Старобългарски речник
днъ[же] 
днъ[же] числ местоим неопр бр I. Като числ. 1. За означаване на количество от един брой: един он же рѣшѧ емѹ. ов оана крсттелѣ. ꙇн же лѭ. дрѹѕ же еремѭ. л едноготъ пркъ М Мт 16.14 З, А. Срв.Мк 8.28 М З А СК ꙇ же аще скандалсаетъ едного отъ малꙑхъ схъ вѣрѹѭщхъ въ мѧ. ѹнѣе емѹ естъ да обѣсѧтъ жръновъ на вꙑ его осьльскꙑ. ꙇ потопѧтъ і въ пѫнѣ морьстѣ М Мт 18.6 ЗП. Срв.Лк 17.2 М З ꙇ ѣдѫщемъ мъ рее. амнъ глвмъ. ѣко еднъ отъ васъ прѣдастъ мѧ М Мт 26.21 З, А, СК. Срв.Мк 14.18 М, З;Йо 13.21 М З ꙇ се еднъ отъ сѫщтхъ съ смъ. простеръ рѫкѫ ꙁвлѣе ножъ сво. ꙇ ѹдарь раба архереова. ѹрѣꙁа емѹ ѹхо М Мт 26.51 З, А, СК, Б. Срв.Мк 14.47 М З ꙇ абе текъ еднъ отъ нхъ. ꙇ премъ гѫбѫ. ꙇспльнь оцьта. ꙇ вьꙁнеꙁъ на трь(ь)сть. напаѣше  М Мт 27.48 З, А, СК. Срв.Мк 15.36 М З ꙇ поемꙑ еднъ отъ народа. вълож пръстꙑ своѩ въ ѹш его. ꙇ плнѫвъ коснѫ  въ ѩꙁкъ М Мк 7.33 З А СК Б еднъ же отъ нхъ вдѣвъ ѣко цѣлѣ. въꙁврат сѧ съ гласомь велемь славѧ ба М Лк 17.15 З А СК на са же пршедъше ѣко вдѣшѧ  юже ѹмьрьшъ. не прѣбшѧ емѹ голѣню. нъ еднъ отъ вонъ. копемь емѹ ребра прободе. ꙇ ꙁде абе кръвъ  вода М Йо 19.34 З А СК тома же еднъ отъ обою на десѧте нарцаемꙑ блꙁнецъ. не бѣ тѹ съ нм егда прде с М Йо 20.24 А О аврамъ два снꙑ мѣ. еднъ отъ рабꙑ. а дрѹгꙑ отъ свободнꙑѧ Е 27б 5 вꙑ же ѣко ловѣі (!) ѹміраете. ї ѣко едінъ отъ кънѩѕь подаете (!) СП 81.7  прїмъ дꙿно отъ ребрꙿ го. сътвор мѹ женѫ. отъ свохъ мѹ ѹдовъ.  бѣаше съ адамомъ еуа въ ра С 9.7  сътворѫ тꙙ дного отъ бол҄ѣръ свохъ С 61.3—4 днъ же отъ н҄хъ въꙁъп. аште не жьрѫтъ да сꙙ мѫꙙтъ С 133.12 пасѫштемъ же сꙙ вельбѫдомъ тѹ. по прлѹаю дна отъ н҄хъ шьдш. блꙁъ вьс вьлѣꙁе въ н҄вѫ ꙗст хотꙙшт С 217.29 обꙑа же бѣаше вь велцѣ то пѹстꙑн҄. раꙁбонкомъ поганꙑхъ ходт срацнъ. сълѹ же сꙙ дномѹ оть н҄хъ носꙙштѹ копь. сьрѣст женѫ. же неѹкротмѫ вол҄ѫ мꙑ С 559.18 2. В съчет. със същ. Който се състои от количество, равно на един брой: един кто же отъ васъ пекꙑ сѧ. можетъ прложт тѣлесе своемь лакоть еднъ М Мт 6.27 З, А, СК. Срв.Лк 12.25 М З отъвѣщавъ же петръ къ св рее. г. добро естъ намъ сьде бꙑт. аште хощеш да сътвормъ съде тр кровꙑ. тебѣ еднъ  мосеов еднъ.  л еднъ М Мт 17.4 ЗI, А.Срв. Мк 9.5 М, З;Лк 9.33 М З ꙇ прде къ ѹенкомъ  обрѣте ѩ съпѧштѧ. ꙇ гла петров. тако л не въꙁможе едного аса побьдѣт съ мъноѭ М Мт 26.40 З, А, СК. Срв.Мк 14.37 М, З;СЕ 47а 12 ѣко лѹе дьнь едінъ въ дворѣхъ твоіхъ пае тꙑсѩштъ СП 83. 11 нъ да стѫ створімъ своѭ дшѫ. можемъ бо се створіт. аште хоштемъ. едінѣмь дьнемь К 8b 18 Срв. С421. 25 дноѭ ноштѭ вьсь вѣкъ ꙁмѣнмъ С 91.6  потомъ повелѣшꙙ слѹгамъ глагол҄ѫште. помъше  ведѣте въ тьмнцѫ.  повръꙁъше ꙁа днѫ ногѫ повѣсте  тѹ С 264.26 не бо нктоже стъ аште  днъ дьнь пожветъ на ꙁем С 358.16 дꙿна осла ръждѫ желѣꙁнѫѭ оцѣсттъ С 399.21 хощеш да б  еднъ к(ъ) погъбꙿнѫлъ. нъ да вꙿс спсѫтꙿ сѧ  вь раꙁѹмъ стнꙿнъ прдѫтъ Р VII 4.1 вьсь бо корабь моръскъ. кожѧ едноꙙ хобота его подъꙙт не можааше Х IАб 22—23 3. В състава на сл. числ вь еднѫѭ же на десѧте годнѫ шедъ. обрѣте дрѹгꙑѩ стоѩштѧ праꙁдънꙑ. ꙇ гла мъ ъто стоте сьде весь день праꙁдьн М Мт 20.6 ЗI А СК пршедъше же же въ еднѫѭ на десѧте годнѫ. прѩсѧ по пѣнѧꙁю М Мт 20.9 ЗI, А, СК. Срв. С437.30—438.1 еднꙑ же на десѧте ѹенкъ. ꙇдѫ въ галлеѭ. въ горѫ ѣможе повелѣ мъ съ М Мт 28.16 З А СК послѣдь же вьꙁлежѧштемъ мъ. еднѹемѹ на десѧте ѣв сѧ. ꙇ понос невѣрьствю хъ  жестосръдью. ѣко вдѣвъшмъ его въставъша ꙁ мрътвꙑхъ не ѩсѧ вѣрꙑ М Мк 16.14А ꙇ помѣнѫшѧ глꙑ его. ꙇ въꙁвратъшѧ сѧ отъ гроба. вьꙁвѣстшѧ вьсѣ с едномѹ на десѧте  вьсѣмъ промъ М Лк 24.9 З А с дн на десꙙте страстотръпьц.  добропобѣдьн мѫенц. трѹдшꙙ сꙙ дож  до коньца хса рад С 271.8—9 нъ не бѣаше хъ бол҄е дного на десꙙте.  т же распрашен С 442.15 II. Като местоим. 1. За означаване на неопределеност: някой, някой си едн же отъ стоѩщхъ тѹ слꙑшавъше глаахѫ. ѣко лѭ ꙁоветъ М Мт 27.47 Срв.Мк 15.35 М ꙇдѫштама же ма. се едні отъ кѹстодѩ пршедъше въ градъ. вьꙁвѣстшѧ архереомъ вьсѣ бꙑвъшаа М Мт 28.11 СК амнь глѭ вамь. ѣко сѫтъ едн отъ съде стоѩштхъ. ꙇже не мѫтъ въкѹст съмрът. дондеже вдѧтъ цсрстве бже пршедъше(дъше)е вь слѣ. кⷰ҇ М Мк 9.1 Срв.Лк 9.27 М еще емѹ глѭштѹ. прде еднъ отъ архсѵнагога глѧ емѹ. ѣко ѹмърѣтъ дъшт твоѣ не двж ѹтелѣ М Лк 8.49 СК бꙑстъ же дѫштемъ по пѫт. рее еднъ къ немѹ. ꙇдѫ по тебѣ ѣможе колжъдо деш г М Лк 9.57 СК рее же еднъ къ немѹ г аште мало естъ съпсаѭштхъ сѧ М Лк 13.23 СК едн же отъ нхъ хотѣахѫ  ѩт. нъ нкътоже не въꙁлож на нь рѫкѹ М Йо 7.44 вьлѣꙁъше же обрѣтошꙙ ꙁатворена преꙁвутера съборънꙑѧ цръкъве. менемъ лмна.  женѫ мак҄едоньскѫ.  дного отъ вѣрꙑ фруг҄скꙑѧ. менемь еутухꙗкъ С 133.27 2. В съчет. със същ. За означаване на неопределеност: някакъв, някой ꙇ ꙁадѣшѧ ммо ходѧштѹ едномѹ смонѹ кѵрѣннѹ грѧдѫштю съ села. отцѹ алексѧдровѹ.  рѵфовѹ. да вьꙁъметъ кстъ его М Мк 15.21 СК. Срв.Лк 23.26 М нщъ же бѣ еднъ менемъ лаꙁаръ. ꙇже лежааше пр вратѣхъ его гнонъ М Лк 16.20 СК сѫд бѣ еднъ. въ едномь градѣ. ба не боѩ сѧ  къ не срамлѣѩ сѧ М Лк 18.2 СК бѣ же еднъ болѧ лаꙁарь. отъ втанѩ градъца марна. ꙇ мартꙑ сестрꙑ ѩ М Йо 11.1 СК Н 3. къжьдо. За означаване на обобщеност: всеки ꙇ скръбѧще ѕѣло наѧсѧ глт емѹ еднъ кожъдо хъ. еда аꙁъ есмъ г М Мт 26.22 З А СК  прꙁъвавъ едного когожъдо [...] длъжьнкъ господ своего. глааше пръвѹмѹ. колцѣмь длъженъ ес господнѹ моемѹ М Лк 16.5 З едномѹ комѹжꙿдо васъ. дастъ сѧ благодѣть. по мѣ дарованью СЕ 106а 2—3 въпрашавъ же ѧ  ѹвѣдѣвъ прлежьно.  не въꙁмогъ прѣвратт мъ ѹма. повелѣ вест ѧ въ своѧ. ꙁемьѧ  градꙑ. дного когождо хъ.  тѹ жвꙑ ѧ съжꙁат С 111.11 III. Като прил. 1. Единствен, никой друг освен назования како вьнде въ храмъ бж. ꙇ хлѣбꙑ прѣдъложенѣ сънѣстъ. ꙇхъже не достоно емѹ бѣ ѣст. н сѫщмъ съ нмъ. тъкъмо ереомъ еднѣмъ М Мт 12.4 З. Срв.Лк 6.4 М З А онъ же рее емѹ. то мѧ глеш блага. нктоже благъ тъкмо еднъ бъ М Мт 19.17 ЗI, А, СК. Срв.Мк 10.18 М, З;Лк 18.19 М З А СК то сь тако глаголетъ власфмѩ кто можетъ отъпѹштат грѣхꙑ. ткмо (!) еднъ бъ М Мк 2.7 З, А, СК, Б. Срв.Лк 5.21 М З А СК еднѣмъ прѣмѫдромъ бмъ схмъ. емꙋже слава въ вѣкꙑ амнъ Е 4б 12—13 слꙑш ѧдо ꙇ раꙁѹмѣ добрѣ. бъ еднъ естъ сътворе вꙿсѭ тварь. не мѣѩ н отъкѫдѹже наѧтꙿка СЕ 67а 3—4 вꙿсѣмъ же намъ веселѧщемꙿ сѧ. еднъ плаетꙿ сѧ дѣволъ. вдѧ тѧ бесплотънꙑхъ аћлъ жте премѭща СЕ 88а 8 вьс же стрѣгѫштї сьномь съдръжм бѣахѫ. днъ же капклар бѣаше бьдꙙ С 78.3 третꙗго на десꙙте не вдѣаше нкꙿтоже. раꙁвѣ патрархъ днъ С 121.22 аꙁъ же жьрѫ богѹ момѹ їс хсѹ.  томѹ дномѹ слꙋгѹѭ С 148.4 ѹтат сꙙ хоштѫ слъ небесъскꙑхъ. тебѣ дномѹ повѣдѹѭ тано се С 247. 26 вьса тварь ꙗко  обꙙꙁань повѣдь обностъ. днъ арѡс лштъ сꙙ слова. тъ днъ отъпадатъ отъ жрѣбꙗ. не сповѣдаатъ съ ѳомѫ г ха С 509.18, 19 слава едномѹ бѹ стѹ бесъмрътьнѹ Р II 1.37—2.1 Еднороден, единствен [за наследник]. како вꙑ можете вѣроват славѫ дрѹгъ отъ дрѹга премлѭште. ꙇ славꙑ ѣже отъ еднааго ба не щете М Йо 5.44 2. Един и същ, общ ꙇ рее сего рад оставтъ лкъ отца своего  матерь своѭ. ꙇ прлѣптъ сѧ женѣ свое. ꙇ бѫдете оба въ плъть еднѫ М Мт 19.5 ЗI, А, СК. Срв.Мк 10.8 М З бѫдетъ бо отъ селѣ пѧть вь едномъ домѹ раꙁдѣленъ. тре на дъва.  дъва на тр М Лк 12.52 З а прлѣплѣѧ сѧ гв еднъ дхъ естъ Е 2б 13 не бѣ бо дꙿно отеьство стꙑмъ. дрѹгꙑ бо отъ ноѧ странꙑ бѣ С 83.29 ловѣкъ же пакꙑ бѣ ѹбогъ. мѣѧ телцѫ днѫ. ꙗже на трепеꙁѣ сь н҄мъ ꙗдѣаше.  ашѫ днѫ сь н҄мь пꙗаше.  на лонѣ мѹ съпааше С 360.1 ꙗкоже бо шаръѧ на дно дьстѣ.  обраꙁꙑ рътаѭтъ  стнѫ пшѫтъ шаромъ С 418.1 3. Сам, без друг човек ꙇ отъпѹщъ народꙑ вьꙁде на горѫ еднъ помолтъ сѧ. поꙁдѣ же бꙑвъшю еднь бѣ тѹ М Мт 14.23 З А СК отълѫвъшѹ бо сꙙ адамѹ на оно мѣсто породꙑ.  еугѫ днѫ оставвꙿшѹ. прстѫп дꙗволъ.  ѹподобвъ сꙙ ꙁмї прѣльст ѭ С 9.13 обрѣтъ же  дꙗкъ глагола къ н҄емѹ. рабе бога вꙑшън҄ѣꙿго.  пастѹше словесънъхъ овецъ. како нꙑ остав днꙑ.  въпалъ с въ рѫцѣ томтел҄ С 225.9 вдѣвъше же вон  вьсь народъ бꙑвъше. отъбѣжашꙙ.  оста свꙙтꙑ днъ на н҄емъже бѣ мѣстѣ С 235.1 ꙁ днѣхъ ѹстъ, днѣм ѹстꙑ ἐξ ἑνὸς στόματος Единогласно, единодушно слꙑшавъше же се добл҄ вон.  по стнѣ дѣлател҄е хв акꙑ ꙁъ днѣхъ ѹстъ.  днѣмъ гласомъ рѣшꙙ. не бѫд то же отъврѣшт сꙙ намъ небесъскааго црѣ С 59.20 стї же отъпадъше рѣшꙙ. ꙗко ꙁъ дінѣхъ ѹстъ гласомъ велмъ. да вь рѣкахъ прогнѣваш сꙙ г С 76. 26—27 въꙁьрѣвъше же свꙙт на небо. ꙗко еднѣм ѹстꙑ рѣшꙙ ... ѹслꙑш насъ молꙙштъ т сꙙ хсе С 179.3 подъ днѣмь кровомь бꙑт  на дьно ꙗд ὁμορόφιος γίγνομαι καὶ ὁμοδίαιτος Живея заедно, съжителствам  тебе ꙁъвавъшꙙ мꙙ тѹ аб послѹшахъ.  подъ днѣмъ кровомь бꙑхъ.  на дꙿно ꙗд С 394.1—2 съврьшен въ дно τετελειωμένοι εἰς ἕν В пълно единство аꙁъ вь нхъ  тъ въ мьнѣ. да бѫдѫтъ съвръшен въ едно.  да раꙁѹмѣатъ мръ ѣко тꙑ мѧ посъла. ꙇ въꙁлюблъ ѩ ес. ѣкоже  мѧ въꙁлюблъ ес М Йо 17.23А съврьшень дно τετελειωμένοι εἰς ἕν Пълно единство аꙁъ вь нхъ  т вь мнѣ. да бѫдѫтъ съврьшене едно.  раꙁꙋмѣтъ мръ ꙗко тꙑ м посъла.  вьꙁ(б)люблъ ес СК Йо 17.23 съ днѣмь окомь μονόφϑαλμος Едноок, с едно око ꙇ аште око твое съблажнаатъ тѧ. ꙇꙁьм е  връѕ отъ себе. добрѣа т естъ съ еднѣмь окомь вь жвотъ вьнт. неже дьвѣ о мѫштю. въвръженѹ бꙑт въ ћеонѫ огньнѫѭ М Мт 18.9 ЗI, ЗП.Срв. Мк 9.47 М З дна власть μοναρχία Монотеизъм, вяра в единния християнски бог се поставьꙗѭ тꙙ дьнесь  корен скопат.  пакꙑ въсадт. оборт  пакꙑ съꙁъдат. с корене скопат многобожьство. а вьсадт днѫ власть С 357.16—17 дноѭ дѹшеѭ μιᾳ῀ ψυχῇ, ὁμοψύχως Единодушно, в пълно съгласие стї мв мѫенка ... славꙙште ба.  похвальнѫѭ мѹ пѣснь въꙁдаѭште. дноѭ дшеѭ  днѣмь ѹмомъ. теен съконьавъше вѣньцꙙ вьꙁꙙшꙙ С 65.6 да не отълѫмъ сꙙ ѹбо отъ себе. нъ ꙗкоже жхомъ дꙿноѭ дшеѭ.  днѣмь ѹмомь. тако же  послѹшьствѹмъ С 72.10 днъ обрѣст сѧ μονώτατος Остана сам, бъда сам ꙇ егда бꙑстъ гласъ. обрѣте сѧ съ еднъ. ꙇ т ѹмлъашѧ. ꙇ нкомѹже не вьꙁвѣстшѧ въ тꙑ дьн. несоже о тѣхъ еже вдѣшѧ М Лк 9.36 З  ѹтавъ сꙙ вьсѣхъ.  днъ обрѣтъ сꙙ. вьсѣдъ въ корабь прде въ ерѹсалмъ С 282.13 дна [отъ] сѫботъ μία σαββάτων Първият ден от седмицата ꙇ ѕѣло ꙁа ѹтра вь еднѫ соботъ. прдѫ на гробъ въсѣвъшю слъньцю. ꙇ глаахѫ къ себѣ. кто отъвалтъ намъ камень отъ двьре гроба М Мк 16.2 З, А. Срв.Лк 24.1 М, З, А;Йо 20.1 М, А;С 444.19 сѫшт же поꙁдѣ вь тъ день. вь еднѫ соботъ ... прде съ. ꙇ ста по срѣдѣ  гла мъ мръ вамъ М Йо 20.19 А О днъ по дномѹ εἷς κατὰ εἷς Един след друг он же наѧсѧ скръбѣт  тѫжт. ꙇ глат емѹ еднъ по едномѹ. еда аꙁъ. ꙇ дрѹгꙑ еда аꙁъ М Мк 14.19 З он же слꙑшавъше схождаахѫ еднъ по едномѹ. наьнъше отъ старецъ до послѣдьнхъ М Йо 8.9 З днъ ... днъ εἷς ... εἷς Единият ... другият онъ же рее е ъто хоштеш. гла емѹ рьц да сѧдете сьѣ снꙑ моѣ. еднъ о деснѫѭ тебе  еднъ о шюѭ тебе. въ цсрств твоемъ М Мт 20.21 Срв.Мк 10.37 М З А дьвѣ мелѭщ въ жрънъвъхъ. една поемлетъ сѧ  една оставлѣатъ сѧ М Мт 24.41 З А СК тъгда пропѧшѧ съ нмь дъва раꙁбонка. едного о деснѫѭ  едного о шѫѭѫ М Мт 27.38 З А СК ꙇ вдѣ дъва анћла въ бѣлахъ сѣдѧшта. едного ѹ главꙑ. ꙇ едного ѹ ногѹ. ꙇдеже бѣ лежало тѣло сво М Йо 20.12А днѣмь гласомь a) διὰ μίαν φωνήν Заради една дума нъ властѭ хс породѫ отврьꙁе.  раꙁбонка вьведе ... сце днѣмъ гласомъ въ породѫ вьведе С 309.1 b) διὰ μιᾶς φωνῆς С една дума  же вждѫ  же дръжѫ.  же раꙁѹмѣѭ. днѣмь гласомъ сповѣдѣ. гь мо  богъ мо С 505.20 c) συμφώνως Заедно, единно, общо да покажетъ ꙗко тъ стъ господь обомъ. акꙑ отъ обохъ. днѣмь гласомъ съ отцемъ  съ дѹхомь хвалмъ С 322.6 днѣмь ѹмомь μιᾳ῀ γνώμῃ, ὁμοφρόνως Единомислено, в пълно единомислие, сговорно стї мв мѫенка ... славꙙште ба.  похвальнѫѭ мѹ пѣснь въꙁдаѭште. дноѭ дшеѭ  днѣмь ѹмомъ. теен съконьавъше вѣньцꙙ вьꙁꙙшꙙ С 65.6—7 да не отълѫмъ сꙙ ѹбо отъ себе. нъ ꙗкоже жхомъ дꙿноѭ дшеѭ.  днѣмь ѹмомь. тако же  послѹшьствѹмъ С 72.10—11 М З А СК Б ЗП О Н У Е СП СЕ ТФ К С Р Х Гр εἷς μόνος τὶς κατ᾿ ἰδίαν κατὰ μόνας ἁπλοῦς καϑ᾿ εἷς δι᾿ εἷς ὅπως πρῶτον αὐτός ἐκεῖνος ἕτερος κατ᾿ ἐμαυτόν μονάς еднъ еднь едінъ едінънъ [!] днъ дꙿнъ Нвб един ОА НТ Дюв НГер ЕтМл БТР АР еден диал ДА