Старобългарски речник
сьде 
сьде нареч 1. Тук, на това място не мамъ съде тъкмо пѧть хлѣбъ  дьвѣ рꙑбѣ М Мт 14.17 З, А, СК.Срв. Лк 9.13 М З не матъ съде остат камень на камен. ꙇже не раꙁортъ сѧ М Мт 24.2 ЗI, А. Срв. Мк 13.2 М З пождѣте сьде  бьдте съ мъноѭ М Мт 26.38 З, А, СК.Срв. Мк 14.34 М З сьде вьселѭ сѩ ѣко їꙁволхъ ї СП 131.14 се хъ сьде стотъ СЕ 96а 8 сьде смъ дѣлесемь а ѹмомꙿ себе с тамо сѫшта творѫ С 343.17 сьде лежтъ мость рьгоѵбꙑлꙗ бꙑвꙑ пр() сѵмеонѣ цр  пр петрѣ цр МН Прен.Тук, на земята, в настоящия свят. не мамъ бо съде прѣбꙑваѫща града. нѫ грѣдѫщаго въꙁскамъ Е 34а 12 тако же  послѹшьствѹмъ. ꙗкоже сьде бꙑхом [!] скѹшен. маловрѣменьнѹѹмѹ црѹ С 72.12 то стъ ѹдно кнꙙже ꙗко ѹмрѣ пльтѭ. да не тъьѭ сде (погр. вм. сьде, Север., с. 155, бел. под линия) освѣттъ. нъ  въ адѣ отрѣштъ болѣꙁн ѹмьръшмꙿ С 155.19 не штꙙдꙙште бо сꙙ же жт сьде вѣьнѫѭ мѫкѫ твортъ. сѫштꙗ же сьде страдьба благꙑхъ готовтъ насꙑштан С 290.27, 28 2. Сега, в този момент, понастоящем съкѹп ꙇ оръганъ съвръшенъ. прѣгѫдьнцѭ красънѫ. съвръшенѫ стѹмѹ дхѹ. ѣко да сьде по въꙁдрастѹ. съвлъкъше сѧ. ветъхааго ка СЕ 94а 20 не сьде же тъьѭ. нъ  въ нъ дьнь ѹꙁьрт  С 446.23 3. В този случай, при тези обстоятелства пеленꙑ въ родьство прмътъ. пеленам  сьде повватъ сꙙ С 451.25 тамо ѹбо. же сндѣаше по прьвѣѣмъ. ѹже не цѣлѣаше ... нъ сьде по прьвѣѣмъ въторꙑ сълаꙁтъ. по вьторѣѣмь трет  етврътꙑ С 496.18 такожде ѹбо  сьде. ꙁан҄еже не къ ловѣкомъ стъ наш(.) бра(..) нъ къ дѹховънꙑмъ лѫкавьства С 497.9 По този повод, в тази връзка, в това отношение. тѣмь же потрѣбьно естъ въспомѣнѫт  сьде апла главъша. съдѣствѹѭте же молмъ не въ тъште прѧт благодѣт бжѧ вамъ ЗЛ Iа 15 ономѹ бо отъ дара вьсе. сьде же  трѹдъ тво  потъ С 381.24 до сьде ἕως ὧδε Дотук, до това място он же крѣплѣахѫ сѧ глѭште. ѣко раꙁвраштаатъ люд ѹѧ по вьсе іюде. наенъ отъ галлеѩ до сьде М Лк 23.5 З сьде блꙁъ сꙑ ὅδε Който е наблизо, съседен, намиращ се в съседство, тукашен она же рее. отъ манастꙑрѣ смъ сьде блꙁъ сѫштааго.  посла мꙙ гѹменьꙗ донест просворѫ вь сьѭ вьсь С 515.26 сьде ... овьде ὧδε ... ἐκεῖ Тук ... там ꙇ тъгда аште реетъ къто вамъ се сьде хс се овъде. не мѣте вѣрꙑ М Мк 13.21 З н рекѫтъ се сьде л овьде. се бо ц(ср)срстве бже вънѫтрьѫдѫ въ васъ естъ М Лк 17.21 З  рекѫтъ вамъ се сьде се овъде хъ. не ꙁдѣте н поженѣте М Лк 17.23 З М З А СК Е СП СЕ К С ЗЛ Р КН МН Пр Гр ὧδε ἐνταῦϑα ἐντεῦϑεν ἐνϑάδε αὐτοῦ ἐν τούτῳ οὕτος ὁ съде ꙁде сꙿде сде Нвб съде, съдя остар ОА НГер Срв съде[ка] ’тука’ диал ДА съде ’всякъде’ остар РРОДД