Старобългарски речник
обратт
обратт
-обращѫ
-обратш
св
1. Обърна, извърна, извия
аꙁъ же глѭ вамъ. не протвте сѧ ꙁълѹ. нъ аще кто тѧ ѹдартъ въ деснѫѭ лантѫ. обрат емѹ дрѹгѫѭ
М
Мт 5.39
Срв.
К4а 34
С411.10
Образно.
ꙇ тъ прѣдъдетъ прѣдъ нмъ дхомь слоѭ лноѭ. обратт сръдъца отьцемъ на ѧда. ꙇ протвънꙑѩ въ мѫдрость праведънꙑхъ
М
Лк 1.17
З,А.
Срв. К 1а 3
С325.7—8
2. Насоча, дам посока, обърна към
помꙑсліхъ пѫт моѩ. і обратіхъ ноѕѣ моі во съвѣдѣнѣ твоѣ
СП
118.59
Прен.Насоча в друга посока [разговор, мисъл и под.].
а он лѫкам на ѹбн на нь творахѫ сꙙ. гда мъ бѣ лѣпо обратвъше слово глаголат. ꙿто сътвормъ ꙗко стааго ѹкорхомъ
С
387.18—19
3. Променя нещо чрез преминаване от едно състояние в друго, превърна
ѡбратілъ есі плаъ моі въ радостъ мнѣ. растръга врѣшⷮтꙶе мое прѣпоѣсалъ мѩ есі веселъемъ
СП
29.12
отъ лца гнѣ подвіжа сѩ ꙁемл҄ѣ. отъ лца ба їѣковлѣ. обраштьшааго камень вь еꙁера водьнаа. і акротомь въ їстоьнікꙑ водьнꙑѩ
СП
113.8
посъланъ бꙑстъ гаурлъ къ дѣвц. да неьсть женьска родѹ. вь ьсть обраттъ
С
244.10
тѣмь вьс пророц кѹпꙿно молꙗхѫ сѧ. къ богѹ глагол҄ѫште. обрат плѣн҄ен наше акꙑ водотѣꙙ вь югъ
С
349.4
Образно.
їна прложвъ отъ стааго дха данꙑѧ мѹ благодѣт словеса каꙁаню. обрат ѹмъ отроковц. ста прѣбꙑвъша
С
25.26
4. Върна обратно
ѹмъножілъ есі на мнѣ веліество твое. ї обрашть ѹтѣшілъ мѩ есі. ї отъ беꙁденъ ꙁемлѩ пакꙑ въꙁведе мѩ
СП
70.21
гї бже сілъ обраті нꙑ. ї просвѣті лце твое на нꙑ і спені бѫдемъ
СП
79.8
Срв.
СП79.20
пріꙁъвавъ сто трменьно мꙙ. повелѣ бѣсомъ т обратт влька съ дѣтштемь цѣломъ
С
44.15
5.
Прен. Отклоня някого от поетия път
се глѫ аꙁъ нꙑнѣ. да не оклеветаѭтъ етері ха глѫште по ъто не обраті. ꙇюдꙑ отъ тоѧ ꙁълобꙑ
К
5а 31—32
госпожда бо въ врѣменехъ гордꙗна цѣсара. хотѧшт обратт савнѫ отъ вѣрꙑ
С
132.14
6.
Прен. Обърна в друга вяра, кръстя
ꙇ мъногꙑ снвъ ꙁдравъ обраттъ къ г бѹ хъ
М
Лк 1.16
З
А
нъ пакꙑ обрат мѧ. пакꙑ обнов мѧ. пакꙑ облѣц мѧ. пакꙑ оград. естънꙑмь т крстомь
СЕ
78b 16
обратт на бѣжань
τρέπω εἰς φυγήν
Обърна в бягство
дажд ꙁаклнане ... гроꙁънѹ бꙑт. вождю ꙁълѹмѹ. ꙇ всѣмъ хрантелемъ его. съпадъшмъ съ нмь. съ вꙑшънѧѩ свѣтълост. ꙇ обрат на бѣжане. ꙇ ꙁаповѣжд емѹ. отт отъ сѫдѣ
СЕ
51b 12
М
З
А
СП
СЕ
К
С
Гр
ἐπιστρέφω
στρέφω
ὑποστρέφω
μεταστρέφω
μεταβάλλω
καταστρέφομαι
μετάγω
τρέπω
ἀνακαλέομαι
ἀνακτάομαι
ѡбратіт
обратіт
Нвб
обратя
остар
ВА