Старобългарски речник
тьмаI 
тьма -ꙑ ж 1. Тъмнина, мрак отъ шестꙑ(і)ѩ же годнꙑ тъма бꙑстъ по вьсе ꙁем. до девѧтꙑѩ годнꙑ М Мт 27.45 З, А, СК. Срв.Мк 15.33 М, З;Лк 23.44 М З А ꙇ ѣко поꙁдѣ бꙑстъ. съндѫ ѹенц его на море. ꙇ вълѣꙁъше въ ладѭ ѣдѣахѫ на онъ полъ морѣ. въ каперънаѹмъ. ꙇ тъма абе бꙑстъ. ꙇ не ѹ бѣ пршелъ къ нмъ с М Йо 6.17 З А положлъ есі тьмѫ ї бꙑстъ нощъ. въ неже прѣідѫтъ вьсі ꙁвѣрье лѫжьн СП 103.20 ꙁаꙇде бъ слънъце подъ ꙁемлѫ. ꙇ тъмѫ прѣмраънѫѭ ꙇюдеомъ сътворі К 12b 31 Срв. С448.26  рее къ женѣ сво сѫшт  дѣвц. ꙿто стъ слажде свѣтъ л л тъма С 25.23 Образно. дажд намъ влко на сонъ грѧдѫще. поко тѣлес. ꙇ съхран нꙑ отъ мраьнꙑѩ тъмꙑ грѣховънꙑѩ. ꙇ ꙁбав нꙑ отъ вꙿсеѩ скврънꙑ пльт ꙇ дха СЕ 37b 2 ꙁапрѣщаетъ т гь. ꙇ ꙁгонтъ тѧ трѧсавце. крадѫщѣ ота слѫ его. тъмоѭ ꙁадѣѭщ сѧ. ѣко  тать СЕ 47b 15 срдце мое съмѩте сѩ во мнѣ.  страхъ съмрътьнꙑі нападе на мѩ. боѣꙁнъ і трепетъ пріде на мѩ  покрꙑ мѩ тъма СП 54.6 не вѣс то продаш їюдо. отъмло тꙙ стъ сьребролюбьства пꙗньство ... къгда л с навꙑкнѫлъ продаꙗт свѣтъ да тъмѫ кѹпш С 426.1 сльньце свѣта съвлъкъ сꙙ облѣе сꙙ въ тъмѫ С 475.14 нъ да р(а)въно ангеломъ жвѫщѧѧ помраенꙗ тъмоѭ.  невѣрьства гѹбтельнъмь Х IIАб 11 2. Тъмно място снве(ве) цствѣ ꙁгънан бѫдѫтъ. въ тъмѫ кромѣштьнѭѭ. тѹ бѫдетъ плаь  скрьжетъ ꙁѫбомъ М Мт 8.12 З, А, СК. Срв.Мт 22.13 М, ЗI, А;Мт 25.30 М, З, А, СК;СЕ 106b 22 С370.8 С378.3 С554.25 просвѣтт сѣдѧштѧѩ вь тьмѣ. ꙇ сѣн съмрътьнѣ М Лк 1.79 З. Срв. СЕ63b 20 СП106.14 СЕ39b 8 К13а 5 С449.8 СП106.10 С459.25 С462.5 еда повѣстъ къто въ гробѣ мілость твоѭ. ї рѣснотѫ твоѭ въ погꙑбѣл. е поꙁнана бѫдѫтъ во тъмѣ юдеса твоѣ. ї правъда твоѣ вь ꙁемлі ꙁабьвенѣ СП 87.13 їѡсфа помꙙнѫвъше.  свѣтъ тъ прде. свѣтѹ бо. владꙑка хрстосъ. с тъмꙑ тьмньнꙑѧ прост го С 365.11 3. Прен. Беззаконие, греховност, неправедност стꙑ канꙿддъ глагола ... не тꙑ ѹбо сверѣпѹ отъ ба ненавдмъ не ꙁвол любт насъ. неподобьне  ꙁавдьлве.  покръвене тъмоѭ С 71.25 тъгда дѹкꙿсъ повелѣ каменмь лца мъ бт. стꙑ канꙿддъ глагола. наставьне тьмѣ.  вьсего беꙁаконꙗ ѹтелю С 74.3  ставꙿш протвѫ комісѹ гласомъ ловѣьскомъ глагола. скврьньне  неподобьне. сꙑне дꙗвол҄ь. подрѹже огню. ѫжко тьмѣ. поꙿто мѫш тако сѹровѣ С 233.9—10 4. Прен. Безпросветност; незнание їꙁъмѣте ѹбога ї нішта. їꙁдрѫкъ грѣшьніъ іꙁбавіте і. не ѹвѣдѣшѩ ні раꙁѹмѣшѩ. въ тъмѣ ходѩтъ. да подвіжѩтъ сѩ вьсѣ основаніѣ ꙁемⷧѩ СП 81.5 ꙇꙁвед  отъ слѣпотꙑ. ѣко ꙁ беꙁвѣдънꙑѩ тъмꙑ СЕ 33а 24 нъ ослѣпі оі ѹма нашего. ѣкоже въ тъмѣ тако творітъ нꙑ ході(..) К 4b 17 проаꙗ тьма τὸ ἐξώτερον σκότος Непрогледна тъмнина, безкраен мрак то хоштете м дат рее. да аꙁъ вамъ прѣдамъ го. ꙿто хотꙙтъ дат беꙁꙋмьлю їюдо. ѹдавьню ѫже. проѫѭ тъмѫ неѹгасмъ огн҄ь. цѣсарьствꙗ бжꙗ лхован С 425.8—9 М З А СК Б СП СЕ К С Х Гр σκότος ζόφος ἀχλύς νύξ тъма Нвб тъма ОА ВА НТ НГер ЕтМл БТР АР