Старобългарски речник
жꙁнь
жꙁнь
-
ж
1. Живот, съществуване
ході вь слѣдъ мене. не матъ ходт въ тъмѣ. нъ мѣт матъ свѣтъ жꙁн
СК
Йо 8.12
добрѣе т естъ. въ жꙁн вънт бѣднѹ
ЗП
Мт18.8
како бо не богатъ вьсемѹ мрѹ жіꙁнь. ꙇ съпсенье сътѧжавъ
К
14b 28—29
не тъштѫ сꙙ на съмрьть нъ на жꙁнь
С
140.18
повѣшенъ рее. аꙁъ смъ жꙁнь вьскрѣшень
С
478.9—10
ꙗко же онъ въ камене. въстааш пакꙑ въ обꙿновлен жꙁн ход(ѧ)
Х
I Вб 14
(на ѹб)ѣжїще на спсене ї на жꙁнь бльгаромъ
В
2. Жизнен път, времетраене на съществуванието
хе бе жꙁнъ нашѫ ѹмр
Е
7б 2
влко ... ѹгас тѣлесъное раждежене. ꙇ жꙁн. плътьскꙑѩ похот отъжен
СЕ
38а 6
мнте сѫштѫѭ жꙁнь токѹ подобьнѹ бꙑт
С
127.21
то на томъ подоба м стъ сѣдѣт мльꙙште джⷪ до коньца жꙁн моѧ
С
205.15
тꙑ длъжънъ м с въ сво жꙁн многꙑ дльгꙑ
С
393.28
ꙁълꙑм бо мже вь жꙁн мо трьпѣвъ. побѣдхъ
С
525.2
сьде лежтъ мость рьгѹбꙑлꙗ ... бꙑстъ рьнорꙁьць і въ томь сьврьш жꙁнь своѭ
МН
3. Начин на живот
подажд мꙑсль праведънѫ. ꙇ жꙁнь добродѣтѣльнѫ
СЕ
7а 13
саторннъ же много мѫдръство въспрмъ. ѹмꙑслвъ правьдѫ ꙗко мѫжь тъ. мльалвѫ жꙁнь стъ обꙑклъ
С
204.15
ꙗже ꙁаглад кроплꙗм слъꙁъ. напсане ꙁълꙑ жꙁн
С
390.18
т покрꙑ м жꙁн скврьнѫ
С
392.9
вь стѫѭ неⷣ҇лѭ вьскрѣш (...) бо естъ праꙁд(...)і жіꙁнь стаѣ
Р
II 3.23—24
жꙁнь с [нꙑнѣшьнꙗꙗ, настоѩщꙗ]
ὁ παρὼν βίος, οὗτος ὁ βίος, τὰ παρόντα, ἡ παροῦσα ζωή, ἡ αἰώνιος ζωή, αὕτη ἡ ζωή
Този свят, земният живот
ономѹ бо многъкратꙑ вь се жꙁн пакость сътвор
С
422.21
обрѣте шрокꙑ пространꙑ пѫть. жꙁн сеѧ строѧшть. прде къ н҄емѹ
С
351.16
вдте пакꙑ въвръжена невода. вьсе лі же сьберетъ на потрѣбѫ стъ. тако же нꙑн҄ѣшьн҄ꙗ жꙁнь
С
127.29—30
ꙇ по срѣдѣ настоѩшті жіꙁні. ꙇ грѧдѫшті. сѫді вѣънъ сѣдѧ
К
13b 37—38
Срв.
С451.11—12
мноꙁ отъ лкъ. не льгъко. не съ многоѭ болѣꙁнѭ жтꙗ сего. отъходꙙште. н нꙑнꙗшьнꙙѧ жꙁн съподобшꙙ сꙙ
С
98.27
жꙁнь вѣьнаꙗ [бѫдѫщꙗ, грѧдѫщꙗ, небесьнаꙗ]
[ἡ] ζωὴ αἰώνοις, ἡ ζωὴ μέλλουσα
Вечният живот, раят; място, отредено за праведниците
дѫтъ сі. въ мѫкѫ вѣьнѫѭ. а праведьніц въ жꙁнь вѣьнѫѭ
А
Мт 25.46
ѣже ꙁльѣ сꙙ мръска(а)го рад спнѣ. вь жꙁнь вѣ(ьн)ѫѭ
СС
IIIа 16
вꙿсѣка дша поѭщ с насладв’ш сѧ ꙁведетꙿ сѧ вь жꙁнь вѣьнѫѭ
Р
II 2.14
ꙇ въ бѫдѫщѭѭ жꙁнь. нбсънѹмѹ црствѹ твоемѹ. прѧстьнкъ автъ сѧ
СЕ
24а 1
ꙇ по срѣдѣ настоѩшті жіꙁні. ꙇ грѧдѫшті. сѫді вѣънъ сѣдѧ
К
13b 38
Срв.
С451.12
вонъ ѹшдь храбърꙑ. плѣньнкъ овьѧ хво. ꙁвѣроꙗдмо. а же оканѣ. ꙗко небесьнꙑѧ жꙁн погрѣш сꙙ
С
93.13
А
СК
ЗП
Е
СС
СЕ
К
С
Х
Р
В
МН
Гр
ζωή
βίος
πολιτεία
διαγωγή
νεότης
жꙁнъ
жіꙁнь
Нвб
жизн
остар
ВА
ЕтМл
МлБТР
РРОДД
ДА
жизън
остар
ВА
РРОДД