Исторически речник
остат [+]
Vpg | Vpfar1s | Vpfar2s | Vpfar3s | Vpfar1p | Vpfar2p |
остат | останѫ, останѹ | останеш | останетъ, останеть, останет | останемъ, останемь, останем, останемо | останете |
Vpfar3p | Vpfar1u | Vpfar2u | Vpfar3u | Vpza2s | Vpza3s |
останѫтъ, останѹтъ, останѫть, останѹть, останѫт, останѹт | останевѣ | останета | останете | остан | остан |
Vpza1p | Vpza2p | Vpza1u | Vpza2u | Vpfao1s | Vpfao2s |
останѣмъ, останѣмь, останѣм | останѣте | останѣвѣ | останѣта | остахъ, остахь, остах | оста |
Vpfao3s | Vpfao1p | Vpfao2p | Vpfao3p | Vpfao1u | Vpfao2u |
оста | остахомъ, остахомь, остахом, остахмꙑ | остасте | осташѧ, осташѫ, осташа, осташе, остахѫ | остаховѣ | остаста |
Vpfao3u | Vpfam1s | Vpfam2s | Vpfam3s | Vpfam1p | Vpfam2p |
остасте | останѣахъ, останѧхъ, останѣахь, останѧхь, останѣах, останѧх | останѣаше, останѧше | останѣаше, останѧше | останѣахомъ, останѧхомъ, останѣахомь, останѧхомь, останѣахом, останѧхом | останѣашете, останѣасте, останѧсте |
Vpfam3p | Vpfam1u | Vpfam2u | Vpfam3u | ||
останѣахѫ, останѣахѹ, останѧхѹ | останѣаховѣ, останѧховѣ | останѣашета, останѣаста, останѧста | останѣашете, останѣасте, останѧсте |
остат
-останѫ
-останеш
св
1. Остана някъде
не матъ съде остат камень на камен
М
Мт 24.2
ЗI
А
оста отрокъ с въ мѣ
М
Лк 2.43
З
А
СК
да не останѫтъ нкстѣ тѣлеса. въ соботѫ
М
Йо 19.31
З
А
СК
Б
днъ оставъ на мѣстѣ. тѹ лѫштѫ своѭ потъкъ ножь сво повръгъ сѣде
С
38.3
вѣрѫ м м ьстънъ отье ꙗко нѣстъ остала н дна ꙁлатца въ рꙁьнц
С
120.24
оста свꙙтꙑ днъ на н҄емъже бѣ мѣстѣ
С
234.30
2. Изостана, напусна [група, брой и под.]
да нктоже ѹбо отъ лка не остан. да тъно вѣньцꙙ полѹмъ вьс. отъ мъꙁдодавьца бога
С
63.24—25
м҃ вѣньан бѫдѣмъ владꙑко. да не останетъ н днъ же отъ смене
С
92.5—6
Оставя, напусна [за болест и под.].
моⷧ҇ наⷣ҇ многꙑ болѧщ. ꙇ наⷣ҇ трѧсѫщмь сѧ трѧсавцеѭ ... трѧсомꙑ же ... да не ѣстъ же с. сласт. ꙇ ѣко останетъ его. да съжежетъ в҃ свѣщѧ въ цръкꙿве. ꙇ аще естъ ꙇмѣѩ. да подастъ цркве. л. маломощ. въ мѧ гне
СЕ
44b 1
3. Изоставя, откажа се от нещо
раꙁѹмѣі ѹбо. егда ѹаше і. остаті ꙁълаго наѧтка того. не послѹша. ні пріѩтъ ѹеньѣ
К
5b 24
4.
повел
a) Остави [оставете] на спокойствие!
останѣте хъ. вожд сѫтъ слѣп слѣпьцемъ. слѣпецъ же слѣпъца аште водтъ. оба вь ѣмѫ въпадете сѧ
М
Мт 15.14
З
останѣте дѣт не бранте мъ. прт къ мьнѣ
М
Мт 19.14
ЗI
остан то естъ намъ тебѣ. ꙇсе наꙁарѣнне пршелъ ес п(ог)ѹбтъ насъ
М
Мк 1.24
З.Срв.
Лк 4.34
М
А
ꙇс же рее останѣте еѩ по ъто ѭ трѹждаате
М
Мк 14.6
З
остан нꙑн҄ѣ. тако бо подобьно намъ естъ съконат всѣкѫ правъдѫ
З
Мт 3.15А,
СК
b)
само ед
[+ съюз да]. Позволи, чакай, нека да!
остан да вдмъ. аще прдетъ лѣ спстъ его
М
Мт 27.49
З
А
ꙇсъ же рее. остан да пръвѣе насꙑтѧтъ сѧ ѧда
М
Мк 7.27
З
л како рееш братѹ своемѹ. остан да въꙁъмѫ сѫкъ. въ оесе твоемь
СК
Мт 7.4
5.
Прич. мин. деят. като прил.
оставꙑ
a) ὑπολειφϑείς
Останал, оцелял, спасил се
оставъш же во прдошꙙ вь срѣмъ градъ
С
196.24
b) ἀποκείμενος
Останал, запазил се, съхранил се
ѣко да оставъшѣ скра стааго кръщенѣ въ дш его. хладомь твоеѩ благост. вьꙁгортъ сѧ вь немь
СЕ
23b 4—5
М
З
А
СК
Б
СЕ
К
С
Р
Гр
μένω
ὑπομένω
ἐλλείπω
λείπομαι
καταλείπομαι
ὑπολείπομαι
ἰδιάξω
περιλείπομαι
ἀπολείπομαι
ἀφίεμαι
ἀφίημι
ἐάω
ἀναστέλλω
περισσεύω
ἡττάομαι
остаті
Вж. при
оставт, оставлꙗт
Нвб