Старобългарски речник
ꙗст
ꙗст
-ꙗмь
-ꙗс
несв
1. Ям, храня се
не пьцѣте сѧ ѹбо глѭще. то ѣмъ л то пемъ. л мъ одеждемъ сѧ
М
Мт 6.31
З,
А, СК. Срв. С290.20
ꙇ вдѣвъше фарсе глхѫ ѹенкомъ его. по то съ мꙑтар грѣшънкꙑ ѹтель вашъ ѣстъ
М
Мт 9.11
З,
А, СК. Срв.Мк 2.16
М,
З, А, СК;Лк 5.30
М
З
А
прде бо оанъ не пѩ н ѣдꙑ. глѭтъ бѣсъ матъ
М
Мт 11.18
З.
Срв.Лк 7.33
М
З
въ то врѣмѧ прде съ сквоꙁѣ сѣанѣ. ѹенц же его въꙁаалкашѧ сѧ. наѧсѧ въстръгат класꙑ ѣст
М
Мт 12.1
З.
Срв.Лк 6.1
М
З
А
ѣдѫщемъ же мъ. прмь с хлѣбъ блгсшть. прѣлом даѣше ѹенкомъ свомъ. ꙇ рее прмѣте ѣдте се естъ тѣло мое
М
Мт 26.26
З,
А, СК. Срв.Мк 14.22
М,
З;К 7b 17
С419.13—14
С506.24
брате. брашно насъ не поставтъ прѣдъ бмъ. н бо аще не ѣмъ лшмъ сѧ н аще ѣмъ ꙁбѫдетъ намъ
Е
3а 12, 13
овъ бо вѣрѹетъ ѣст въсе. а ꙁнемага(ѧ) ꙁеле да ѣстъ
Е
5б 10, 11
еда ѣмь мѩса юнъа. л кръвъ коꙁьлѭ піѭ
СП
49.13
ї ѣсѩ і насꙑтішѩ сѩ ѕѣло. ї похоті іхъ прінемсе імъ
СП
77.29
де попелъ ѣко хлѣбъ ѣсъ. пітье мое съ плаемъ растварѣхⷶъ. ѡтъ ліца гнѣва твоего ѣрості твоеѩ. ѣко въꙁнесъ ніꙁъвръже мѩ
СП
101.10
Срв.
С297.25
трѧсомꙑ же да въкѹстъ подъ вееръ. мало кашцѧ. а водꙑ третье день да малеꙿко. да не ѣстъ же с. сласт
СЕ
44а 24
аще кꙿто ѹдавленнѫ. л кръвь скотѭ. не вѣдꙑ ѣко ѹмръло естъ. ꙇл трѣбъно ꙿто беꙁ бѣдꙑ ѣстъ. б҃ꙇ҃ недѣл да посттꙿсѧ. аще л вѣдꙑ. ѣлъ естъ. б҃ лⷮ҇ѣ да посттꙿсѧ
СЕ
104b 22, 23
пршедъшемъ же мъ вь н҄еже вьс хотѣꙿхѫ въкѹст. глаголашꙙ мѹ ꙗждь. се бо третї день сть пон҄еже ньсоже въкѹс
С
19.10
подамъ же мѹ брашъно. простеръ рѫкѫ вьꙁемъ да ꙗстъ
С
27.28
ц же ѹбо отъ многꙑхъ братꙗ прнесошꙙ мѹ ꙗдь да ꙗстъ
С
154.6
(тѣмьже т)рѣ(бѣ намъ сть бж)ꙗ (блгдѣть о)умъ (трѣꙁвь в)дѧщ (о да не) ꙁꙁаньꙗ (ꙗк)о пꙿшенцѫ ꙗдъ(ше) невѣдьствомь врѣдьн бѫдемъ
ХЛ
IIВа 6—7
Образно.
облѣнхомъ бо сꙙ дрѹꙁ же прѣобдѣвъше. беꙁакон сътворхомъ. дрѹгъ дрѹга хапьѭште. дрѹгъ дрѹга ꙗдѫште сам сꙙ ѹморхомъ
С
135.23
Дъвча.
блажен мꙑ праꙁдьньствѹѭште ꙁьрꙙшт го. ома прносꙙште. ѹстꙑ лобꙑꙁаѭште. ꙁѫбꙑ ꙗдѫште
С
506.16
2.
Прен. Сближавам се, ставам близък с някого
ѡклетⷡаⷶѭштаго таі скрънѣго своего. сего вꙑгънахъ гръдомь окомь і несꙑтьномь срдцемь съ сімь не ѣдѣахъ
СП
100.5
Срв.
С306.1
3.
Прен. За душевни преживявания — измъчвам, терзая
ꙗкоже бо ръвь срьдьце дѫбѹ ꙗдꙑ ѹвꙙждатъ. сце ꙁавсть срьдце мѣѭштааго ѭ. съ странꙑ ꙗдѫшт ѹвꙙждатъ
С
399.26, 28
4.
Като същ.
a)
Прич. сег. деят.
ꙗдꙑ, ꙗдꙑ
м
ед
и
ꙗдѫще
м
мн
a) ὁ τρώγων, ὁ ἐσϑίων, οἱ ἐσϑίοντες
Този, който яде; тези, които ядат
нъ да кънгꙑ събѫдѫтъ сѧ. ѣдꙑ съ мъноѭ хлѣбъ въꙁдвже на мѧ прѣльщене свое
М
Йо 13.18
З.
Срв. СП40.10
С478.13
ѣдꙑ же не ѣдѫщаго д(а) не ѹ[..]ѣетъ. не ѣдꙑ ѣ[...] да не осѫждаетъ. бъ бо () прѧтъ
Е
5б 11, 12, 13
вьсѹе вамъ естъ ютръневат. въстанѣте по сѣдѣнї. ѣдѫшті хлѣбъ болѣꙁні. егда дастъ въꙁлюбленъїмъ своїмъ сонъ
СП
126.2
b)
ꙗдъше
м
мн
οἱ βεβρωκότες
Тези, които са яли
събърашѧ же сплъншѧ дъва на десѧте коша ѹкрѹхъ. отъ пѧт хлѣбъ ѩънꙑхъ. ꙇже ꙁбꙑшѧ ѣдъшемъ
М
Йо 6.13
З
А
велкъ дьнь ꙗст
τὸ Πάσχα ἐσϑίω
Празнувам празника Пасха
т рее не вьндошꙙ вь тьмнцѫ. да не оскврьнꙙтъ сꙙ. нъ да ꙗдꙙтъ велкъ дьнь
С
432.5
жрьтвьно ꙗст
μιαροφαγέω
Ям от месото на жертвено животно
отъ многъ раꙁленъ градъ. похꙑштеномъ бꙑвъшемъ крьстꙗномъ ... блюдом бѣахѫ на въпрашан. да аште раꙙтъ жрътвъно ꙗст. то беꙁ мѫкъ отъпѹштен бꙑвъше. пакꙑ въ сво къждо хъ детъ отеьство
С
98.3—4
не ꙗдъше
νήστεις
Гладни, без да са яли, без да са се нахранили
отъпѹстт хъ не ѣдьшъ не хоштѫ. да не како ослабѣѭтъ на пѫт
М
Мт 15.32
З,
А, СК. Срв.Мк 8.3
М
З
опрѣснъкꙑ ꙗст
τὰ ἄζυμα προλαμβάνω
Празнувам празника на безквасните хлябове, т.е. еврейския празник Пасха
сі къ іюдѣомъ глѫ. понеже льстѧште сѧ мнѧтъ пасхѫ творіт. ꙇбо стѹдъноѭ волеѭ. опрѣснъкꙑ ѣдѧтъ ні обрѣꙁані срьдьці. ні ѹшесꙑ своімі
К
7а 18—19
пасхѫ ꙗст
τὸ Πάσχα ἐσϑίω, [τὸ] Πάσχα ἐπιτελέω
Празнувам празника Пасха
въ пръвꙑ же денъ опрѣснокъ. прстѫпшѧ ѹенц къ св глѭще къ немѹ. къде хоштеш ѹготоваемь тебѣ пасхѫ ѣст
М
Мт 26.17
З,
А, СК. Срв.Мк 14.12
М,
З;К 6а 7
К6а
18
К6а
21
К6а
29
К6b
1
К7а
2
К7а
12
С415.22
С415.30
С416.3—4
С416.10
С416.
14
С418.5—6
ꙇ егда бꙑстъ годна въꙁлеже. оба на десѧте апостла съ нмъ. рее къ нмь. желѣнемь се въжделѣхъ. пасха ѣст съ вам. прѣжде даже не прмѫ мѫкꙑ
М
Лк 22. 15
З.
Срв. С491.1
есо раді ꙁаконꙿно повелѣніⷷ мꙇъ бѣ. въдано пасхѫ ѣст
К
6b 17
Срв.
С417.2
ръці мі. ѡ юдѣе како пасхѫ ѣсі
К
7а 20—21
ꙗдꙑ скврьньна мѧса
οἱ μιαροφαγήσαντες
Тези, които са яли осквернено месо
мⷧ҇о нⷣ҇а ѣдъшꙇмь скврънъна мѧса
СЕ
22а 1—2
М
З
А
СК
Б
Е
СП
СЕ
К
С
ХЛ
Гр
ἐσϑίω
συνεσϑίω
τρώγω
ἐκτρώγω
βόσκομαι
καταιτιάομαι
ἔσϑω [вар. ἐκβιβρώσκω]
ѣст
ѣсті
Нвб
ям
ОА
АК
НТ
Дюв
НГер
ЕтМл
БТР
АР
ДА
ядем, ядим, ядам
диал
Дюв
ЕтМл
ДА