Исторически речник
ѹмрѣт [+]
Vpg | Vpfar1s | Vpfar2s | Vpfar3s | Vpfar1p | Vpfar2p |
ѹмрѣт | ѹмьрѫ, ѹмърѫ, ѹмрѫ, ѹмьрѹ, ѹмърѹ, ѹмрѹ | ѹмьреш, ѹмъреш, ѹмреш | ѹмьретъ, ѹмъретъ, ѹмретъ, ѹмьреть, ѹмъреть, ѹмреть, ѹмьрет, ѹмърет, ѹмрет | ѹмьремъ, ѹмъремъ, ѹмремъ, ѹмьремь, ѹмъремь, ѹмремь, ѹмьрем, ѹмърем, ѹмрем, ѹмьремо, ѹмъремо, ѹмремо | ѹмьрете, ѹмърете, ѹмрете |
Vpfar3p | Vpfar1u | Vpfar2u | Vpfar3u | Vpza2s | Vpza3s |
ѹмьрѫтъ, ѹмърѫтъ, ѹмрѫтъ, ѹмьрѹтъ, ѹмърѹтъ, ѹмрѹтъ, ѹмьрѫть, ѹмърѫть, ѹмрѫть, ѹмьрѹть, ѹмърѹть, ѹмрѹть, ѹмьрѫт, ѹмърѫт, ѹмрѫт, ѹмьрѹт, ѹмърѹт, ѹмрѹт | ѹмьревѣ, ѹмъревѣ, ѹмревѣ | ѹмьрета, ѹмърета, ѹмрета | ѹмьрете, ѹмърете, ѹмрете | ѹмьр, ѹмр | ѹмьр, ѹмр |
Vpza1p | Vpza2p | Vpza1u | Vpza2u | Vpfao1s | Vpfao2s |
ѹмьрѣмъ, ѹмрѣмъ, ѹмьрѣмь, ѹмрѣмь, ѹмьрѣм, ѹмрѣм | ѹмьрѣте, ѹмрѣте | ѹмьрѣвѣ, ѹмрѣвѣ | ѹмьрѣта, ѹмрѣта | ѹмрѣхъ, ѹмьрѣхъ, ѹмьрохъ, ѹмрохъ, ѹмрѣхь, ѹмьрѣхь, ѹмьрохь, ѹмрохь, ѹмрѣх, ѹмьрѣх, ѹмьрох, ѹмрох | ѹмрѣ, ѹмрѣтъ, ѹмьрѣтъ, ѹмрѣть, ѹмьрѣть, ѹмьре, ѹмре |
Vpfao3s | Vpfao1p | Vpfao2p | Vpfao3p | Vpfao1u | Vpfao2u |
ѹмрѣ, ѹмрѣтъ, ѹмьрѣтъ, ѹмрѣть, ѹмьрѣть, ѹмьре, ѹмре | ѹмрѣхомъ, ѹмьрохомъ, ѹмрохомъ, ѹмрѣхомь, ѹмьрохомь, ѹмрохомь, ѹмрѣхом, ѹмьрохом, ѹмрохом, ѹмрѣхмꙑ | ѹмрѣсте, ѹмьросте, ѹмросте | ѹмрѣшѧ, ѹмьрошѧ, ѹмрошѧ, ѹмрѣшѫ, ѹмьрошѫ, ѹмрошѫ, ѹмрѣша, ѹмьроша, ѹмроша, ѹмрѣше, ѹмьроше, ѹмроше, ѹмрѣхѫ | ѹмрѣховѣ, ѹмьроховѣ, ѹмроховѣ | ѹмрѣста, ѹмьроста, ѹмроста |
Vpfao3u | Vpfam1s | Vpfam2s | Vpfam3s | Vpfam1p | Vpfam2p |
ѹмрѣсте, ѹмьросте, ѹмросте | ѹмьрѣахъ, ѹмьрѣхъ, ѹмрѣхъ, ѹмьрѣахь, ѹмьрѣхь, ѹмрѣхь, ѹмьрѣах, ѹмьрѣх, ѹмрѣх, ѹмрѧхъ, ѹмрѧхь, ѹмрѧх | ѹмьрѣаше, ѹмьрѣше, ѹмрѣше, ѹмрѧше | ѹмьрѣаше, ѹмьрѣше, ѹмрѣше, ѹмрѧше | ѹмьрѣахомъ, ѹмьрѣхомъ, ѹмрѣхомъ, ѹмьрѣахомь, ѹмьрѣхомь, ѹмрѣхомь, ѹмьрѣахом, ѹмьрѣхом, ѹмрѣхом, ѹмрѧхомъ, ѹмрѧхомь, ѹмрѧхом | ѹмьрѣашете, ѹмьрѣшете, ѹмрѣшете, ѹмьрѣасте, ѹмьрѣсте, ѹмрѣсте, ѹмрѧсте |
Vpfam3p | Vpfam1u | Vpfam2u | Vpfam3u | ||
ѹмьрѣахѫ, ѹмьрѣхѫ, ѹмрѣхѫ, ѹмьрѣахѹ, ѹмьрѣхѹ, ѹмрѣхѹ, ѹмрѧхѹ | ѹмьрѣаховѣ, ѹмьрѣховѣ, ѹмрѣховѣ, ѹмрѧховѣ | ѹмьрѣашета, ѹмьрѣшета, ѹмрѣшета, ѹмьрѣаста, ѹмьрѣста, ѹмрѣста, ѹмрѧста | ѹмьрѣашете, ѹмьрѣшете, ѹмрѣшете, ѹмьрѣасте, ѹмьрѣсте, ѹмрѣсте, ѹмрѧсте |
ѹмрѣт
-ѹмьрѫ
-ѹмьреш
св
1. Умра, почина; загина
гла емѹ петръ. аште м сѧ клютъ съ тобоѭ ѹмьрѣт. не отъвръгѫ сѧ тебе
М
Мт 26.35
З
А
СК
ꙇ въшедъ гла мъ. ьто млъвте плаете сѧ. отроковца нѣстъ ѹмръла нъ съптъ
М
Мк 5.39
З
трет поѩтъ ѭ. такожде же вьсѣ седмь ѹмьрѣшѧ не оставльше ѧдъ
М
Лк 20.31
З
ꙇдѣмъ мꙑ да ѹмьремъ съ нмь
М
Йо 11.16
З
А
СК
аще с нмъ ѹмрѣхомъ. с нмъ ожвемъ
Е
1б 4—5
погбнетъ немощн братъ въ твоемъ раꙁѹмѣ. егоже рад хъ ѹмрѣтъ
Е
3б 7
враѕі моі рѣшѩ ꙁълаѣ мнѣ. когда ѹмъретъ і погꙑбнетъ імѩ его
СП
40.6
не ѹмьрѫ нъ жвъ бѫдѫ. ї їсповѣмъ дѣла гнѣ
СП
117.17
тѣмьже ꙇже бес покаанѣ ѹмьретъ. то авѣ то естъ. ѣко нѣстъ крестьѣнъ
СЕ
66b 15
аще комѹ ѹмьретъ дѣтщь некръщенъ. ꙁа лѣность. в҃ лѣта да покаетꙿ сѧ о хлѣбѣ о водѣ
СЕ
104b 9
онъ же тебе раді. не ослабілъ естъ ꙇ ѹмьрѣт. а тꙑ гнѣва своемѹ братрѹ. не можеші отъпѹстті
К
8b 36
ꙁемлѣ ѹбоѣ сѧ ꙇ ѹмлъа. ѣко бъ плътьѭ ѹ(.)съпе. бъ плътьѭ ѹмрѣтъ. ꙇ адъ въстрепета
К
12b 6
ѹмеръш же стааго конона женѣ стѣ. съ матерѭ го. въ дномь гробѣ полож ї
С
26.7
же аште дрьꙁѣ сътрьптъ. славьнѣ вѣньатъ сꙙ. аште л напрасно ѹмьретъ. отдетъ ꙁбꙑвъ сѫд нѫждьнꙑхъ
С
88.13
ꙁаповѣдь посъла сꙙ по вьсе вьсел҄енѣ. ꙗкоже вьсѣмъ не покорꙙштмъ сꙙ ꙁаповѣд го. не жьрѫшт богомъ. мѫен бꙑваѭште ꙁълѫ съмрьтѭ ѹмрѣт
С
145.4
се бо то т стъ мар двно тано. ꙗко вьс ѹмрѣшꙙ а тво сꙑнъ съмрьть побѣдтъ
С
238.28
л ꙗко же ісъ вьсего мра грѣхꙑ въспрмъ ѹмрѣтъ
Х
IВб 5
2.
Прич. мин. деят. като същ.
ѹмьръ, –ꙑ
м
ед
ѹмьръше
м
мн
[ὁ] ἀποϑανών, ὁ τεϑνεώς, ὁ κοιμηϑείς; οἱ ϑνητοί, οἱ κεκοιμημένοι, οἱ ϑελειωϑέντες
Мъртвият, умрелият; мъртвите, умрелите
д(п)ꙿтѹха о ѹмеръшхъ
СС
IIIb 10
ꙇ помѧн вꙿсѧ ѹмеръшѧѩ. въ блаꙁѣ вѣрѣ. подажд же ѹготоваѭщмъ се. вꙿсѣ прошенѣ
СЕ
13а 22
ꙇ вꙿсѣмъ ѹнꙑваѭщмъ ꙁастѫплене сꙑ. ѡдръжмꙑѩ нꙑнѣ скръбѭ. ѹмеръшааго рад. твомь мⷧ҇демь ѹтѣш
СЕ
57b 4
съ рабꙑ гъ. съ мрътвꙑм бъ. съ ѹмеръшім жівотъ. съ повнꙿнꙑм. неповнꙿнꙑ
К
13а 7
Срв.
С449.10
анꙿтоннъ рее да въвръженъ бѫдетъ въ сковрадѫ. да вждѫ ꙿто мѹ ѹспѣтъ распꙙтꙑ ѹмъръ
С
157.28
адовꙑ клѹꙙ съкрѹштъ. многа тѣлеса ѹмъръшхъ вьскрѣстъ
С
239.1
е радѹѭ сꙙ. не себе дѣл҄ьма н ѹмьръшаꙿго нъ васъ дѣл҄ьма
С
314.23—24
сь не съгрѣшлъ ѹмрѣтъ. со дѣлма пото. да съгрѣшвꙑ. ѹмьрꙑ. не съгрѣшвъшїмъ. въꙁможетъ отъ ѫꙁъ съмрьтьнꙑхъ ꙁбавт
С
493.29
нѹждеѭ ѹмьръ
βιοϑανής
Умрял от насилствена смърт [оскърбителен израз, употребяван от езичниците за Христос]
ꙗко рѣшꙙ ждове хс ловѣкъ бѣѣше. по ꙗко нѹждъноѭ съмрьтьѭ. да рекѫтъ намъ комꙋ нѫждеѭ ѹмьрьшѹ. вьсь мръ ѹенкъ спльн҄енъ бꙑстъ ... комѹ нѹждеѭ ѹмьръшѹ ловѣкѹ. менемь толко лѣтъ бѣс ꙁгонꙙтъ сꙙ
С
136.12, 13—14, 16—17
ѹмьрꙑ прѣжде
πρωτόϑνητος
Който е умрял преди, по–рано
тѹ съвꙙꙁанъ адамъ съвꙙꙁанꙑ прѣжде. ѹмьрꙑ прѣжде вьсѣхъ. съвꙙꙁанъ прѣсподьнѣ
С
460.11
М
З
А
СК
Б
Н
Е
СП
СС
СЕ
К
С
Х
Гр
ἀποϑνῄσκω
συναποϑνῄσκω
ϑνῄσκω
τελευτάω
τελειόομαι
κοιμάομαι
μεταλλάσσω τὸν βίον
ἀπαγορεύω
ѹмьрѣт
ѹмърѣт
ꙋмьрѣті
Нвб
умра
ОА
ВА
Дюв
НГер
ЕтМл
БТР
АР
ДА
Срв
Умрелия
МИ
ЙЗ,МИПир