Исторически речник
лце  [+]
NnOsNngsNndsNnisNnlsNnOp
лцелцалцѹ, лцюлцемь, лцемълцлца
NngpNndpNnipNnlpNnOuNnGu
лць, лцълцемъ, лцемь, лцамъ, лцамьлц, лцꙑлцхъ, лцхь, лцахъ, лцахьлцлцѹ, лцю
NnDu
лцема
лце -а ср 1. Лице, предната част на главата тꙑ же постѧ сѧ помаж главѫ своѭ. і лце твое ѹмꙑ М Мт 6.17 З А СК  ꙁакрꙑвъше  бѣхѫ по лцю. въпрашаахѫ же  глще прорьц кто тѧ ѹдар М Лк 22.64 З бѣаше бо т лце блѣдо вдмо. нꙑнꙗ же пакꙑ свѣтъло акꙑ сльнце С 159.21 вьꙁвратвъ же сꙙ камꙑкъ на лце кнꙙже  съкрѹш мѹ вьсе лце С 74.15 беꙁꙿ лѣност сь тхомъ лцемъ. ношааше водѫ отъ рѣкꙑ ефрата. на рамѹ свою С 550.7 Образно. же сꙑ сѣне славѣ его.  обраꙁъ лца его носѧ же въсѣ гломъ слꙑ своеѧ ... сѣде о деснѫѫ велъствѣ на вꙑсокꙑхъ Е 6а 13 бѣжѩтъ отъ ліца его въс ненавідѩщеі его СП 67.2 да бѫдѫтъ ѣко прахъ прѣдъ лцемь вѣтра СП 34.5 да ꙁапрѣттъ тебѣ гь дѣволе ... прꙁꙑваѩ бѹрѭ моръскѫѭ. і ꙁлваѩ ѭ на лце вꙿсеѩ ꙁемⷧѧ СЕ 56b 23 Прен.Облик, същност; съществуване, реалност. дьнесь мѣдьнаꙗ врата сълом владꙑка нашъ хъ.  само сьмрьтное лце скаꙁлъ. пото же глагол҄ѫ лце. само мꙙ го прѣложлъ С 487.7 2. Отделен човек, личност ꙿсо же рад лц дѣв ѭ првод пртьѫ С 370.29 3. Изглед, външен вид и проява. Прен. егда ѹꙁьрте облакъ въсходѧщь отъ ꙁападъ. абе глете ѣ(к)ко тѫа грѧдетъ.  бꙑваатъ тако. ꙇ егда югъ дѹшѫштъ. глете ѣко варъ бѫдетъ.  бꙑваатъ. ѵпокрт лце небѹ  ꙁем ѹмѣате скѹшат. а врѣмене сего не скѹшаате М Лк 12.56 4. Повърхност ѣко сѣть бо прдетъ на вьсѧ сѣдѧштѧѩ на лц вьсеѩ ꙁемлѧ М Лк 21.35 З А СК нъ ѣѣко п..хъ его вьꙁмѣтаетъ вѣтръ отъ ліца ꙁемлѩ СП 1.4 отъвратт [отъвращат] лце [отъ кого] ἀποστρέφω τὸ πρόσωπον Отвърна [отвръщам] лице [от някого] не отъвраті лца твоего отъ мене СП 26.9 Срв. СП101.3 доколѣ отъвраштаеші ліце твое от мене СП 12.2 ѡтъвраті ліце твое отъ грѣхъ моіхъ СП 50.11 ꙁьрѣт [сѫдт] на лце βλέπω εἰς πρόσωπον, λαμβάνω πρόσωπον, κρίνω κατ᾿ ὄψιν Съобразявам се с някого ѹтелю. вѣмь ѣко стненъ ес ꙇ не родш н о комьже. не ꙁьрш бо на лце лвкомъ. нъ вꙑстнѫ пѫт бжю ѹш М Мк 12.14 З не сѫдте на лца нъ праведънꙑ сѫдъ сѫдте М Йо 7.24 З А ꙁьрѣнь на лце προσωπολημψία Пристрастие нѣстъ отъ тебе на лце ꙁьрѣнѣ СЕ 58а 15 въ лце, прѣмо лцѹ κατὰ πρόσωπον, εἰς πρόσωπον, αὐτοψεί При глаголи, които означават ’говоря, казвам’ — в лицето, направо  о прорцан го же вь лце глагола окаанѹѹмѹ ѹалѹ.  како събꙑ сꙙ мѹ С 198.26 прѣмо лцѹ ждомъ рее глагол҄ꙙ мъ С 353.3  вь лце бесѣдѹѧ мъ.  съвъкѹплѣѧ сѧ сь нм. прѣврат ѧ ст С 7.20 лце къ лцѹ ἐνώπιος ἐνωπίῳ Лице в лице тако прмлꙗаше сꙙ  любьꙗше ꙗкоже решт лцемъ къ лцѹ С 383.27 беꙁ лца ἀπρόσωπος Безсрамно  не дрьꙁнѫвъш акꙑ беꙁ лца прѣдь лцемъ стат С 394.25 прѣдъ лцемь, прѣдъ лце a) ἐνώπιον, κατὰ πρόσωπον, πρὸ προσώπου, ὑπ᾿ ὄψιν, κατ᾿ ὄψιν Пред очите, пред лицето [на някого] нѣстъ ба прѣдъ ліцемъ его оскврънѣѭтъ сѩ пѫтті его на вьсѣко врѣмѩ СП 9.25  поставлѭ прѣдъ ліцемъ твоімъ грѣхꙑ твоѩ СП 49.21 тѧ молмъ хе бже нашъ. прꙁьр нꙑнѣ отъ вꙑспрьнхъ нбсъ твохъ. на раба твоего сего. прведенааго прѣдъ лце твое. просѧща мⷧст отъ тебе СЕ 32а 4—5  повелѣшꙙ слѹгамъ првест. прѣдъ лца хъ свꙙтааго варахсона С 261.16 се же слꙑшавъ льствꙑ.  раждегъ сꙙ гнѣвомъ.  велм въꙁъвавъ повелѣ на ѹтрꙗ на рѣцѣ тгрьстѣ да сꙙ обрꙙштѫтъ. жде  прьвѣ бѣшꙙ. тѹжде сѫдѹ бꙑт прѣдъ лцемь льствааго С 60.2—3 такожде же  мꙑ въспомꙙнемъ прѣстоѧштїмъ. добрѫ дѣтѣль мѫжь. да ꙗкоже се прѣдъ лцемъ прнесъше дѣанꙗ хъ. подвгнѣмъ сꙙ на подражан добл҄ꙗшїхъ С 83.17—18 b) Преди някого, напред ꙇ посъла вѣстьнкꙑ прѣдь лцемъ свомъ М Лк 9.52 З самъ свомъ лцемъ αὐτοπρόσωπον Лично обѣштаватъ дѣвц самъ. свомъ лцемъ пршьств ꙗвт С 248.23 падат на лц παραρρίπτω ἐμαυτὸν ἐπὶ πρόσωπον Падам по лице, покланям се до земята нъ тъьѭ отъ мѣста до мѣста въ црькв падаѧ на лц свомъ. сповѣдааше сꙙ боу съ стенанїмъ С 168.9 ꙁвѣрномь лцемь ϑεριοπρόσωπος С лице на звяр, звероподобен ѹбо сѧ бѣж. отътьц. ѡтд. вꙿсѣкъ демонъ нестꙑ... деже аще ес. ꙇ отънѭдѣже аще деш. ꙇл самъ ес вельꙁѣолъ. ꙇ невдмъ. л гръдъ. л жвотьномь. вдѣнемь авлѣѩ сѧ. л ꙁмевомь. ꙇл ꙁвѣрномь лцемь. л кѹренемь. л дꙑмомь етеромь. вдмъ СЕ 54а 3 ꙁмьвомь лцемь δρακοντοειδής С лице на змия, змиеподобен ѹбо сѧ бѣж. отътьц. ѡтд. вꙿсѣкъ демонъ нестꙑ ... деже аще ес. ꙇ отънѭдѣже аще деш. ꙇл самъ ес вельꙁѣолъ... л ꙁмевомь. ꙇл ꙁвѣрномь лцемь СЕ 54а 3 обноват сѧ лца πρόσωπον λαμβάνω Преструвам се, представям се за такъв, какъвто не съм лцъ грѣшьніь обінѹете сѩ СП 81.2 М З А СК Б Е СП СЕ СС К С Р Гр πρόσωπον ὄψις μέτωπον ὑπόστασις μέλος χαρακτήρ πρόσοψις ліце Нвб лице ОА ВА АК НТ Дюв НГер ЕтМл БТР АР ДА Срв Лицето МИ ИД,МНЛом