нѣⷭмъ бѡ дѡстоенъ бл͠же ни , именовати твое пртⷭое имѧ моими неистими и скврънными ꙋсты • ѻбае на твоѫ надѣав сѧ блг͠ѡсть , тебе приꙁываѫ на помощь . сам бѡ съ клѧтвоѫ ѻбѣщалъ еси (оу)сты рабъ свѡиⷯ пррⷪкъ , не хѡтѣти съмр͠ти грѣшникꙋ • Сегѡ раⷣ припадаем ти въси и мили сѧ дѣемь , ꙋслыши наⷭ съ нб͠се ст͠го твоегѡ ꙗко блⷭвенъ еси въ вѣкы аминъ • Сице ꙋбѡ томⷹ помолившꙋ сѧ , абїе бѣсъ иꙁыде ѿ ͠лка и ꙁдрав(ъ) быⷭ веⷭ и славлѣше и хвалѣше б͠а . сѫщїи же съ нимъ ꙗко сїа видѣвше , ꙋжасѡмъ съдръжими бѣхѫ , и мнѡжаишѫѫ вѣрѫ стѧжашѫ къ ст͠мꙋ и молѣахѫ егѡ ꙗко да съ нимъ прѣбываѫтъ . Ꙍн же не попꙋсти . накаꙁав же тѣхъ прилежнѣ . и ѿ тꙋ сѫщааго сланꙋтка дѡвѡлнѣ ꙋрѣдивъ , въ своа ѿпꙋсти . ꙁапрѣтивъ имъ не ктомꙋ смѣати прїити къ немꙋ . ѻни же въ своа въꙁвращъше сѧ , съпѫⷮшестьвника и бл͠гѡшестъвна съ сѡбѡѫ имѣахѫ иже инѡгда бѣснꙋѫщагѡ сѧ •

99r

Славѣ же ѿ толѣ по въ(сеи странѣ тои прошеⷣши) ѻ немъ , хвалѣахѫ б͠а въси и мнѡгѫ любѡвь и ревность къ немꙋ стѧжаваахѫ • Дѡблыи же іѡаннъ ꙗко сїа бываѫща ꙋвѣдѣ , въставь ѡтиде ѿ тѫдꙋ , л͠скыѧ славы бѡѫ сѧ , пае же дѡ кѡнца ненавижⷣѫ . бжⷭтьвнои же наи пае прилежѫ и сладостнѣ въспѣваѫ , мнѣ же , еже прилѣплѣти сѧ б͠ви бл͠гѡ естъ , и полагати на г͠а ꙋпованїе мое • и ѻбрⷮѣ ꙋбѡ каменъ ꙃѣлѡ высѡкъ , абїе въсхѡдиⷮ ꙗкоже б͠гвидецъ инѡгда на сїнаискѫѫ . въсхѡдиⷮ въ невъхѡдимыи мракъ б͠гвидѣнїа , прїемлеⷮ и съ . б͠гописанныѧ скрижали , не к томꙋ на скрижалеⷯ каменныиⷯ , нѫ на скрижалеⷯ срⷣца • Слъꙁами ѻмакаѫ каменъ , и въсенѡщными бдѣнїи и въꙁдыханїи въ стѡ трꙋды плѡдѧ . единъ единомꙋ бесѣдꙋѫ , и легкыма крилѡма къ нб͠си шествїе творѧ . нѡщныи прѣтръпѣваѫ мраꙁъ и дневныи варъ • неꙋсъпное же ѻко сице тѡгѡ дѡблестъвнѣ тръпѧща ꙁрѧ , силѫ томꙋ невидимо и крѣпоⷭ подааше наипае • Ненавидѧи же дѡбра дїавѡлъ не сътръпѣ на мнѡѕѣ тѡликѫ дѡблесть мѫжа . нѫ поемъ съ сѡбѡѫ легеѡнъ бѣсѡвъ . сꙋрѡвѣ на ст͠го прїидѡшѫ . тѡ не дѣѫще и то не творѧще . биѫще . пхаѫще . и влаѧще , абїе съ камене съвръгше ѿхѡдѧⷮ , въсѣьскы мрътва тѡгѡ мнѧще и никакоже жити хѡтѧща . Лежѫ ꙋбѡ тамо дѡблыи іѡаннъ на мнѡгъ аⷭ , едва въ сѧ пришеⷣ , стенѧ и прѣнемагаѫ тѫжааше . и гл͠ааше къ себѣ . въскѫѧ прискръбна еси д͠ше моа , въскѫѫ съмѫщаеши мѧ .

99v

ꙋповаи на б͠а ꙗко исповѣм сѧ емⷹ . спасенїе лицꙋ моемⷹ и б͠ъ мои . и въставъ , пакы на каменъ въꙁхѡждааше , и пръвагѡ правила своегѡ дръжашеⷭ , вышнѣагѡ полѡжи прибѣжище себѣ • Приꙁираѫи же на ꙁемлѧ и твор(ѧ ѫ) трѧсти сѧ , приꙁираеⷮ съвыше млтⷭивнымь ѻкѡмъ на своегѡ ꙋгѡдника , и агг͠лꙋ своемꙋ ꙁаповѣда въ еже принѡсити емꙋ пищѫ на къждѡ д͠нь . и бѣ прѡее и на немъ исплънѣемо писаное , хлѣбъ агглⷭкыи ꙗде л͠къ • Въ сиⷯ ꙋбѡ и сицевыⷯ тѡмꙋ сѫщꙋ , слꙋхъ ѻ немъ , ꙗкоⷤ прѣⷣреⷱ сѧ прохѡждааше , єликѡ и цр͠ю ꙗже ѻ немъ слышати и въ желани быти . блг͠ѡъстивѡмꙋ бѡ тѡгда цр͠ю петр(оу) блъгарскагѡ црⷭва хѡрѫгви дръжѫщꙋ , и въ срѣдецъ тѡгда пришеⷣшꙋ и ꙗже ѻ прпⷣбнѣмъ слышавшꙋ , посилаетъ мѫжа , ѕѣлѡ хытры лѡвцѧ ислѡмъ ꙗко девѧⷮ , на въꙁысканїе ст͠гѡ . ꙁаповѣдавъ имъ не въꙁвратитиⷭ аще тѡгѡ не ѻбрѧщѫⷮ • Ѻни же ꙁаповѣдь ѿ цр͠ѣ прїемше , быстрѣе неже слоⷡ рылѫ дѡстиѕаахѫ . въ мнѡгы ꙋбѡ дн͠и тамо ѻбьшеⷣше и ниъсѡже ѻбрѣтше , прѣнемагаахѫ гладемъ и недѡꙋмѣѫще бѣхѫ . ни же поити къ цр͠ю смѣѫще , ни же ални по пꙋстыни скытати сѧ могѫще . ѻбае страхъ прѣмагааше гладъ и не прѣстаахѫ ищѫще . поꙁдѣ же нѣкогда ѻбрѣтѡшѫ малѡ нѣкѡе ꙁнаменїе , и тѣмъ прѣбывалище мѫжа дѡстигше блⷭвенїе прїѧти прошаахѫ ѿ негѡ . тъ же блⷭвенїꙋ тѣхъ спⷣбль , въпрашаше пришествїа винѫ . они же тѡмꙋ ꙗвѣ въсѣ творѧⷮ .

100r

ꙗко ꙋбѡ д͠шевныиⷨ ѻкѡмъ тѣⷯ провидѣ на пѧⷮ д͠нии алны сѫщѫ, прⷣѣлагаетъ тѣмъ трапеꙁѫ и любеꙁнѣ ꙋрѣди . иже бѡ пѧⷮ тысѫщъ ѿ пѧтїихъ хлѣбъ насытивыи , насыщаеⷮ и ꙁде девѧⷮ мѫжїи ѿ единогѡ хлѣба . и ѡ юдо , ꙗкоже тамо дѡвѡлно ꙋкрꙋхъ осташѫ , и ꙁде полъ хлѣба оста (оу)крꙋхъ . Сїа оубѡ они ꙗко видѣвше , въ ꙋдивлени бышѫ . и иже единъ недѡвлѣти тѣмъ хлѣбъ помысливше . сїи по насыщени полъ хлѣба оставишѫ . И въꙁвращъше сѧ , въсѣ ꙗвѣ цр͠ю скаꙁашѫ • Бжтⷭьвнѡѫ ꙋбѡ ревностїѫ ражⷣег сѧ ц͠рь , и радости ѻбьѧⷮ егѡ ѻблакъ , (те)аше ꙗкоже елень въ жѫтъвныѫ асы къ истѡникѡмъ вѡдныиⷨ . поѧт бѡ съ сѡбоѫ иже томꙋ любеꙁнѣишѫѧ ; быстрѣ къ гѡрѣ теахѫ . и дѡшеⷣше рѣкы г͠лемыѫ рыла . ѻбрѣт(ѡ)шѫ каменъ велеи высѡкъ ѕѣлѡ и жестѡкъ , и весма неꙋдѡбъ шестъвенъ . и не въꙁмогше напрⷣѣ поити , въꙁвратишѫ сѧ • абїє же на дрꙋгѡ в(ъ)схѡдѧⷮ гѡрѫ высѡкѫ ѧже кнїшавѫ ѻбыкѡшѫ ѻкръстнїи тꙋ ꙁвати , и ѿ тѫдꙋ покаꙁоваахѫ емꙋ гѡрѫ и каменъ идеже прпоⷣбныи живѣше . и не въꙁможе тамо ц͠рь поити стръмнины ради и жестѡсти мѣстныѫ . нѫ абїе посилаетъ два ѻтрока ихже ѕѣлѡ люблѣаше , молѧ и приꙁываѫ тѡгѡ ꙗко блⷭвенїꙋ споⷣбити сѧ . ѕѣло бѡ въ сласть желааше егѡ видѣти • Ѻтрѡка же ꙗко абіе рⷱеное ѿ ц͠рѣ прїемше , въ скорѣ тамо шеⷣше и с͠тмꙋ ꙗвѣ творѧⷮ . Ѻн же невъꙁможна сїа быти г͠ла • ѻбае ѧⷣца рьцѣта ц͠рви реⷱ . трⷣꙋ оубѡ твои и прѣⷣлѡженїе ,

100v

ꙗко кадилѡ б͠лгѡвѡнно б͠ви принесѡшѫ сѧ и приѫти бышѫ . ты ꙋбѡ въ скорѣ ѻтиди ѿ тѫдꙋ , понеже мѣсто ѧтлѡ єⷭ (,) да не како нѣто ненааемо постражⷣеши ты же и иже с тобѡѫ . нашѫ же хꙋдѡсть не въꙁможеши видѣти въ нинѣшнїи вѣкъ :⸱ въ бѫⷣщїи же и ѕѣлѡ дрꙋгъ дрꙋга ꙋꙁримъ , и радѡсти ѻноѫ неиꙁр(еⷱ)нныѧ насладим сѧ , аще дѡстѡины плѡды покаанїа ѿ сѫдꙋ ѿслемъ • Пеаленъ ꙋбѡ велми быⷭ ц͠рь мнѧ нѣто велїе погꙋбль , ѻтиде съ м(нѡѕ)ѣмъ сѣтѡванїемъ и скръбїѫ . и абїе въ (црⷭкаа) шеⷣ , посла пакы къ немꙋ ꙁлата не малѡ , въ кꙋпѣ же и ѻвѡщїа раꙁлинаа инѡкѡмъ клюемаа раⷣ блⷭвенїа . посилаетъ ꙋбѡ и писанїе , имѧщее сице • Въсеъстномꙋ ѡ͠цꙋ іѡаннꙋ поустыножителю , петръ ц͠рь • Слышаⷯ твоеѧ д͠шѫ б͠голюбныи нравъ и пꙋстынное въселенїе , и невещестъвное агглⷭкѡе прѣбыванїе . въ кꙋпѣ же и єже ѿ мира кѡненое ꙋдаленїе , и велми твое въжⷣелѣхъ видѣти прпⷣбїе и твоихъ медѡтѡныихъ насладити сѧ г͠л(ъ) , не малѫ ѿ твоегѡ ꙁрѣнїа мнѣвь приплѡдити полѕѫ • Елма желанїе бѡгаⷮства и сꙋетнаа слава , въ кꙋпѣ же и сласти , не ѻставлѣѫⷮ наⷭ иже въ мори сегѡ сꙋетнаⷢ влаѫщих сѧ житїа , въꙁникнѫти къ свѣтꙋ истагѡ и невещестъвнагѡ прѣбыванїа . помраишѫ бѡ сѧ нашѫ д͠шевныѫ ѻи , пеалїѫ и мѧтежемъ иже въ мирѣ . и се н͠нѣ ꙗко ѿ съна нѣкоегѡ глѫбѡка въꙁбънѫвъ , въсхѡтѣхъ твоѫ с͠тость видѣти .

103r

Елмаже и сеѫ блгⷣти лиших сѧ , ѻкаан(н)ы раⷣ мнѡжъства моиⷯ грѣхъ . молѧ сѧ и припаⷣѫ твоемꙋ прпⷣбїꙋ , ѿрадѫ нѣкѫѫ ꙋтѣшенїа къ намъ послати и пеали простꙋдити ꙁнои . вѣ(стъ бѡ) вѣстъ твое прпⷣбїе єликы бꙋрѧ мира и (мѧтежеи) облаци (црⷭкаа) ѻбꙋревати ѻбыкѡшѫ срⷣца () Прѣклѡни сѧ ꙋбо б͠лженыи іѡанъ къ моленіꙋ въ (к)ꙋпѣ же и пѡстниъскыимъ сънѣдеⷨ , въꙁвышенїа съламлѣѫ рѡгъ , къ ꙁлатꙋ же никакоже , и въꙁвѣщаеⷮ емꙋ сице • Бл͠гѡъстивѡмꙋ и самодръжцꙋ блъгарскагѡ скѵптра ц͠р(ю) петрꙋ . ꙋбѡгыи іѡаннь . прошенїе твое въсе исплънити , неполеꙁно намъ естъ . ѻбае вѣры раⷣ твоеѧ и ꙋсръдїа . въ ꙗже намъ клюимыихъ исплънѣемъ ꙋже . и пѡстниъскыѫ ꙋбѡ сънѣди прїемлѧ . ꙁлато же твое самъ имѣи . ѕѣлѡ бѡ врѣдѧⷮ таковаа инѡъствꙋѫщїиⷯ , иꙁрѧⷣнѣе же иже въ пꙋстыⷯ и неꙋтѣшныиⷯ мѣстѡⷯ прѣбываѫщїихъ . въ то бѡ и потрѣбꙋеⷮ (та) иже хлѣба въ сытѡсть никѡгдаже прїемлѧи ни же самыѫ вѡды въ погашенїе жѫжды . нам бѡ еже жит(и) х͠с , и еже ꙋмрѣти при(ѻ)брѣтенїе . твоеи бѡ дръжавѣ и такѡвымъ , сїа клюима сѫⷮ . ѻбае ни же ты иже дїадим(о)ѫ ѻблѡженыи длъженъ еси въ сиⷯ ꙋслаждати сѧ . реⷱно бѡ єⷭ . бѡгаⷮствѡ аще тееⷮ , не прилагаите срⷣца . Аще бѡ и писано естъ дръжава ц͠рю бѡгатство нѫ въ ѡрѫжїа и вѡѫ то истъщавати , а не на своѫ сласти . къ ꙋбѡгыим же паⷱ и нищиⷨ , къ нагымъ и беꙁкрѡвнымъ .

103v

тѣмже аще хѡщеши съ ꙁемныимъ и н͠бсное наслѣдѡвати црⷭво , бѫди щедръ ꙗкоⷤ ѡ͠цъ нашъ нб͠сныи щедръ естъ . не ꙋповаи на неправдѫ , и на въсхыщєнїе не желаи . бѫди кротѡк же и тихъ и б͠лгѡпристѫпенъ къ въсѣмъ . на въсѣхъ (отвръст)ы твоѫ имѣи ѻи . да прѡливает сѧ на въсѣхъ твоегѡ милѡванїа маслѡ . да не ꙋвѣстъ шꙋица твоа то творитъ десница твоа . да исхѡдѧⷮ нищїи радѡстни ѿ твоеѧ полаты . кнѧѕи же твоѫ похвалы на ѧꙁыцѣⷯ да нѡсѧ (.) да сїаетъ свѣтлостїѫ дѡбрѡдѣтелеи твоа багрѣница . ѧда же твоа да сѫⷮ въꙁдыханїа и слъꙁы . памѧⷮ же съм͠ртнаа да посѣщаетъ вынѫ твои ꙋмъ . бѫдѫщее же црⷭво да мътаетъ нелѣнѡстно твоа мысль . валѣи сѧ пѡⷣ нѡгама м͠тре твоеѧ цръкве . припаⷣи ꙋсръдно и връхъ прѣкланѣи тоѫ пръвѡпрѣстѡлникѡмъ . ꙗко да ц͠рь црⷭвꙋѫщїиⷯ и г͠ъ гѡспоⷣствꙋѫщїихъ видѣвъ таковѡе твое ꙋсръдїе , подастъ ти, ꙗже ѻко не видѣ бл͠гаа и ꙋхѡ не слыша и на срⷣце л͠кꙋ не въꙁыдѡшѫ ꙗже ꙋгѡтѡва б͠ъ любѧщимъ егѡ • Цр͠ь же ꙗко сїа прѡътъ , мнѣше сѧ велїе нѣтѡ прїѧти . и любеꙁнѣ тѡ лѡбꙁавъ , имѣше то въ нѣдрѡⷯ ꙗкоже нѣкое многѡцѣнꙿно скрѡвище . ѧстымъ проитанїемъ сегѡ , мльвы мирскыѫ ѿганѣаше тъмѫ • Прѣбывъ ꙋбѡ Блаженыи іѡаннъ на тѡмъ мѣстѣ въсѣⷯ лⷮѣ . ꙁ . и етыри мⷭцѧ , ни единѡмꙋ асꙋ раꙁлѣненїе или ꙋнынїе подавъ . нѫ къ ревности пае ревность и къ ꙋсръдїꙋ оусръдїе прилагаѫ . и простѡ рещи ,

101r

въ стареъстѣмъ въꙁрастѣ юнѡшъскѡе покаꙁовааше тъщанїе • мнѡѕи ꙋбѡ къ немⷹ прихѡжⷣаахѫ недѫждныѫ своѫ принѡсѧще , и молитвами єгѡ ꙁдравы тѣхъ прїемлѧше ѿхѡждаахѫ . славѣ же не малѣ по въсеи ꙁемли тои прошеⷣши , мноѕи добрѡдѣтѣлномꙋ егѡ въꙁревновашѫ житїꙋ и жити съ нимъ иꙁволишѫ . и въ прїлежѫщимъ врътпѣ цр͠квь съꙁдавше ѻбитѣль съставишѫ , наѧлника имѧще и пастырѣ прѣпⷣбнагѡ . он же дѡбрѣ пасы свое стадѡ , и мнѡгы къ г͠ꙋ прївеⷣ , и велїа и прѣславнаа юдеса сътворъ , въ глѫбѡкѫѧ доспѣ старѡсть • Ꙗко ꙋбѡ свое еже къ г͠ꙋ ѿхѡжⷣенье раꙁꙋмѣ , на мол͠твѫ себе ѻбрати . и тѡплыѫ слъꙁы ѿ ѻіꙋ иꙁливааше . и колѣнѣ на ꙁемлѧ прѣклѡнъ . б͠же г͠лааше въседръжителю . прїими мѧ грѣшнаагѡ и недѡстоинагѡ раба своегѡ , и съетаи мѧ ликѡмъ иꙁбранныиⷯ твѡихъ . нито же бѡ на ꙁемли бл͠гѡ сътвориⷯ бл͠же . Сего ради твоѫ молѧ бл͠гѡсть , повелѣти тебѣ агг͠лꙋ бл͠гꙋ , ꙗко да не въꙁбранен ми бѫдеⷮ въꙁхѡⷣ ѿ лѫкавствїа д͠ховъ . и г͠и въ рѫцѣ твои прѣдаѫ д͠х(ъ) мои прирекъ , абїе въ рѫцѣ б͠жїи прѣдаⷭ д͠хъ . поживъ нѣгде даже до ѻ лⷮѣ . и тꙋ своими ꙋеникы погребенъ быстъ • Врѣмени ꙋбо не малꙋ прѣшеⷣшꙋ . бл͠гѡвѡнїе беꙁислъное исхѡждааше . ꙗко ꙋбѡ ракѫ ѿвръꙁше , видѣшѫ тѣлѡ прпⷣбнагѡ цѣлѡ въсѣъскы . и въсѣкоѫ тлѧ никакоже приѧстно . бл͠говѡннїе же испꙋщаѫще . и въсѣхъ въ бжтⷭьвнѫѧ ревность подвижѫще . Славѡслѡвїꙋ же ѻбыномꙋ сътворенꙋ бывшꙋ , съ ъстїѫ прѣнесѡшѫ ъстныѫ егѡ мѡщи въ славныи граⷣ срѣдецъ . и полѡжены бышѫ въ цр͠кви ст͠го єѵⷢгелиста лꙋкы • Послѣжде же ,

101v

съꙁдана быⷭ ц͠ръковь въ имѧ егѡ . и въ неи полѡжены бышѫ ъстны егѡ мѡщи дивнаа и прѣславнаа творѧще юдеса • Мнѡгꙋ же врѣмени мимошеⷣшꙋ , въ црⷭво ц͠рѣ гръъскагѡ киръ андрѡника . вѫгръскыимъ вѡемъ съ свѡимъ ихъ кралемъ прѣшеⷣшемъ . и гръъскѫѧ ꙁемлѧ даже дѡ срѣⷣца поплѣнившемъ и въсѣ поⷣ нѡѕѣ покоршемъ . иже и мѡщи прпⷣбнаагѡ съ сѡбѡѫ въꙁемше , въ своѫ странѫ ѿнесошѫ . бѣ бѡ слышалъ тѡи краль ѻ дивныⷯ и великыⷯ прпⷣбнагѡ юдесехъ . иже и повелѣ ъстныѫ егѡ мѡщи в(ъ) цр͠кви полѡжити въ градѣ г͠лемѣмъ ѻстригѡмъ . и тꙋ прѣславнаа и дивнаа сътварѣахѫ юдеса . въсѣкъ недѫгъ и всѣкѫ бѡлѣꙁнь ѿ ͠лкъ ѿгѡнѧше • Слꙋхꙋ же по въсеи странѣ ѻнои прошеⷣшꙋ . и въсѣмъ тамо сътѣкаѫщим сѧ . ненавидѧи же дѡбра дїаволъ , не сътръпѣ на мноѕѣ славити сѧ прпⷣбномꙋ . нѫ невѣрїа стрѣлѡѫ срⷣце епⷭкпа граⷣ тѡгѡ ꙋꙗꙁви . и не хѡтѣше никакоже на поклоненїе прїити прпⷣбнагѡ мѡщемъ . г͠лѧ , никакоже сегѡ прпⷣбнаго въ с͠тхъ ѻбрѣтати • Не тъїѫⷤ , нѫ и инѣмъ въꙁбранѣаше не прїити на тѡго поклѡненїе . аꙁь реⷱ въсѧ с͠тыѫ иꙁвѣстно съвѣмъ и никакоже сегѡ съ с͠тыми ѻнѣми ѻбрѣтаѫ . и абїе б͠жїимъ сѫдѡмъ праведнымъ бръꙁдѫ ѧꙁыкꙋ прїѧⷮ . и бѣше нѣмъ въсѣъскы и никакоже вѣщаѫ . въси же иже сїе видѣвшеи юⷣ , страхѡм ѻбъѧти бышѫ . и бѣ помаваѫ имъ ꙗко же древнїи ѻнъ и юⷣныи ꙁахарїа архїереи : рѡдитель прⷣтеевъ . ꙗко ꙋбѡ въ себѣ бывъ , и винѫ таковагѡ негл͠анїа расмотривъ ,

102r

и раꙁꙋмѣ ꙗко невѣрїа раⷣ с͠тго сїе пострада , въ скорѣ къ рацѣ с͠тго притее . и тѡплыми слъꙁами тѫ облиавъ . и ѧстыми въꙁдыханми срⷣное съкрꙋшенїе покаꙁовааше . б͠жіи же ꙋгѡдникъ и х͠ѡвь въ в(ъ)семъ поⷣбникь іѡаннъ , не въсхѡтѣ тѡгѡ на мнѡѕѣ томити . нѫ въ скорѣ ѧꙁыка егѡ ѧꙁы раꙁдрѣши . и бл͠гѡглагѡлна пакы тѡгѡ ꙋстрои • Он же сїе ꙗко полꙋивъ , бл͠гѡдаренїа непрѣстанна къ б͠ꙋ и тѡгѡ ꙋгѡдникꙋ въꙁсилѡвааше • Сїа же въси слышавше и видѣвше , множаишѫ вѣрѫ и ꙋсръдїе къ с͠тмꙋ покаꙁоваахѫ . многаа же инаа дивнаа и ꙋжаснаа юдеса въ ꙁемли вѫгръстѣи сътвори (.) ꙗже не оставлѣеⷮ наⷭ врѣмѧ по дрѡбнꙋ скаꙁати • Ꙗко ꙋбо сїа въсѣ по дрѡбнꙋ ꙋвѣдѣвь краль , страхѡмь и ꙋжасомь ѻбьдръжимъ быⷭ . и ꙁлатѡмъ и сребрѡмъ ракѫ прпⷣбнагѡ ꙋкрасивъ , и ьстныѫ єгѡ прилѣжнѣ ѻблѡбыꙁавь мѡщи , съ великѡѫ ьстїѫ пакы въ срѣдецъ тыѫ въꙁврати . и въ цр͠кви иже въ имѧ тѡⷢ съꙁданнои тыѧ полѡжи . в лⷮѣ ҂ѕ҃ х҃ ⸱ (с҃) є҃ ⸱ індїктїонъ . є҃ ⸱ Не мнѡгꙋ же врѣмени мимошеⷣшꙋ . вънегда бл͠гѡвѡли б͠ъ ѻбновити блъгарскѫѧ дръжавѫ . и въꙁⷣвигнѫти по писанномꙋ рещи падшѫѧ сѧ сѣнь ѻбетшавшѫѫ гръъскыимъ насилїемъ . въꙁⷣвиже рѡгъ блъгарскагѡ црⷭтва . прї бл͠гоъстївѣившимъ ц͠ри асѣни . иже въ с͠тѣмъ кр͠щени именованъ бывь їѡаннъ . съ ꙋбѡ хѡрѫгви црⷭвїа ꙗко прѣемъ , въсѧ блъгарскыѧ грады паⷣшѫѧ сѧ дѡбрѣ ꙋтвръди . и ѻбетшавшѫѧ ѻбнови .

102v

на гръеское дѡбрѣ ѻпоасав сѧ црⷭвѡ покарѣаше ѻкртⷭныѫ страны . грады же и веси . ꙗко ꙋбѡ дѡ срѣⷣца дошеⷣ и сегѡ поⷣ сѡбоѫ покѡри , и прѣславнаа и беꙁислънаа прпⷣбнагѡ юдеса Слышавь , абїе къ тогѡ ъстнѣи цр͠кви ꙋстръми сѧ . и прпⷣбныѫ ст͠го ъстнѣ ѻблѡбыꙁавь мѡщи . мнѣше сѧ нѣкое многоцѣнное скровище ѻбрѣсти . радости ꙋбѡ мнѡгыѫ исплън сѧ , и веселїа д͠хвнагѡ , съвѣтъ съвѣща бл͠гъ . бѡлшѫѫ ради ъсти и ꙋтвръжⷣенїе своегѡ црⷭва , прѣнести мѡщи прпⷣбнагѡ ѡ͠ца въ свои прѣславныи граⷣ трънѡвъ . и абїе посла къ п͠ріархꙋ своемꙋ кїръ василїꙋ . сѫщꙋ тѡмꙋ въ трінѡвѣ велицѣмъ градѣ . писанїе велѧщее сице • Въсеъстномꙋ б͠жиꙋ архїереꙋ кѵ̈ръ василїꙋ . и д͠ховномꙋ ѡ͠цꙋ нашегѡ дръжавнаго црⷭва . б͠жіимъ хѡтѣнїемъ ꙗко прїидохъ въ прѣдѣлы сїѫ . и срѣдеъскыи постигѡхъ граⷣ , ьстныѫ мѡщи прпⷣобнагѡ ѡ͠ца іѡанна пꙋстынѧ рылскыѫ жителѣ ѻбрѣтъ юдесми и исцѣлени исплънена , мнѣх сѧ ѿ радости по въꙁдꙋхꙋ ꙗкоже лѣтати . славѣ бѡ мноѕѣ ѻ немъ въсѧ сїѫ странѫ исплъниши . и дивнаа и прѣславнаа творѧщꙋ исцѣленїа . не тъїѫ ꙋбѡ ꙁде , нѫ и въсѧ вѫгръцкѫѧ дръжавѫ ѻгласишѫ . симъ ꙋбѡ тако имѧщимъ , сѫди мысль државнагѡ нашегѡ црⷭва прїити твоеи с͠тости ꙁде съ въсѣмъ прїьтѡмъ цр͠кѡвнымъ . и съ поⷣбаѫщеи ьстіѫ , єже прѣнести сїѫ ьстныѫ мощи прпⷣбнагѡ ѡ͠ца въ прѣславныи црⷭкыи наш граⷣ .

104r

въ похвалѫ въсегѡ цр͠ковнагѡ исплъненїа и въ ꙋтвръжⷣенїе нашегѡ благѡьстивагѡ црⷭва • Сїа ꙗко бжтⷭьвныи слышавь с͠тль , въꙁрадова сѧ д͠хомъ . и б͠ꙋ бл͠годарестъвнѫѫ въꙁдастъ молбѫ . и абїе въ скорѣ весъ цр͠квныи съб(ѡ)ра приⷮь . и въсѣ прѣⷣреⷱнаа тѣм(ъ) скаꙁа • Ѻни же топлыимъ ꙋсръдїемъ и горѧщеѫ д͠шеѫ въсѣ въ сласть прїѧшѫ . и въси єдиномыслънѡ ꙋсръдно ꙋстръмишѫ сѧ и ꙗкоже нѣкое многѡцѣнно скровище въсхытити хѡштѧще . и въ скорѣ съ своимъ патрїархѡмъ и ꙋителемъ срѣдецъ достигѡшѫ . бл͠гоьстївыи же ц͠рь і͠ѡ асѣнь , въсѣ ꙗже на провѡжⷣенїе с͠тгѡ ъстнѣ ꙋгѡтовавъ , патрїархꙋ въсѣ върѫи . ѻставльи тѡмꙋ . т҃ . мѫжестъвныⷯ вѡинъ на провѡжⷣенїе с͠тмⷹ . сам же , потъщав сѧ спѣшнѣ въ свои црⷭкыи прїиде град . и цр͠ковь наѧⷮ ꙁдати въ имѧ ст͠го въ славнѣмъ градѣ трапеꙁици • патрїархъ же въꙁемъ ⷭтныѫ прпⷣбнагѡ мѡщи съ въсѣмъ приьтѡмъ . съ ними же бѣше послѣдствꙋѫ и ігꙋменъ ѻбитѣли прпⷣбнагѡ . и въси сѫщеи поⷣ нимъ мниси .