Старобългарски речник
подвꙃат сѧ
подвꙃат сѧ
-подвꙃаѭ сѧ
-подвꙃаш сѧ
несв
св
подвжѫ сѧ
-подвжеш сѧ
1. Действам, работя, подвизавам се
дꙗволъ ... глаголааше къ ѹхѹ агрколаѹ. мо ес подвꙁа сꙙ
С
76.7
2. Помръдвам, движа се
кодратъ ... молꙗше сꙙ въ ѹмѣ млъꙙ. ѹстьнѣ го подвіꙁаста сꙙ
С
116.25—26
Прен.Вълнувам се.
ꙿто пае на добротворꙙштааго подвжеш сꙙ
С
389.16
3. Стремя се, полагам усилия, старая се
подвѕате сѧ вънт сквоꙁѣ тѣсна(ѣ)а врата
М
Лк 13.24
З,
А, СК. Срв. СЕ69b 16—17
нъ гда тъштмъ сꙙ. сам о себѣ подвжемъ сꙙ на добро
С
415.2
подвꙁаѭ сꙙ не ꙁмѣнт ꙗже прѣжде навꙑкохъ
С
126.23—24
къ обѣштанꙑхъ благꙑхъ прѧтю подвꙁатъ сꙙ
С
252.7—8
тъьѭ нъ і бꙑт вь н҄ь моштъно стъ аште подвжемъ сꙙ
С
383.18
прдѣте къ мнѣ вс. то нѣ кꙿто ндъ (!). нѣ кꙿто сѧ подвжѧ
Р
II 4.31—32
Боря се, отстоявам.
аште отъ сего мра б бꙑло цсⷬ҇тво мое. слѹгꙑ ѹбо моѩ подвѕалꙑ сѧ бꙑшѧ. да не прѣданъ бмь юдѣомъ
М
Йо 18.36
З
А
Домогвам се.
тъгда л мѣнꙗ рад ... подвꙁаахъ сꙙ. а нꙑнꙗ ... небесьнааго рад цѣсара
С
63.13
4. Отправям се, насочвам се
камо сꙙ подвꙁата трофме. еукарпѡне
С
210.26
5. Подхлъзвам се, стъпвам неустойчиво
вьнегꙿда подвꙁасте сѧ ноѕѣ мо на мѧ велерѣевашѧ
СЕ
76b 17—18
6. Приемам мъченичество, пожертвам се, подвизавам се
колко пае ꙁа бесъмрьтьнааго цѣсара подвꙁаѭште сꙙ. побѣдмъ твого ꙁълокъꙁньнааго нрава
С
69.29
егда же ѹбо он подвꙁаахѫ сꙙ. онъ же блюдѣаше
С
93.1
васъ же въсѣхъ хоштѫ вьслѣдь мене дѫштъ. вдꙙште мꙙ тако подвꙁат сꙙ. да достон бѫдете
С
154.13—14
подвꙃаѭще сѧ
м
мн
οἱ ἀγωνιζόμενοι
Тези, които се подвизават, които избират мъченически подвиг
ослабѣаше. трьпѣн подвꙁаѭштїхъ сꙙ
С
92.26
господь же помагааше вьсѣмъ подвꙁаѭштмъ сꙙ на мѫен
С
210.6
М
З
А
СК
СЕ
С
Р
ЗЛ
Гр
ἀγωνίζομαι
ἐπείγομαι
σπουδάζω
διαναστῆναιδύναμαι
κινέομαι
ἀνακινέω
σαλεύομαι
подвꙁат сѧ
подвіꙁат сѧ
подвѕат сѧ
подвіѕат сѧ
Вж. при
подвꙃат
Нвб