Старобългарски речник
ѩꙃа
ѩꙃа
-ѧ
ж
1. Болест, недъг, страдание
ꙇ прохождаше съ градꙑ вьсѧ вьс. ѹѧ на соньмштхъ хъ. ꙇ проповѣдаѩ евнћле цсрствѣ. ꙇ цѣлѧ вьсѣкъ недѫгъ ꙇ вьсѣкѫ ѩꙁѫ вь людхъ
М
Мт 9.35
З,
А, СК. Срв.Мт 4.23
З
А
СК
ꙇ сцѣл мъногꙑ недѫжънꙑ ꙇмѫштѧ раꙁлънꙑ ѩѕѧ. ꙇ бѣсꙑ мъногꙑ ꙇꙁгъна
М
Мк 1.34
З
ѣко тꙑ ес бъ нашъ. млоствъ. ꙇ отъдаѩ грѣхꙑ. ꙇ отъгонѧ недѫгꙑ. ꙇ ѩꙁѧ болѣꙁн. ꙇ отъ съмрът ꙇꙁбавлѣѩ
СЕ
27b 19
ꙁапрѣщаетъ т ꙇменемь гнемь. трѧсавце послѣдьнѣѣ ѩꙁе. ѹкорена сѫщ. слабѣшѣ вꙿсѣхъ ѩꙁь
СЕ
45а 19,20
ѹбо сѧ бѣж ... вꙿсѣкъ демонъ нестꙑ. ꙇ скврънънꙑ ... деже аще ес. ꙇ отънѭдѣже аще деш. ꙇл самъ ес вельꙁѣолъ. ꙇ невдмъ ... л въ ѩꙁ. л въ болѣꙁн
СЕ
54а 11
въ тѫ же ноштъ гласъ бꙑстъ сь небесе глаголꙙ ... бѫдеш тꙑ оштаѧ многꙑ отъ бѣсъ. отъ ѧꙁь раꙁльнꙑхъ
С
236.3
вдѣшꙙ многꙑ годꙑ сьвꙙꙁана ѧꙁ ослабьнааго. повелѣн распрꙙжена отъ ꙁьлоб
С
323.16—17
како л раꙁдрѣш ѧꙁѫ отъ рода хромѹѹмѹ. томь асѣ ноꙁѣ мѹ ѹтврьдвъ
С
358.11
2.
Прен. Слабост, увлечение
бѫдѣте ѹбо ловѣколюбв да то ѹслꙑште. вꙑ ꙁлатоносвꙑѧ женꙑ вдꙙштꙙѧ. теен женьско. сѭ ѧꙁѫ понѣ допоꙁдѣ нѣкол. отъложвъшꙙ ꙁлатьнааго желанꙗ
С
447.4
въ ѩꙃѫ въпаст
περιπίπτω ἀρρωστίᾳ
Разболея се, заболея
гратꙗнъ цѣсаръ ... дошъдъ же солѹна града въ ѧꙁѫ въпаде раꙁболѣ сꙙ
С
197.15—16
жена нѣкаꙗ ... въ ѧꙁѫ лютѫ въпадꙿш. отъ обꙑънꙑхъ враевъ отьаꙗвъш сꙙ. молтвѫ сътвор къ бв. ꙗко цѣлѣвꙿш
С
559.10—11
сѫпротвьно ѩꙃ бꙑль
ἀντιφάρμακον
Противоотрова, лекарство, лек
мрьтвьць мрьтвьцемъ враъ. ꙗꙁвенꙑ многоболѣꙁньнꙑмъ ловѣкомъ. сѫпротвъно ѧꙁ бꙑл
С
436.29
ѩꙃа водѫ пѭщꙗ
Болест, предизвикваща голяма жажда
мⷧ҇о нⷣ҇а болемь пⷿ҇щемь многѫ водѫ ... хе бже нашъ ... побѣдлъ ес вꙿсь дхъ водънꙑ. жѧждѭще. вꙿсѭ ѩꙁѭ. водѫ пѭщѭѭ
СЕ
29b 16—17
ѩꙃа квасьнаꙗ
Болест, предизвикана от не напълно ферментирала квасена напитка
мⷧ҇о нⷣ҇а болⷨ҇е пⷿ҇щеⷨ҇ квасъ. сꙑ на распонѣ ... ѹполъ ес. вꙿсѧ ненавдѧщѧѩ тебѣ ... вꙿсѣкѫ ѩꙁѭ квасънѫѭ. квасомь не сплъненомь. погꙑбѣльнꙑмь
СЕ
42b 18—19
хе бже нашъ. ра нꙑнѣ прꙁьрѣт на раба твоего сего ... ꙇ жден ꙇꙁ него ... вꙿсѣкѫ ѩꙁѭ квасънѫѭ
СЕ
43а 2—3
ѩꙃа нѣма
Липса на говор, увреждане на говорния апарат
мⷧ҇о наⷣ҇ всⷨ҇ѣ ѡнѣмѣвъшⷨ҇е. нⷣ҇а болⷨ҇е нѣмоглѭщемь ... хе бже нашъ. побѣдлъ ес ... вꙿсь же дхъ нѣмꙑ. ꙇ вꙿсѣкѫ ѩꙁѭ нѣмѫ. ѹмⷧъѧщѭѭ гла
СЕ
43а 16
М
З
А
СК
СЕ
С
Гр
μαλακία
νόσος
ἀσϑένεια
ἀρρωστία
συμφορά
ѧꙁа
ѩѕа
ѩꙁꙗ
Нвб
енза, еза ’болест’
диал
НТ
ЕтМл
ДА