Старобългарски речник
ꙁемьнъ
ꙁемьнъ
-ꙑ
прил
1. Който се отнася до земята
есомѹ ѹподобмъ цсрстве бже ... ѣко горюшънѣ ꙁрънѣ. еже егда въсѣно бѫдетъ въ ꙁемлѭ. мьне вьсѣхъ сѣ(...ъ)менъ ꙁемънꙑхъ
М
Мк 4.31
З
то ті сѧ мьнітъ сімоне цре ꙁемьнꙑ отъ кꙑхъ пріемлѧтъ дан лі кінос. ѡтъ свохъ л сновъ лі от тѹждіхъ
А
Мт 17.25
СК
проложішѩ трѹніе ра(ра)бъ твоіхъ. брашьно пьтіцамъ небснꙑмъ. пльті прѣподобьнъіхъ твоіхъ ꙁвѣремъ ꙁемьнꙑмъ
СП
78.2
гі бже нашъ велкꙑ ... давꙑ намъ ꙇ ꙁемънаа благаа
СЕ
20b 14—15
влко гі бже нашъ ... прм ꙇ се прнесене ... даѩ мъ ꙁемънꙑхъ твохъ благъ
СЕ
13b 14
кого бога подобаатъ нама отъврѣшт сꙙ. небесъскааго л л ꙁемънааго
С
258.7
аꙁъ отъсел не мамъ въкѹст брашꙿно ꙁемнааго
С
154.9
нꙑнꙗ ѹбо вꙑ славънꙑѧ сѫдѧ. не подобатъ вꙑ ꙁемънааго цѣсара боꙗт сꙙ
С
257.26
2.
Като същ.
a)
ꙁемьнꙑ
м
ед
ꙁемьн
мн
a) [οἱ] ἐπίγειοι, οἱ γηγενεῖς, οἱ ἀπὸ γῆς
Земен човек, смъртен; земните, смъртните хора
прѣклонтъ сꙙ мѹ вьсѣко колѣно небесънꙑхъ ꙁемьнꙑхъ. прѣсподьнхъ
С
332.8—9
ѡ како. гда болѣꙁнь страхъ. обьметъ ꙁемьнааго. вьсе го естьство аб въꙁмѫштатъ ... пастꙋха бо ѹбшꙙ. овьцꙙ растрьгнѫшꙙ
С
471.21
дьнесь цѣсарь славꙑ на ꙁем пророьскꙑ славмъ стъ. прꙙстьнкꙑ небесьнѹѹмѹ веселю ꙁемьнꙑѧ сьтвор
С
322.4
дꙗволъ сѣтѹтъ. грѣхъ ѹмрьштвꙗтъ сꙙ. дѹс лѫкавьн прогонм бꙑваѭтъ. ꙁемьнї на небеса вьсходꙙтъ
С
479.21
b)
ꙁемьнаꙗ
ср
мн
a) αἱ γαῖαι
Земи
ї гробі іхъ і храмі іхъ въ вѣкъ. села іхъ вь родъ і родъ. нарѣшѩ імена своѣ на ꙁемънꙑіхъ
СП
48.12
b)
ꙁемьнаꙗ
ср
мн
τὰ ἐπίγεια, τὰ χαμαίζηλα
Земните, човешките неща
аште ꙁемъна рѣхъ вамъ не вѣрѹѹте. како аште рекѫ вамъ нбска вѣрѹѹте
М
Йо 3.12А
въꙁлюбшꙙ пае ꙁемьнꙑхъ стаꙗ добрѣ вьꙁꙙшꙙ
С
55.4
ꙁемьно трѹждень
γεωπονία
Обработването на земята, земеделският труд
слꙑша адама ота домꙋ спадъша. ловѣка породьнааго гражданна. беꙁъ ꙁемьнааго трѹжданꙗ жвѫшта. беꙁъ дъжда кръмꙙшта сꙙ. нкакоже потовъ л рꙑла. л трѹдовъ ... на жт трѣбѹѭшта
С
429.24
М
З
А
СК
Б
СП
СЕ
К
С
Гр
[ὁ] ἐπὶ [τῆς] γῆς
[τῆς] γῆς
τῇ γῃ
γάϊος
ἐπίγειος
γηγενής
ἐγκόσμιος
ꙁемънъ
ꙁемьнъ
Нвб
земен
ОА
ВА
Дюв
НГер
ЕтМл
МлБТР
АР
РБЕ
РБЕ
землен
остар
ОА
ВА
МлБТР
РБЕ
БТР
Срв
Земен
МИ
Земенци
МИ
Землен
МИ
ПК,Пр. в им