себе -себѣ -собоѭ -себѣ; с -сѧ местоим възвр лич 1. Себе си; означава лице или предмет, засегнати от действието и съвпадащи с вършителя же любтъ скрьнѣаго ѣко себе. боле естъ вьсѣхъ олокавтоматъ  жрътвъ М Мк 12.33 З А не съкрꙑвате себѣ съкровшта на ꙁем. ꙇдеже ръвъ  тьлѣ тьлтъ ... съкрꙑвате же себѣ съкровшта нбсе. ꙇдеже н ръвь н тьлѣ тьлтъ М Мт 6.19 З А СК тъгда детъ  пометъ съ собоѭ седмь нѣхъ дхъ М Мт 12.45 З нъ да не съблаꙁнмъ хъ. шедъ въ море въвръѕ ѫдцѫ. ꙇ ѭже меш прѣжде рꙑ бѫ [!] вьꙁьм  отвръꙁъ ѹста е. ꙇ обрѧштеш статръ. тъ въꙁемъ. даждъ мъ ꙁа мѧ  ꙁа сѧ М Мт 17.27 ЗI А СК ꙇнꙑ естъ съпслъ да спстъ  сѧ. аште сь естъ хъ снъ бж. ꙇꙁбъранꙑ М Лк 23.35 З А СК т вѣрѫ маш въ себѣ Е 4а 16 прꙇм ѹмаленое се мое молене. еже т въꙁдаѭ ꙁа сѧ. ꙇ ꙁа правовѣрънꙑѩ рабꙑ твоѩ СЕ 79b 5 анупатъ рее. не прѣльшта себе кодрате С 101.21 2. Кратка винителна форма сѧ [се] при възвр. глаголи, при страд. залог и безл блажен плаѫште нꙑнѣ ѣко вьсмѣѭтъ сѧ М Лк 6.21 З А СК радѹте сѧ ꙇ веселте сѧ. ѣко мъꙁда ваша многа естъ на небесехъ З Мт 5.12 А СК ѡтъ тол наѧтъ с. проповѣдат ꙇ глат. покаꙇте сѧ прблж бо сѧ црстве нбское З Мт 4.17 А СК Б ꙇоанъ же въꙁбран҄ѣше емѹ глѧ. аꙁъ трѣбѹѭ отъ тебе крьстт сѧ З Мт 3.14 А СК  пощь с днъ м҃  нощі м҃. послѣдь въꙁалъка СК Мт 4.2А браⷮ҇. облѣцѣте сѧ ѣко ꙁбран бѹ. ст ї въꙁлꙋбен. въ ѫтробѫ щедротъ.  благостъ.  съмѣренѫ мѫдростъ ї кротостъ  тръпѣн(е) Е 22а 12 въстаѭштеї на мѩ постꙑдѩтъ сѩ. рабъ же твоі вьꙁвеселітъ сѩ СП 108.28 ьто дастъ сѩ тебѣ л ьто пріложтъ сѩ тебѣ. къ ѩꙁкѹ льстівѹ СП 119.3 ѡбраꙁь напса сѧ крьстьн. рѫцѣ раꙁпростраѧ мос. амалка побѣд ТФ А 5 молѫ сѧ вельм да ѹтвръдімъ сѧ въ словесехъ К 4а 4, 4—5 сълѹ же сꙙ дномѹ оть н҄хъ носꙙштѹ копь. сьрѣст женѫ С 559.18 анꙿг҄елъ же гнь ꙗв сꙙ стѹѹмꙿ съшъдъ сь небесе. въ обраꙁѣ мльнѧ С 567.23 3. Кратка дателна форма с [си] при възвр. глаголи тꙑ же постѧ сѧ помаж с главѫ своѭ. ꙇ лце твое ѹмꙑ З Мт 6.17 пршъдъше і прьвѣе мьнѣхѫ с СК Мт 20.10 лежтъ стоьнкъ. ꙗкоже аште кто прнесетъ съсѫдъ. напльнтъ сьсѫдъ. аште стъ велкъ велко вьꙁьметъ. аште малъ мало вьꙁьметъ с С 307. 28  отъ ѹптꙗ не могѫтъ т въ домꙑ своѧ. пон҄еже много сѫтъ пл въсладвъше с вномъ С 267.13—14 мала же нѹжда сьвѣштат. не пон҄еже множьство глагол҄емꙑхъ вꙑ отꙙжьавате с С 405.10 кто отъ васъ прмъ господа сътѫж с С 388.14 4. Кратка дателна форма с [си] с притеж. значение: свой  глааше сві. помѧн мѧ г егда прідеші въ црествіе сі А Лк 23.42 їже не ѹлъстітъ ѩꙁꙑкомъ своімъ. ні сътворітъ іскрьнюмѹ сі ꙁьла СП 14.3 помѧн нꙑ спе въ црствь с СЕ 86b 5  еще влко послѹша грѣшънааго с раба СЕ 79b 8 въндохъ въ домъ тво. водꙑ на ноꙁѣ м не пода. а с сльꙁам намо ноꙁѣ  власꙑ главꙑ с отьре С 394.30 не бо сꙙ їѡсфе. прѧ (!) женѫ с. не бракѹ обьштънѫ. нъ божхъ танъ стронѫ С 242.21 прстав въꙁлюбьне ѹмъ с къ гласѹ.  обрꙙштеш само то слово. же стъ вь мрьстѣѣмь сътворен С 317.14 въдаꙗт себе въ вѣрѫ πιστεύω ἐμαυτόν Доверявам се някому самъ же съ не въдааше себе въ вѣрѫ хъ. ꙇмъже самъ вѣдѣаше въсѧ М Йо 2.24 З вънмат себѣ προσέχω ἐμαυτῷ Внимавам вьнемлѣте себѣ. аште же съгрѣштъ (бра) тебѣ братръ тво ꙁапрѣт емѹ.  аште покаатъ сѧ отъпѹст емѹ М Лк 17.3 З А СК вьнемлѣте же себѣ еда когда отѧжаѭтъ срдца ваша. обѣданмь  пьѣньствомь. ꙇ пеальм жтескꙑм. ꙇ надетъ на вꙑ вънеꙁаапѫ дьнь тъ М Лк 21.34 З А СК вънмат себѣ отъ кого [есо] προσέχω [ἐμαυτῷ] ἀπό τινος Пазя се от някого [нещо] вьнемлѣте себѣ отъ кваса фарсѣска. еже естъ лцемѣре М Лк 12.1 З рее гь. своімъ ѹенкомъ. вьнмаіте себѣ. отъ кънжънкъ. хотщхъ. въ одеждахъ ходт.  любѧщхъ цѣлованꙗ на трьжщхъ СК Лк 20.46 вънт ꙁа ходѹ себѣ ἐξέρχομαι πρὸς τὴν ἰδίαν χρείαν Ходя, излизам по нужда ꙁатворвꙿ двьр антон. того рад не вьнде до тр дьн н ꙁа ходѹ себѣ С 170.12—13, 13—14 въ своꙗ с εἰς τὰ ἴδια У дома си се грѩдетъ годіна  нънѣ пріде. да раꙁідетъ сѧ къждо въ своѣ сі А Йо 16.32 по томь же гла ѹенкѹ се мат твоѣ. ꙇ отъ того аса поѩтъ ѭ ѹенкъ въ своѣ с М Йо 19.27 З А СК  тако благодарьствꙙштꙙ ѧ отъпꙋст въ своꙗ с С 518.18 въ себѣ ἔνδον Вътре в себе си не моꙁ ѹбо нктоже ꙁъла ѹма мѣт вь себѣ С 421.22 въ себѣ помꙑшлꙗт διαλογίζομαι [ἐν ἐμαυτῷ] Мисля си ꙇ прде въ каперънаѹмъ ꙇ въ домѹ бꙑвъ въпрашааше ѩ. то на пѫт вь себѣ помꙑшлѣашете М Мк 9.33 З А она же вдѣвъш съмѧте сѧ о словес его. ꙇ помꙑшлѣаше вь себѣ каково се бѫдетъ цѣловане М Лк 1.29 З  помꙑшлꙗше вь себѣ глагол҄ꙙ С 78.12 въ себѣ прт [т], прт въ сѧ, въ себѣ бꙑт εἰς ἐμαυτὸν ἔρχομαι, πρὸς ἐμαυτὸν ἀπέρχομαι, ἐν ἐμαυτῷ γίγνομαι Съвзема се, опомня се, дойда на себе си, дойда в нормално състояние вь себѣ же пршедъ рее. колко намънкъ отъца моего. ꙁбꙑваѭтъ хлѣб. аꙁъ же гладомь гꙑблѭ М Лк 15.17 З А петръ же въставъ тее къ гро(у)бѹ. ꙇ прнкъ вдѣ рꙁꙑ еднꙑ лежѧштѧ. ꙇ де вь себѣ двѧ сѧ бꙑвъшюмѹ М Лк 24.12 З А вь сꙙ бо пршьдъ. вь клѣтъкѫ вьлѣꙁе своѭ.  окꙑ отъ сьна вьставъ. ꙗкоже се кто реетъ. повръгъ же себе на ꙁем. въꙁдꙑханьꙗ несьтрьпмаа творꙗаше. беꙁ млост сꙙ бьѧ по прьсемь.  сльꙁъ стонкъ спѹштаѧ С 523.10 тъма же  мракъ. на анупата  на поганꙑѧ просꙑпа сꙙ. ꙗкоже отъ страха ѹмꙿ погѹбт анꙿтѹпатѹ.  вьстрепетат кѹпно. съ съвѣтьнкꙑ свом ... асома же двѣма мнѫвъшема. расхождааше сꙙ по малѹ тъма.  наꙙшꙙ вьꙁрат поган на стꙑѧ.  вдѣт же о н҄хъ свѣтъ ... дꙿва же вь себѣ бꙑвъ анупатъ. повелѣ ѧ вест вь темнцѫ  ѹтврьдт С 111.1—2 она же прѣславно то вдѣвъш  вꙿ себѣ бꙑвш. вдѣѣше бо рѫкѫ стааго отъ огнꙗ ѹже вьсѫ ꙁгорѣвꙿшѫ С 517.2 вь себѣ же бꙑвъ прѣклонвъ колѣнѣ благодарьстві бога С 194.1 она же нѣкол пршедꙿш вꙿ сꙙ. ꙗкоже бѣаше дѣло. по вьсемѹ съкаꙁа мѹ С 517.13—14 мѣт подъ собоѭ ἔχω ὑπ᾿ ἑμαυτόν Държа в подчинение ꙇбо аꙁъ лвкъ есмь подъ влкоѭ. ꙇмꙑ подъ собоѭ вонꙑ М Мт 8.9 З, А, СК.Срв. Лк 7.8 М З А СК междѹ собоѭ πρὸς ἑαυτούς, πρὸς ἀλλήλους, εἰς ἀλλήλους, ἐν ἀλλήλοις, μετ᾿ ἀλλήλων Помежду си, между себе си бꙑсте же с дрѹга. ꙇродъ же  платъ въ тъ день съ собоѭ. прѣжде бо бѣашете вражъдѫ мѫшта междю собоѭ М Лк 23.12 З пьрѣахѫ же сѧ юде. междю собоѭ глѭште М Йо 6.52 З А съꙁрахѫ же сѧ междю собоѭ ѹенц. не домꙑслѧште о комь глетъ М Йо 13.22 З о семь раꙁѹмѣѭтъ вьс. ѣко мо ѹенц есте аще любьвь мате междю собоѭ М Йо 13.35 З А СК о семь л сътѧѕаете сѧ междю собоѭ М Йо 16.19 З А СК стаѣ лобъꙁаньѣ. страшънаѣ цѣлованьѣ. ѣже междю собоѭ ꙇмамъ К 9b 5—6 не ѹѩ себе ληϑαργικός Който не е в съзнание сънъ бо не ѹѭштхъ себе. врѣждатъ продлъжаѧ сꙙ. огн҄емъ жегомꙑмъ ꙁѹншінѫ. твортъ потомь С 314.13—14 небрѣщ себе οὐ καταφρονέω Пренебрегвам себе си ѡ веле велко сѫмьнѣн. блаженааго давꙑда съгрѣшвъшааго.  небрѣгъшааго себе С 354.24 нѹждѫ себѣ сътворт ἀναγκαῖον ἡγέομαι Принуден съм, принудя се ѹклон сꙙ оть н҄хъ. нѹждѫ себѣ сътворвъ.  їнѣмъ прѣжде жьдѫштїмъ. проповѣдат слово бе съблаꙁна. по отъкръвеню дха стааго С 24.16—17 о себѣ αὐτόματος, αὐτοματί От само себе си, без външна причина, намеса о себѣ бо ꙁемлѣ плодтъ сѧ М Мк 4.28 аште л отъ ловѣкъ нктоже нсоже схъ наѹ. нъ о себѣ хвалѫ поѭтъ С 325.1 въꙁꙿмѣте скоро вьꙁмѣте  не жьдѣте. аште л мѹдт мнте. самѣмъ вратомъ беꙁдрѫкѹ о себѣ вьꙁꙙт сꙙ велтъ. вьꙁьмѣте сꙙ врата вѣьнаꙗ С 465.30 отт въ себѣ ἀναχωρέω κατ᾿ ἰδίαν Уединя се, за да се вглъбя, съсредоточа в себе си не прѣобдꙙште го прходмъ. нъ отдѣмъ вь себѣ.  дн дномѹ бесѣдѹмъ ꙁбавтелю нашемѹ господѹ С 506.30 отъ себе сътрѧсат ἀποσείομαι Отърсвам от себе си, отхвърлям пото радость отъ себе сътрꙙсате С 324.20—21 поставт прѣдъ собоѭ παρίστημι Поставям пред себе си отъметаѧ ѹбо вьера. владꙑьскъ (!) л҄егеонъ (!). агг҄елъ глагол҄ꙙ петров. ꙗко могѫ нꙑнꙗ прѣдъ собоѭ. поставт бол҄е С 463.9 раꙁдѣлт себѣ διαμερίζω εἰς ἐμαυτόν, διαμερίζομαι Разделя, разпределя помежду си  прмъ ашѫ хвалѫ въꙁдавъ рее. прмѣте се  раꙁдѣлте себѣ М Лк 22.17 З рааꙁдѣлшѩ [!] себѣ ріꙁѫ моѭ.  о ріꙁѫ моѭ меташѩ жрѣбъѩ СП 21.9 Срв. СЕ50а 18—19 раꙁдѣлт сѧ на сѧ, раꙁдѣлт [раꙁдѣлꙗт] сѧ самъ въ себѣ μερίζομαι κατ᾿ ἐμαυτοῦ, μερίζομαι ἐπ᾿ ἐμαυτόν, διαμερίζομαι ἐπ᾿ ἐμαυτόν Разделя [разделям] се, престана [преставам] да бъда единен, цялостен вьсѣко цѣсрство раꙁдѣлъ сѧ на сѧ. ꙁапѹстѣетъ ꙇ въсѣкъ градъ л домъ раꙁдѣлъ сѧ на сѧ не станетъ. ꙇ аще сотона сотонѫ ꙁгонтъ. на сѧ раꙁдѣллъ сѧ естъ како ѹбо станетъ цстве его М Мт 12.25, 26 З вьсѣко цсрстве раꙁдѣль сѧ само вь себѣ ꙁапѹстѣатъ. ꙇ домъ на домъ падаатъ. аште же  сотона самъ вь себѣ раꙁдѣл сѧ. како станетъ цсрсво его М Лк 11.17, 18 З самъ себе [себѣ, собоѭ, себѣ; с, сѧ] ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ, ἀλλήλων Самият себе си ьт отца  матерь. ꙇ въꙁлюбш скрьнѣаго своего ѣко самъ сѧ М Мт 19.19 ЗI, А, СК.Срв. Мт 22.39 М, ЗI, А, СК;Лк 10.27 М, З, А, СК;Мк 12.31 М З А рѣшѧ же юде къ себѣ сам М Йо 7.35 З рѣшѧ же емѹ фарсѣ. тꙑ о себѣ самъ съвѣдѣтельствѹеш М Йо 8.13 З А да наѹтъ кънѩѕѩ его ѣко самъ сѩ СП 104.22 аꙁъ самъ о себѣ вьꙁлѣꙁѫ на сковрадѫ С 118.6 ꙇ подажд намъ съ любовьѭ слѹжт. самѣмъ себѣ. ꙇ съвръшт ꙁаконъ ха твоего. съ вꙿсѣмь дръꙁновенемь СЕ 11а 18 помнамъ ѹбо с прсно словеса. стꙑхъ цѣлован грьдааго лобьꙁана. же къ себѣ самѣмъ С 423.26 еже не ѹдобь естъ н раꙁѹмѣхомъ нколже. мноꙁѣмъ пае ѹне естъ обьштеват самѣмъ съ собоѭ  по скрьбѣн семь ЗЛ IIа 2—3 сво с σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ Своят, собственият богъ бо свого с сꙑна пѹст С 416.21—22 пото свомѹ с ꙁавдш съпасеню С 336.16 сво с мн οἱ ἴδιοι [αὐτοῦ] Близките, своите хора сь н҄мже вьспомъ  мꙑ. благословьнъ же отъ бога богъ. црь славꙑ. ѡ объѹбожавꙑ свохъ с. беꙁъ ѹбожьства сꙑ насъ дѣл҄ьма С 326.21 себе [себѣ] с ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ Себе си сьде смъ дѣлесемь (!) а ѹмомꙿ себе с тамо сѫшта творѫ С 343.18 носꙙште на себѣ с тана напсана. хоштетъ вѣдро вдѣт. бльштанꙗ дѣл҄ьма С 344.5 нъ аште тꙑ адаме помꙙнеш. гда въ породѣ обнажа. кого дѫба лств вьꙁьмъ.  съшвъ себѣ с одеждѫ сътвор С 347.30 нъ да стнънꙑ вноградꙿ на дѫбѹ кръста раꙁбвъше. себѣ с лоꙁѫ пагѹбꙑ сътворꙙтъ. намъ же лоꙁѫ съпасена ѹготовꙙтъ С 385.23 сътворт [творт] с тѧжько ἄχϑομαι, φέρω βαρέως Ставам печален, тъжен прокъ же хъ днае не покорꙙште сꙙ. по дꙗволовѣ слѣ.  тꙙжько с сътворвъше о съкрѹшенї кѹмра свого. дрѹго ꙿто прмꙑслшꙙ С 35.19—20 прѣподобънꙑ же мѫжь акꙑ отьцъ ꙙдолюбвъ. прѣпрааше  глагол҄ꙙ. н ꙙдо. не тако тꙙжько с твор С 205.8 ѹ свохъ с дома πρὸς τοὺς ἰδίους У дома при своите, у дома же ꙁа ѹтра въстаѭште. гда сѫꙙтъ вно. радѹѭтъ сꙙ ꙁѣло ꙗко ѹ свохъ сѫтъ с дома лежал С 267.18 М З А СК Б ЗП О Е СП СС СЕ ТФ К С Р Г ЗЛ БН В Гр ἐμαυτοῦ σεαυτοῦ ἑαυτοῦ ἀλλήλων αὐτός ἐγώ σύ ὑμεῖς сі; сꙙ сѩ с Нвб себе [си], се ОА ВА НТ Дюв НГер ЕтМл БТР АР ДА себя остар ВА НГер