Старобългарски речник
прѣподобьнъ
прѣподобьнъ
-ꙑ
прил
1. Свят, пресвят, пречист [за Господ Бог и за Исус Христос]
такъ намъ подобааше а(р)хер(е) прѣподобнъ. беꙁлобнъ
Е
23б 17—18
гі бже слъ ... ꙇꙁбъравꙑ нꙑ грѣшънꙑѩ ... въ слѹжъбѫ ерѣскѫѭ. да нам люде тво. вѣрън слѹжѧтъ. прѣпоⷣ҇бънѹмѹ мен твоемѹ
СЕ
9а 6
Изпълнен със светост, свет, чист.
прхождаахѫ ... въꙁграждам ѹтврьждам о вѣрѣ господьн҄. прѣподобьнꙑмъ словесꙑ го
С
206.1
того же стꙑ прїмъ прѣподобьнꙑма свома рѫкама. помл҄ꙙ масло отъ канꙿдла. маꙁааше мѹ вьсе тѣло
С
567.11
2. Благочестив, праведен, богоугоден
спі мѩ гі ѣко оскѫдѣ прѣподобъної
СП
11.2
Срв.
С79.11
съ прѣподобъномъ прѣподобенъ бѫдеші
СП
17.26
ꙁа тѫ помолітъ сѩ тебѣ въсъ прѣподобъноі вь врѣмѧ подобъно
СП
31.6
съвръш же к҄вотъ съхран прѣподобьнааго ноꙗ
С
232.11—12
прѣподобьнъ, –ꙑ
м
ед
прѣподобьн, –
м
мн
[ὁ] ὅσιος, [οἱ] ὅσιοι
Този, който изпълнява Божиите заповеди, праведник, Божи угодник, благочестивият; тези, които изпълняват Божиите заповеди, праведници, Божи угодници, благочестивите
ї ѹвѣдіте ѣко ѹдів гь прѣ҇днаго своего
СП
4.4
Срв.
СЕ73а 10—11
їде реетъ міръ на люд своѩ ї на прѣподобьнꙑѩ своѩ
СП
84.9
ьстъна прѣдъ гмь. съмрътъ прѣ҇пбнꙑхъ его
СП
115.6
ї пр҇п҇дні твої вьꙁдрадѹѭтъ сѩ
СП
131.9
ѣко не оставіші дшѩ моеѩ въ адѣ. ні дасі прѣподобънѹмѹ своемѹ відѣт істълѣньнѣ
СП
15.10
Срв.
С235.7—8
3. Преподобен, праведен, свят [за лица от монашестващите, които водят посветен на Бога свят живот, особено за канонизирани като светци на християнската църква]. м
ѣца сеп҇б д ... пр҇днъѩ ефросінъ
А
121а 25
мѣца окто҇б а҃ ... памѧт. пр҇днааго романа сътворшааго пѣ҇н сьвтнаа
А
122а 2
мѣца апр҇л е҃ ... ѹсьпенѣ пр҇днаа҇г оца на҇шго. меѳодіа. архпа вꙑшнѧѩ моравъ
А
145b 21
наѧтъкъ ндктѡнѹ. памѧтъ. прѣ҇пдобномѹ оцѹ нашемѹ семеонѹ стлъпнїкѹ
Е
20а 11
Срв.
А112d 17
кѳ стр(ст)ъ стѹю м҇кѹ ... прпдбнаго оца нашего кюрѣка
Е
38а 2—3
надъ мѫж се ръц. а нⷣ҇а женам се. прⷣ҇ѣнꙑхъ постьнцахъ хвахъ. евъпрак҄с. феврон. оломьп. ꙇерон. промъ. съ нмже наслѣд црство нбсъное. о хѣ сѣ гі нашемь
СЕ
93а 2
жт прѣподобьнааго отьца нашего. павъла прѣпростааго
С
168.28—29
жт прѣподобънааго оца нашего саак моностꙑра далматъскаго
С
185.24
съвѣдѣтель же добрꙑ їѡанъ нашъ прѣподобьнꙑ пастꙑръ
С
277.29
посъла ѭ къ ... алеѯандрѹ еппѹ ... потомꙿже прѣподобнѹѹмѹ мѫжѹ сповѣда
С
517.22
толкꙑмъ ... грѣхомъ проштень полѹ. хотꙙ самомѹ мѹ ѹвѣрт прѣподобьнѹѹмѹ мѫжѹ
С
529.11
многꙑм молтвам ѹмол҄енъ. ѹштенъ бꙑвъ. отъ прѣподобьнааго мѫжа
С
530.20
потомꙿже бж прѣподобьнꙑ свꙙттель ... прѣлож ьстъно го тѣло
С
532.8—9
Преподобен, преосвещен [като титул на епископ, особено на св. Отци от Вселенските събори].
аще которааго цркꙑ отълѫаетъ въ мало врѣмѧ. вьнѣ стоѣт. такъ бо ѹставъ естъ. отъ ба прѣданъ е. отъ стꙑхъ аплъ. отъ прⷣ҇ѣбнꙑхъ оць
СЕ
69а 10
вьсе же сътворвъ прѣподобънꙑ епскѹпъ петръ. съконьа сꙙ въ добрѣ сповѣдан
С
187.27
прꙁъвавъ бж рабъ акѡвъ. прѣподобьнааго еппа
С
531.26
пршъдъ же потомь малꙑ прѣподобьнъ патрк҄ь еппъ. цѣловавъ стааго не обрѣте клюсꙙте
С
552.2
прѣподобьнъ, –ꙑ
м
ед
ὁ ὅσιος, ὁ ἅγιος, ὁ δίκαιος, ὁ ἱερομάρτυς
Преподобният, светецът
тръпѣню слъпъ б[ⷭ҇] ѹподоб[л]ъ сѧ оцемъ прѣподобне
Е
23а 9
нꙑнѣ свѣтъло свьтѧтъ сѧ прⷣ҇пбънꙑхъ дс
СЕ
87b 20
сѫштї же тѹ посълашꙙ къ вьсемѹ прѣдѣлѹ. прѣподобьнааго съмрьть повѣдаѭште
С
51.30
въшъдъ къ прѣподобьнѹѹмѹ вь клѣть. покланꙗаше сꙙ мѹ молꙙ
С
205.2
се стъ свꙙтааго дометꙗ жтіе. се стъ праведнка мѫен. с сѫтъ прѣподобьнааго трѹдьні
С
219.26
ꙗко рабъ бож артемонъ. отъмьштенъ бѫдетъ ... ꙗко правьдьна мѫжа прѣподобьна хрстосова. тако сѹровѣ мѫлъ с
С
233.25
А
Е
СП
СЕ
С
Гр
ὅσιος [вар.ϑεῖος], ὁσιώτατος [вар. ἁγιώτατος]
прѣподобенъ
прѣподобнъ
прѣподобънъ
Нвб
преподобен
църк
остар
ОА
ВА
АК
НТ
ЕтМл
БТР
АР