Старобългарски речник
длъжьнъ
длъжьнъ
-ꙑ
прил
1. Който дължи нещо [пари, сума]
првѣсѧ емѹ длъжьнкъ еднъ. длъженъ тъмоѭ талантъ
А
Мт 18.24
мьнте л ѣко т длъжьнѣше бѣшѧ. пае вьсѣхъ лкъ жвѫштхъ въ ерлмѣ
М
Лк 13.4
З
днъ длъжьнъ пꙙтѭ сътъ сьребрьнкъ. а дрѹгꙑ пꙙтѭ десꙙтъ
С
393.21
такожде многашд о дльжьнꙑхъ мѣнмъ бꙑватъ
С
494.2
2. Задължителен, дължим, подобаващ
ꙇ жв по твоемѹ ѹгожденью. длъжънѫѭ тебѣ хвалѫ. благодѣанемь въꙁдаѭща
СЕ
24b 10
длъжьнъ [бꙑт]
a) ὀφείλω, χρεωστέω
Дължа някому нещо, задължен съм
же клънетъ сѧ ꙁлатомь црквнꙑмъ длъженъ естъ
М
23.16
ЗI
ꙇже бѣ длъженъ емѹ съто пѣнѧѕъ
М
Мт 18.28
ЗI
А
СК
ꙁа сѧ длъжън(ъ е)стъ
Е
10а 11
длъжьнъ бѣ адамъ сьмрьтьѭ. дръжмь бѣ дꙗволомъ
С
494.7
тꙑ длъжънъ м с въ сво жꙁн многꙑ дльгꙑ
С
393.27—28
b) ὀφείλω + Inf., προσήκει + Dat. cum inf.
Всъчет. с инф. на друг глагол. Принуден съм, трябва, необходимо е да извърша действието, означено с инф. на глагола
еже длъжън бѣхомъ сътворт сътворхомъ
М
Лк 17.10
З,
А, СК. Срв. ССIIa 4—5
мꙑ ꙁаконъ мамъ по ꙁаконѹ нашемѹ длъженъ естъ ѹмьрѣт
М
Йо 19.7
З,
А, СК. Срв. С434.22
сего рад ѹбо мꙑ дльжꙿн смъ трьпѣт ꙁълꙑхъ ловѣкъ прѣштеньꙗ
С
482.4
ꙁа сего раді длъженъ естъ вьсѣкъ кнѫꙁъ не обінѹѩ вьсѣхь ... проѹат
К
2а 9
длъженъ естъ вьсѣкъ кръштенꙑ. самъ себе іста хрант
К
2а 39
М
З
А
СК
Е
СС
СЕ
К
С
Гр
ὀφείλων
ὀφειλόμενος
ὀφειλέτης
дльжьнъ
длъжънъ
длъженъ
Нвб
длъжен
ОА
ВА
АК
Бот
Дюв
НГер
ЕтМл
МлБТР
ЕтБАН
БТР
АР
РБЕ
ДА
длъжний
остар
НГер
дължен
остар
диал
ВА