Речник на Патриарх Евтимий
пеаль  
пеаль - ж (36) 1. Печал, скръб, тъга, мъка. тако  д͠хвнаа повѣсть веⷭлїа вѡдть събѡрь послꙋшаѫщмь д͠шамь.  пеале ѡблакъ веⷭ ꙋдѡбъ раꙁѣваеть  ѡтгонтъ Петк 74r.17 не ѻстав мене єднꙋ беꙁеднꙋ ꙗвт се въ рѡдѣ моⷨ. ѕѣлѻ бѡ пеалїю сънѣдаема єсмь,  поношенїе беꙁедїа ност не могꙋ ИМ 162v.16 Млъвѣ ꙋбо не малѣ подвгш сѧ,  цр(ъ)ковное сплъненїе въ мнѡѕѣ мѧтеж ѹстро сѧ  благоьствых стадо ѕѣлнаа съдръжааше пеаль ЙП 189.16 Същото значение и в Петк 77v.27 79v.19 79v.22 ЙР 10.23 11.21 11.23 11.26 12.10 19.3 19.8 ИМ 163r.27 165v.11 Филот 81.28 82.27 83.14 87.19 93.22 98.26 Конст 427v.33 428v.23 433v.30 436r.41 ЙП 189.21 189.27 195.17 I Никод 216.3 Яков 326.22 МЕ1-3 340.3. въложт пеаль Опечалявам, натъжавам. Таже въсѣ прѣдрееннаа по дробнѹ томѹ скаꙁавше, въ несътръпмѫѧ того вълѡжшѫ пеаль ЙП 195.11 2. Неволя, грижа, трудност. боаше бѡ сѧ, еда како въ мръ томѹ ѡтведенѹ бывшѹ, съплетет сѧ въ жтїскых пеалех ЙР 11.30 Аще л же  немѫдро слꙋт сѧ рожденое оно, сꙋгꙋба прбѫдеть тебѣ пеаль, над въсѣм же см ꙗже о пркї попеенїа Филот 83.9 беꙁ пеал Безгрижно, спокойно. Сце ѹбо бес пеал бывше, проее радоваахѹ се  граахѹ въ капще въшъⷣше въс велцї  нарѡт персцї Конст 425r.33 3. Физическо страдание, мъка. Ѡт сѫдѹ каꙁнь на весь прїде рѡдъ, ѡт сѫдѹ недѫѕ раꙁлнї  скѹшенїа, ѡт сѫдꙋ къ мѫжꙋ въꙁвращенїе женѣ, ѡт сѫдѹ тъ꙼ тобоѫ обладает, ѡт сѫдѹ въ пеалех раждат жена осѫждена быст(ь)  тако на весꙿ женскы꙼ рѡд прїде каꙁнь Филот 79.14