Старобългарски речник
просвѣтт
просвѣтт
-просвѣщѫ
-просвѣтш
св
1. Осветя, озаря, огрея
распрострѣ облакꙑ вь покровъ імъ огнъ да просвѣтітъ імъ ноштꙑѫ
СП
104.39
Образно.
ꙇ егоже слъньце не можаше ѹлѹт. крстъ въсьѣвъ просвѣт
К
10а 28
2. Запаля, направя да светне [образно]
гда ношть прѣльст ммоде. наѹтрꙗ хс вьскрьсенꙗ свѣтъ просвѣт мров
С
348.18
ꙁлатꙑѧ ꙁарꙙ. правьдьно сльньце въ отьмн҄енꙑхъ срьдьцхъ просвѣт. ꙁаѹтра. гда топлꙑ ꙁарꙙ божьства прострѣ
С
348.24
3.
Прен. Върна зрението на някого; направя да прогледне, да вижда
пріꙁърі ѹслъші мѩ гі бже моі. просвѣті оі моі еда когда ѹсънѫ во съмръті
СП
12.4
Срв.
СЕ73b 24
прогънавъшмь демонъское о множъство. ꙇ ꙁѣнцѭ оью рѣва ослѣпленѣ. бръноѭ слѣпѹмѹ просвѣщьшемь
СЕ
53а 20
4.
Прен. Явя, открия, разкрия
бже ѹщедрі нꙑ. ї благс нꙑ просвѣті ліце твое на нꙑ. помлѹі нꙑ
СП
66.2
въꙁдвігні сілѫ твоѭ і пріді на нꙑ спеші. бже обраті нꙑ ї просвѣті лце твое і съпасемъ сѩ
СП
79.4
Срв.
СП79.20
С461.23
лце твое просвѣт на раба твоего. ї наѹ мѩ оправъданемъ твоїмъ
СП
118.135
Образно.
да ѹвѣмъ і таінꙑ. ѩже тѹ. да раꙁѹмѣемъ бжѭ. таіна подъ ꙁемлеѭ юдеса. да ѹвѣмъ како і сѫштмъ въ адѣ. просвѣтлъ естъ проповѣдь. ъто ѹбо вьсѧ л прѣпрость спсаетъ
К
13а 17
Срв.
С449.18—19
просвѣщенꙑ
πεφωτισμένος
Признат, утвърден, осветен
сего просвѣштенаагⷪ ⷴстарца ѹенка. еѡдоръ їѡаннъ съповѣдаста м глагол҄ѫште
С
296.18
5.
Прен. Просветя, поуча, озаря със светлината на вярата
просвѣтт сѣдѧштѧѩ вь тьмѣ. ꙇ сѣн съмрътьнѣ. направт ногꙑ нашѧ на пѫть мренъ
М
Лк 1.79
З
далее сътвор отъ мꙑсл его. просвѣт же ꙁаповѣдемъ твомъ. і повелѣнемъ твомъ жт
СЕ
23b 21
просвѣт ѹмъ его. стꙑмь дхомь твомь. ѣко да оставъшѣ скра стааго кръщенѣ въ дш его
СЕ
23b 2—3
просвѣще сѣдѧщѧѩ въ тьмѣ. ꙇ сѣн съмрътьнѣ
СЕ
63b 20
ꙇ вꙿсь даръ съвръшенъ. съвꙑше съходтъ отъ оца т свѣтломь. ꙇмьже мѧ просвѣт. ꙇ прꙇм ѹмаленое се мое молене
СЕ
79b 3—4
6.
Прен. Очистя, пречистя
ꙇꙁбав отъ вꙿсего плътъскааго съгрѣшенѣ. просвѣт отъ вꙿсеѩ скврънꙑ. ꙇ съвѣст
СЕ
74а 19—20
М
З
СП
СЕ
К
С
Гр
φωτίζω
φωταγωγέω
ἐπιφαίνω
καταλάμπω
ἐλλάμπομαι
κατευϑύνω
᾿αὐγάζω
λαμπρύνω
ἀναβλέπειν ἐναρμόζω
Нвб
просветя
ОА
ВА
АК
НГер
ЕтМл
БТР
АР