Исторически речник
жꙁнь [+]
Nfos | Nfgs | Nfds | Nfas | Nfis | Nfls |
жꙁнь, жꙁнъ | жꙁн | жꙁн | жꙁнь, жꙁнъ | жꙁньѭ, жꙁнѭ, жꙁнѫ, жꙁнѧ, жꙁню | жꙁн |
Nfvs | NfOp | Nfgp | Nfdp | Nfip | Nflp |
жꙁн | жꙁн | жꙁнь, жꙁн, жꙁне | жꙁньмъ, жꙁнемъ, жꙁньмь, жꙁнемь | жꙁньм, жꙁнъм, жꙁънм, жꙁьнм | жꙁньхъ, жꙁньхь, жꙁнехь |
NfOu | NfGu | NfDu | |||
жꙁн | жꙁнью, жꙁню, жꙁнѹ | жꙁньма, жꙁнъма, жꙁънма, жꙁьнма |
жꙁнь
-
ж
1. Живот, съществуване
ході вь слѣдъ мене. не матъ ходт въ тъмѣ. нъ мѣт матъ свѣтъ жꙁн
СК
Йо 8.12
добрѣе т естъ. въ жꙁн вънт бѣднѹ
ЗП
Мт18.8
како бо не богатъ вьсемѹ мрѹ жіꙁнь. ꙇ съпсенье сътѧжавъ
К
14b 28—29
не тъштѫ сꙙ на съмрьть нъ на жꙁнь
С
140.18
повѣшенъ рее. аꙁъ смъ жꙁнь вьскрѣшень
С
478.9—10
ꙗко же онъ въ камене. въстааш пакꙑ въ обꙿновлен жꙁн ход(ѧ)
Х
I Вб 14
(на ѹб)ѣжїще на спсене ї на жꙁнь бльгаромъ
В
Нто же бѡ нѡ тако ꙗкоже стое жтїе жꙁн свѣтлость, агглⷭкѡмꙋ ретѧⷮ сѧ жтіꙋ
Петк.
75r.21.
2. Жизнен път, времетраене на съществуванието
хе бе жꙁнъ нашѫ ѹмр
Е
7б 2
влко ... ѹгас тѣлесъное раждежене. ꙇ жꙁн. плътьскꙑѩ похот отъжен
СЕ
38а 6
мнте сѫштѫѭ жꙁнь токѹ подобьнѹ бꙑт
С
127.21
то на томъ подоба м стъ сѣдѣт мльꙙште джⷪ до коньца жꙁн моѧ
С
205.15
тꙑ длъжънъ м с въ сво жꙁн многꙑ дльгꙑ
С
393.28
ꙁълꙑм бо мже вь жꙁн мо трьпѣвъ. побѣдхъ
С
525.2
сьде лежтъ мость рьгѹбꙑлꙗ ... бꙑстъ рьнорꙁьць і въ томь сьврьш жꙁнь своѭ
МН
3. Начин на живот
подажд мꙑсль праведънѫ. ꙇ жꙁнь добродѣтѣльнѫ
СЕ
7а 13
саторннъ же много мѫдръство въспрмъ. ѹмꙑслвъ правьдѫ ꙗко мѫжь тъ. мльалвѫ жꙁнь стъ обꙑклъ
С
204.15
ꙗже ꙁаглад кроплꙗм слъꙁъ. напсане ꙁълꙑ жꙁн
С
390.18
т покрꙑ м жꙁн скврьнѫ
С
392.9
вь стѫѭ неⷣ҇лѭ вьскрѣш (...) бо естъ праꙁд(...)і жіꙁнь стаѣ
Р
II 3.23—24
жꙁнь с [нꙑнѣшьнꙗꙗ, настоѩщꙗ]
ὁ παρὼν βίος, οὗτος ὁ βίος, τὰ παρόντα, ἡ παροῦσα ζωή, ἡ αἰώνιος ζωή, αὕτη ἡ ζωή
Този свят, земният живот
ономѹ бо многъкратꙑ вь се жꙁн пакость сътвор
С
422.21
обрѣте шрокꙑ пространꙑ пѫть. жꙁн сеѧ строѧшть. прде къ н҄емѹ
С
351.16
вдте пакꙑ въвръжена невода. вьсе лі же сьберетъ на потрѣбѫ стъ. тако же нꙑн҄ѣшьн҄ꙗ жꙁнь
С
127.29—30
ꙇ по срѣдѣ настоѩшті жіꙁні. ꙇ грѧдѫшті. сѫді вѣънъ сѣдѧ
К
13b 37—38
Срв.
С451.11—12
мноꙁ отъ лкъ. не льгъко. не съ многоѭ болѣꙁнѭ жтꙗ сего. отъходꙙште. н нꙑнꙗшьнꙙѧ жꙁн съподобшꙙ сꙙ
С
98.27
жꙁнь вѣьнаꙗ [бѫдѫщꙗ, грѧдѫщꙗ, небесьнаꙗ]
[ἡ] ζωὴ αἰώνοις, ἡ ζωὴ μέλλουσα
Вечният живот, раят; място, отредено за праведниците
дѫтъ сі. въ мѫкѫ вѣьнѫѭ. а праведьніц въ жꙁнь вѣьнѫѭ
А
Мт 25.46
ѣже ꙁльѣ сꙙ мръска(а)го рад спнѣ. вь жꙁнь вѣ(ьн)ѫѭ
СС
IIIа 16
вꙿсѣка дша поѭщ с насладв’ш сѧ ꙁведетꙿ сѧ вь жꙁнь вѣьнѫѭ
Р
II 2.14
ꙇ въ бѫдѫщѭѭ жꙁнь. нбсънѹмѹ црствѹ твоемѹ. прѧстьнкъ автъ сѧ
СЕ
24а 1
ꙇ по срѣдѣ настоѩшті жіꙁні. ꙇ грѧдѫшті. сѫді вѣънъ сѣдѧ
К
13b 38
Срв.
С451.12
вонъ ѹшдь храбърꙑ. плѣньнкъ овьѧ хво. ꙁвѣроꙗдмо. а же оканѣ. ꙗко небесьнꙑѧ жꙁн погрѣш сꙙ
С
93.13
бесъмрьтьнаꙗ жꙁнь
Безсмъртие, вечен живот
Съꙁдавь бо ловѣка, пръсть въꙁемь ѡт ꙁемѧ, ѡбраꙁомь свомь, боже, поьть, полож его въ ра, пщѫ бесъмрьтныѫ жꙁн наслаждене вѣных благь въ съхраннї ꙁаповѣдей твох ꙁаповѣдавь емѹ
ЛОглаш.
379.29.
наꙗ жꙁнь
Безсмъртие, вечен живот
къ бѹдꙋщоⷨꙋ ѿслат вѣкѹ. бѡ ѻждаеть наⷭ наⷶ жꙁнь, єже не касает се раꙁоренїе
ИМ
162r.7.
наа нас ождаеть жꙁнь, нь вѣкь, не старѣѫщїй сѧ, деже прорѡц лкъствꙋѫть, апостол радѹѫт сѧ
Филот.
91.17.
неконьаемаꙗ / несъконьаемаꙗ жꙁнь
Безсмъртие, вечен живот
Бл͠женаа же єлена врѣме нѣколко съ с͠нѡмь прѣбывш, въ рмь ѻтде. тамо мало пожвш врѣме, къ лѹьшї неконаемѣ прѣде жꙁн
Конст.
435r.37.
мамы бѡ съмр(ъ)т твоеѫ памѧт(ь), вдѣхѡмь въскр(ѣ)сенїа твоего ѡбраꙁь, сплънхѡм сѧ несконаемыѫ жꙁн, насладхѡм сѧ нестьщаемыѫ пщѫ
ЛОглаш.
389.17.
ꙗко да послꙋшаѫть твой еѵаг͠гельскый глас, нам недостойным въꙁвѣствꙋемый, ꙗко твоѫ ѡвцѧ послѣдꙋѫщѫ тебѣ, стнномꙋ пастырю, ѡбѣщаннѫѧ въспрїмѫть жꙁнь, въ стнѫ блаженѫѧ несконаемѫѧ
МЕп.
343.7.
нетлѣньнаꙗ жꙁнь
Безсмъртие, вечен живот
Нтоже бѡ нашх трѣбѹѧ єс, въ нетлѣннѣй бѡ жвеш жꙁн, деже въсѣх веселѧщх сѧ єст(ь) жлще
ЙП
202.10.
А
СК
ЗП
Е
СС
СЕ
К
С
Х
Р
В
МН
Гр
ζωή
βίος
πολιτεία
διαγωγή
νεότης
жꙁнъ
жіꙁнь
Нвб
жизн
остар
ВА
ЕтМл
МлБТР
РРОДД
ДА
жизън
остар
ВА
РРОДД