Исторически речник
врѣдъ  [+]
NmosNmgsNmdsNmasNmEsNmis
врѣдъ, врѣдьврѣдаврѣдѹ, врѣдовврѣдъ, врѣдьврѣдаврѣдомь, врѣдомъ
NmlsNmvsNmopNmgpNmdpNmap
врѣдѣврѣдеврѣд, врѣдовеврѣдъ, врѣдь, врѣдовъ, врѣдовьврѣдомъ, врѣдомь, врѣдовомъ, врѣдовомьврѣдꙑ, врѣдовꙑ
NmipNmlpNmOuNmGuNmDu
врѣдꙑ, врѣдовꙑ, врѣдъмврѣдѣхъ, врѣдѣхь, врѣдохъ, врѣдохь, врѣдовохъ, врѣдовохьврѣдаврѣдѹврѣдома
врѣдъ -а м 1. Телесна повреда, увреждане [рана, обрив, струпей, травма и под.] мⷧ҇о нⷣ҇а емѹже естъ врѣдъ въ ѹстѣхъ. л въ ѹшью. егꙿда же хощеш творт. вьсплюн на врѣдъ СЕ 27b 23, 28а 2 ꙇ отрѣб ѹста его. ѡтърн отъ нхъ врѣдъ сѫще вь нхъ СЕ 28а 23 ꙇцѣлѣѭщааго вꙿсего ка ... отъ вꙿсего врѣда. ꙇ стрѹпа. ꙇ отъ вꙿсего недѫга. ꙇ отъ вꙿсего прокаженѣ. ꙇ отъ вꙿсѣкоѩ ѩꙁѧ. ꙇ отъ вꙿсѣкоѩ болѣꙁн СЕ 41b 13 налож крадѫ велкѫ.  лѣвѫѭ своѭ рѫкѫ въꙁлож на огнь ...  врѣдꙿ лѣвꙑѧ прѣтръпѣвъшѹ. на попрань пославшааго тѫ дꙗвола С 521.10 Болест, страдание, недъг. нкътоже бо таѩ врѣдъ сво ... т ꙇцѣлѣетъ ... едъва полѹтъ ослабѫ врѣдѹ своемѹ СЕ 68а 8, 11 нкꙑже бо врѣдъ тѣлесънꙑ. не цѣлѣетъ прсно въ пѣнъствѣ сѫщю. ꙇ въ обѣдань СЕ 69а 25 женꙑ ... мѫштꙙ танꙑѧ врѣдꙑ ...  болꙙштꙙ  ѹдрѫенꙑ отъ длъгааго врѣмене страстьнааго ... аб же аꙁаахѫ танꙑѧ хъ страст С 557.1 тꙙжестѭ пльтолюбвааго бѣса велм съдръжмъ ...  съ сльꙁам  вьпл҄ьмь сповѣдааше сво врѣдъ ратъ С 276.14 2. Вреда, щета, повреда, ущърб, загуба дрѹгꙑѧ же же на врѣдъ бѣаше ловѣкомъ обл С 45.6 аꙁъ тебе о пробрѣтен въпрашахꙿ. тꙑ же м врѣдъ повѣдаш С 447.12 беꙁ врѣда a) ἀβλαβής Невредим прѣбꙑста въ мꙙ хрстово беꙁ врѣда С 139.13 аште ꙁлѣꙁеш ꙁꙿ огнꙗ беꙁъ врѣда. вѣрѹмъ отъ тебе проповѣдамѹѹмѹ бѹ С 540.21 вьлѣꙁе вь пешть горѫштѫѭ ... ꙁлѣꙁе ... беꙁ врѣда  цѣлъ С 541.4 b) ἀβλαβῶς Невредимо  вѣ беꙁ врѣда шъдъша прдоховѣ къ старьцѹ С 297.7 нѣстъ врѣдъ οὐ βλάπτει Няма вреда, няма загуба мѹже  подараахѫ трѣбам. не на ѹспѣхъ. нъ да не бѫде отъ н҄его врѣда С 35.28 врѣдъ творт βλάπτω Пакостя, вредя то вꙑ врѣдъ творꙙтъ псменаꙗ С 404.3 не врѣдѹ сътворт ьто ἀποδοκιμάζω τι Сметна, обявя нещо за негодно; отхвърля нещо гла мъ с. нѣсте л ьл нколже въ кънгахъ. камень егоже не врѣдѹ сътворшѧ ꙁждѫште. съ бꙑстъ въ главѫ ѫгълѫ М Мт 21.42 ЗI,А [ въ рѧдѹ погр. вм врѣдѹ], СК [ вь рꙙдъ погр. вм врѣдѹ, Шчепкин, с. 212] Срв.Лк 20.17 М,З;Мк 12.10 М,З; СП 117.22 несоже врѣда прмъ ἀπαϑής Непострадал, невредим стъі ... оста ньсоже прмъ врѣда. ѫтрь сꙑ ѹ огꙿнꙗ С 23.4 прѩт врѣдъ ἀδικέομαι Пострадвам мѫтел҄ь же вдѣвъ свꙙтаꙗ. не прмъша врѣда нкакогоже. вьꙁбѣсвъ сꙙ дастъ о н҄ею отъвѣтъ С 184.30 М З А СК СП СЕ С Гр βλάβη βλάβος πάϑος μώλωψ λώβη врѣд Нвб вред остар ВА Бот НГер МлБТР РБЕ вряд ДА вреда̀ ж ОА ВА Бот Дюв НГер МлБТР ЕтБАН БТР РБЕ