Речник на Патриарх Евтимий
малъ  
малъ -ꙑ прил (88) 1. Малък, неголям (по ръст, размер и под.). прїде въ покаꙁаннѫѧ томѹ гѡрѫ.  сътворь малѫ ѡт храстїа колбѫ, бѣ тѹ прѣбываѧ, пощенїемь  бдѣнїемь ѹдрѫаваѧ тѣло ЙР 9.3  тꙋ въшедш  келїйцѫ малѫ сътворш, прѣбывааше проее, мѧтежь въсѣьскы ѡт себе ѡттрѧсш Филот 85.26 Градъць ѹбо бѣше маль віꙁь менемь • єгоже съꙁда въ д͠н свое манасїа цр͠ь іѹдескы, нареенны вїꙁантіа Конст 428v.13 Същото значение и в ЙР 12.28 17.13 Филот 84.10 Конст 429r.26 Нед 610v.28. 2. Малък, незначителен, слаб (по количество, по степен, по брой); малоброен. Ꙋжасн же бывше  юдесе кꙋпно сплъншє сѧ, недоꙋмѣваахѫ сѧ ѻ сълꙋьшм сѧ ѻбаⷱꙗко нескꙋсн  нєвѣжде сѫще сълꙋьшее сѧ ꙗкоⷤ нѣкѫѫ малѫ  ньсѡ же сѫщѫ вещь прѣꙁрѣвше, блꙁꙋ нѣгде тѫ трꙋпъ ѻнъ ꙁлѡсмрадны ꙁарнѫшѫ Петк 79r.2 Се третїе неьстїа въ малыⷯ словесеⷯ ѡбленїе ИМ 165r.12 въсенощномꙋ же сконавшѹ сѧ бдѣнїꙋ  молбѣ конецъ премш, въꙁлегѡшѧ пот  тѣлꙋ мало ѹтѣшенїе ѡт съна подат Филот 94.16 Същото значение и в Петк 74r.11 75r.29 ЙР 5.13 6.13 6.20 18.29 20.28 Филот 78.20 92.31 Конст 429v.27 429v.38 430v.6 436r.12 436r.40 436v.16 Нед 610v.37 ЙП 189.14 194.35 I Никод 212.1 ЛЙЗ 291.11 304.16 МЕ1-3 339.27 340.12. 3. Непродължителен, кратък (по време, времетраене). врѣмен же не малꙋ ммошеⷣшꙋ, свое ѿхѡжденїе єже ѿсѫдꙋ раꙁꙋмѣ. абїе же на мл͠твѫ себе ѻбрат Петк 78r.22 маломь ѹбѡ ꙗко прѣшьⷣшмь д͠немь, рѹкѡполѡжень быⷭ єпкⷭпь могленꙋ ѿ прⷣѣреⷱннагѡ архїепкⷭпа блъгарскагѡ ИМ 163v.29 Послѹшай ѹбо мене, благаа т съвѣтꙋѫщаго,  прѣбѫдем въ стотѣ въ малой сей жꙁн, ꙗко да бѫдѫщѫѧ наслѣдѹемь жꙁнь Филот 83.13 Същото значение и в Петк 78r.19 78v.9 79v.11 ЙР 7.24 8.25 9.24 21.12 ИМ 164r.24 173r.14 173r.31 Филот 85.6 88.7 88.8 98.22 Конст 428v.5 435r.36 Мих 178.17 ЙП 187.25 196.10 Антим 247.4. въ малѣхъ дьньхъ Вж. Филот 88.30. 4. Малък на години, млад. отроковцѫ, малѣйшѫѧ ѡт въсѣх, пророьскыма, свѧщенньскама премлемѫ рѫкама  въ вънѫтрънее ꙁавѣсы въводмѫ, деже архїєрей єдноѫ въхождааше лѣта Мих 171.13 мал Като същ. м. мн. Неизвестни, обикновени хора. Съраженїю же ѻбомь бывш бранемь, страхь  трепеть нападе на мѹтелꙗ  на сѹщее съ нмь во,  бѣгѹ се ть съ малѣм нѣкым Конст 426v.8 малаꙗ Като същ. ср. мн. Малко неща. Елма не вѣмь како многыхь ммотее то по дробнѹ скаꙁат мѹжьстьвные пѡдвг  юже ѡ х͠ѣ страдбы. нъ мала нѣкаа въ кратꙿцѣ скаꙁавше, тако просто прѣтекше Нед 604v.11 малаꙗ веерьнꙗ Част от вечерната служба, малка вечерня. На малѣй веерн стхры подобны. Глас а꙯: Небеснымь номь Теоф 255.5 малꙑ въходъ Малък вход (шествие на свещенослужителите по време на литургия). Таже въꙁемъ свѧщеннкъ свѧтое еѵаг͠гелїе, даеть дїакѡнꙋ.  тако, ꙁшедше ѡт малых дверей, творѧт малый въхѡд ЛЙЗ 291.9 малꙑѧ двьр Врата на иконостаса в църквата отстрани на царските двери; северните двери. Таже въꙁемъ свѧщеннкъ свѧтое еѵаг͠гелїе, даеть дїакѡнꙋ.  тако, ꙁшедше ѡт малых дверей, творѧт малый въхѡд ЛЙЗ 291.9 малаꙗ ектенꙗ Малка ектения, вид богослужебна просба.  тетъ ѱаломъ: Благослов, дѹше моѧ, господа, со внманїем  не борꙁѧ сѧ. – Таже ектенїѧ малаѧ Яков 309.29 По а꙯ антфонѣ ектенїѧ малаѧ; воꙁглас: Ꙗкѡ твоѧ держава Яков 310.3 По в꙯-мъ антѳонѣ ектенїѧ малаѧ; воꙁгласъ: Благословенно царство Яков 310.4 мало ьто Малко, малко нещо. кївѡтѹ господню колеснцею носмѹ  Давдѹ прѣд нмь лкьствꙋющꙋ  Левтом  пѣвцем поющмь  свещеннкомь въ псалмѣхь  пѣснех прѣд кївотомь дѹщмь. мало то кївѡть прѣклон се паст Кипр 233.8.  по сем самь ѹбо дїакѡнь, въꙁем рѫкама свѧтый дїскосъ  метлцѫ,  потрѣблѣет свѧтаа въ свѧтый потїрь съ страхом  въсѣцѣм опасством, ꙗкоже н малѹ ьсомѹ остат въ свѧтомъ дїскосѣ ЛЙЗ 304.1 отъ мала до велка Вж. МИнд.1-2 349.4. въ малѣ 1. Кратко, вкратце. Нѫ, ꙗко да не въ длъготѫ протѧгнемь слово. въ малѣ ѡт нх скажемь  ѡт сх доволно бѫдеть ѹмь мѧщїмь  проаа ꙁвѣстно вѣроват Филот 93.6 2. Скоро, след малко, не след много време. Врѣмѧ ѹбо доволно тѹ пожвше, ѹсмѡтршѧ ѡбщїмь съвѣтомь въ малѣ себе ѡт мра ѡтлѫт  въ ѹеднен жт Филот 83.28 въ малѣ сконав се, спльн лѣта дльга. ѹгодна бо бѣ г͠в д͠ша е Нед 611r.8 3. За малко, за кратко. нъ  єпкⷭпы съ многымь молꙗше ѹсръдїемь съпѹтнц ємѹ быт • не хотѣше бѡ н въ малѣ тѣхь раꙁлѹень быт Конст 437r.27 Царь, ꙗко тѣх пршедшѫ ѹбо вѣдѣ, н понѣ въ малѣ тѣх пожда, нѫ абїе въ скорѣ тѣх прꙁваны сътвор, мнѧ сѧ нѣкое слово своемѹ неьствомѹ велѣнїꙋ съгласно полѹт ЙП 195.2 Сце добрѣ въ малѣ пожть врѣмѧ, прѣподобнѣ же  праведнѣ, остав нжнѣа  къ господѹ, єгоже желааше, отде ЙП 196.3 Същото значение и в ЙР 6.2. 4. Замалко, едва, почти. толко бѡ ѻны въꙁмоглы бѣхоꙷ єрес. ꙗкоⷤ  курь манꙋлоꙷ ц͠рю грьⷱскомꙋ, въ малѣ не ѿпаст ѿ бл͠гоьствые нашее вѣры. аще не бл͠женнымь іларїѻнѡⷨ ѹкрѣплнꙿ б догмаⷮскым словесы  ѹтвръжⷣень ИМ 172r.14 Блаженнаа же, тако того прлежѫща на мнѡѕѣ ꙗко вдѣ  тѣлеснѫѧ прокаꙁѫ до конца того беꙁ вѣст въ малѣ не сътворшѫ, абїе себе на млость прѣклон Филот 95.10  мы, жв ꙗвлѣѫще сѧ, н же жтꙋ же непщꙋемь, ѡт страха страшныѫ сеѫ ꙗꙁвы въ малѣ  себе не вѣрꙋемь МЕ1-3 338.17 по малѹ Бавно, постепенно. Можетꙿ бѡ  тъкмо слышмо, своѫ скапавь любовь вь слышѫщїхъ дꙋшах,  памѧтїѫ хранмо ꙗкоже нѣкое жѫло быт  по малѹ подстрѣкат тѣх къ подражанїꙋ ЙР 6.7 Неѹдобь съход къ тѣлесным хотѣнїѡм, да не, по малѹ раꙁсверѣпѣвше, нꙁложеть на ꙁемлю свободное дѹше ст(ь)ство Кипр 236.26. Семꙋ же ѡт дїакѡна глаголемѹ, їерей въꙁмаеть аеръ ѡт свѧтых, по малѹ въꙁвышаѫ его  глаголѧ: Свѧтый боже, свѧтый крѣпкый, свѧтый бесъмрътне, помлѹй нас ЛЙЗ 298.17 Същото съчетание и в ЛЙЗ 298.27. по малѣ 1. След малко, не след много време, скоро. бѹд ꙗко ѡпрѣснокъ бѣше хлѣбъ ѡнь, єгоⷤ х͠с въ врѣме ѻнѡ тѣсноты рад врѣменные въꙁемь, ꙗкⷪ да не непрѣданно ѡстанеⷮ новые веере танꙿство, ꙁан по малѣ хѻтѣше прѣдань быт іѹдеѡⷨ ИМ 169v.7 не по малѣ же по схь, второмѹ своемѹ с͠нѹ бракь сътвор ѕѣлѡ ъстьнь Конст 437r.17 Хрста Сїѡне, весел се, дѣваа родт гредеть, же по малѣ ꙗвьстьвно к тебѣ прїде, ꙗкоже пшеть, аанїе еꙁыкомь ꙗвлѣе се Теоф 271.4 2. За малко време, за кратко, непродължително. Ты єс ꙁлатаа рѫка, жеꙁлъ Аарѡновь. Ты єс стамна, мѧщїа по малѣ маннѫ Хрста въ себѣ Мих 171.23