Речник на Патриарх Евтимий
мръII
мръ
-а
м
(87)
1. Свят, вселена, всемир.
тамо къ тоѫ ьстнѣ прпаⷣш кѡнѣ, тѡплыѫ нещѫднѡ ꙁлвааше слъꙁы • тебѣ гл͠щ влⷣц мрꙋ веⷭ мо въꙁлѡжⷯ жвѡⷮ
Петк
78r.3
Какоже ꙗже по естъствꙋ съпрѡтвнаа стхїа сътѧт сѧ неврѣдно въ едного мра сплъненїе
Филот
91.7
Мрь мрѡв твоемѹ дарѹй, цр(ъ)квамь твомь, свѧщеннкѡмъ, царемь нашмь, воемь въсѣмь людемъ твомъ
СЙЗ
373.20
Същото значение и в
Петк
81r.3
82r.27
82v.18
ЙР
19.3
19.9
26.8
26.17
ИМ
166r.20 (2)
167r.6
Филот
83.22
Конст
425r.5
432v.17
433r.26
438r.26
Нед
607v.7
Мих
170.17
171.25
ЙП
199.29
200.3
200.5
Кипр
232.19
Теоф
263.20
267.28
268.28
ЛЙЗ
286.13
289.25
295.4
СЙЗ
357.5
357.19
367.25
СВВ
391.33
ЛОглаш
380.23
389.7
Яков
308.27
315.13
316.6
318.22
322.14
324.18
333.4
МЕп
341.5.
вьсь мръ
Светът, целият свят, всемирът, вселената.
толко того ѹкрас. толко же поьте, ꙗкоже по въсемѹ мрѹ того ѻбност се мен
Конст
428v.41
мы же ꙁ наела слышмь ꙗко велцї бѡѕ въсѹ въселнⷩѹю промышлꙗюⷮ съблюдаюⷮ. слы мнѡгы сътворше. бжⷭтьвным тѣхь молтвам въсь съблюдает се мрь
Нед
607r.39
нгдеже слыша се: Сътвормь аг͠гела по ѡбраꙁѹ подобїю нашемѹ. Еднь съꙁдань быст(ь) ловѣкь ѡт нго въсь напльн се мрь
I Никод
206.31
Същото съчетание и в
Нед
611r.40
611v.9
Теоф
276.22
ЛЙЗ
289.26
295.5
297.25
301.16
СЙЗ
358.1
366.7
СВВ
391.34
399.25
ЛОглаш
377.31
386.32
Яков
307.7
308.28
315.13
318.10.
мръ сь
Този свят, земният свят, земният живот.
Сего рад мѫдрыѧ ѡны дѣвы, хже еѵаг͠гелꙿскаа помнаеть кнга, ѹготѡвашѧ въседѹшно себе къ срѣтенїꙋ небеснааго женха , въсѣ мра сего краснаа н въ тоже въмѣнвше, една кааждо своемꙋ прсѣдѣше свѣтлнкѹ
Филот
79.33
съ же не море ръмное, вѡдам влънѹѫще сѧ, нѫ много мнѡжае сего лютѣйшее жестоайшее мра сего быстрыма прѣде нѡгама
ЙП
200.9
Въ мрь съй ѡт небытїа пршъль єс; тѣмь нже до ꙁде стан, нъ подвѕай се найпае, донꙿдеже въ врата вѣномѹ градꙋ прїдеш
Кипр
237.2.
Същото съчетание и във
Филот
91.24
СВВ
391.22
ЛОглаш
380.4
380.28
Яков
312.21
315.20.
прѣжде мра
Преди сътворението на света.
Ꙗко ѡт ѡблака вьсїа свѣтла, ѡт дѣвце, же прѣжде мра вьсїавшее сл(ь)нце, слово, сїанїе свѣта беꙁнаелнаго
Теоф
267.25
2. Светският живот, противопоставен на монашеския и отшелническия живот.
Елма ꙋбѡ въсѣ прѣѻбдѣ мра краснаа н͠беснѡмꙋ себе ꙋневѣст женхꙋ, какѡ ꙋбѡ погрѣшⷮ просмаа
Петк
75r.18
ѻсмь на деⷭтое же прѣшⷣь лѣто. рѻдтел мрь ѻставль къ нѡьскомꙋ пртее жтїꙋ
ИМ
163r.2
не ѹжасе сѧ ѹмомь, нѫ весь непрклонень дѹшеѫ быст(ь), весь готовь ꙁа Хрстовѫ кѡнѫ ꙁлїат кръвь, весь ꙁстѫп ꙁ мра
ЙП
199.11
Същото значение и в
Петк
77v.21
78r.12
ЙР
8.27
11.17 (2)
11.29
18.27
Филот
83.28
Кипр
235.24.