Исторически речник
беꙁ
беꙁ
предл
род
I. За обстоятелствени отношения
1. За означаване, че нещо се извършва при отсъствието на определени обстоятелства и условия: без
вьсѣ гла съ пртъам народомъ. ꙇ бес пртъѧ несоже гл҃е къ нмъ
М
Мт 13.34
З
тѣмже ꙇже бес покаанѣ ѹмьретъ то авѣ то естъ. ѣко нѣстъ крестьѣнъ
СЕ
66b 14—15
бес плаа бо невъꙁможъно естъ покаат сѧ
СЕ
70a 2
ловѣка породьнааго гражданна. беꙁъ ꙁемьнааго трѹжданꙗ жвѫшта. беꙁъ дъжда кръмѧшта сѧ
С
429.25
не бѣ како вь цѣсарьствь небесное вьнт раꙁбонкѹ. беꙁ крьштеньꙗ
С
483.15
рекъ господѹ прм моѭ дѹшѫ. акꙑ отъргаѧ тхо беꙁ болѣꙁн ꙁдъхнѫ
С
141.22
2. За означаване, че действието се извършва при отсъствието на някакво оръдие или средство: без
етврътꙑ дьнь матъ тръпѧ. беꙁ брашъна. помꙑсл еда како отъпадетъ ѹмьретъ
С
170.27
ѹжасьнъ же бꙑвъ комсъ ꙗко беꙁъ жъꙁла беꙁ орѫжꙗ ꙁмор ѧ
С
230.10
вдш л старе ꙗко велка сла стъ. не прмьтъ нкогоже вьнт беꙁ ѳьмꙗна
С
228.18
II. За обектни отношения
1. За посочване, че нещо липсва, не съществува, че някой е лишен от нещо: без
рее мъ егда посълахъ вꙑ беꙁ вълагалшта. ꙇ бес прꙑ. ꙇ бесъпогъ. еда есо лшен бꙑсте. он же рѣшѧ несоже
М
Лк 22.35
З
н отъпѹщь н едного же прведенааго къ тебѣ. беꙁ дара цѣлебънааго
СЕ
28а 8
2. За означаване, че някой или нещо отсъства отнякъде, не взима участие в нещо или не съпътства нещо: без
вьсѣ тѣмь бꙑшѧ. ꙇ беж н҄его ньтоже не бꙑстъ еже бꙑстъ
М
Йо 1.3
З
А
беꙁ мене не можете творт несоже
М
Йо 15.5
З
А
СК
сї бѣ въ наѧло отъ ба. вьса тѣмъ бꙑшѧ. бес того не бꙑстъ н дно. же бъⷭ҇і
С
10.17
да н ѹенꙗ правꙑѧ вѣрꙑ. беꙁ дѣлъ благъ прѧтъна. бѹ
Х
II Вб 4
беꙁ благословленьꙗ
ἀνευλόγητος
Без благословия
тебе ѹбо благословьѭ. а тъ беꙁ благосл ⷪвьнꙗ стъ
С
298.24—25
беꙁ блаꙁнꙑ
ἀνεμπόδιστος
Без измама, без препятствие
беꙁ блаꙁнꙑ намъ на небеса пѫтьшъств ѹготов
С
353.11
беꙁ бѣдꙑ
οὐδὲ βλασϑείς
Без принуда, доброволно
ѣко ѹмрълъ естъ. ꙇл трѣбьно ꙿто беꙁ бѣдꙑ естъ
СЕ
104b 21
нь не хотѣаше нѹждеѭ сътворт добра ... не бо прꙁъванъ ... нъ прнѹжденъ. нъ беꙁ бѣдꙑ самъ себѣ
С
408.29
беꙁ внꙑ
ἀϑῷος
Невинен
съгрѣшхъ не прѣдавъ крьвь беꙁ внꙑ
С
362.30
беꙁ вол҄ѧ
οὐ κατὰ πρόϑεσιν
Неволно
сѩ въпадъшѧѩ въ поганъскꙑѩ нѫждѧ. ꙇ беꙁ волѧ отъ нхъ
СЕ
22b 17—18
беꙁ врѣда
a) ἀβλαβής
Невредим
прѣбꙑста вь мѧ хрстово беꙁ врѣда
С
139.13
аште ꙁлѣꙁеш ꙁꙿ огнꙗ беꙁъ врѣда. вѣрѹмъ отъ тебе проповѣдамѹѹмѹ бѹ
С
540.21
вьлѣꙁе вь пешть горѫштѫѭ ... ꙁлѣꙁе ... беꙁ врѣда цѣлъ
С
541.4
b) ἀβλαβῶς
Невредимо
бѣ беꙁ врѣда шъдъша прдоховѣ къ старцѹ
С
297.7
беꙁ врѣжден҄ьꙗ
ἀσινής
Невредимо, без щета
блг҃в ꙇ прослав. бес пакост. ꙇ врѣждѣнѣ вꙿсего жтѣ. въ храмѣ семь
СЕ
14b 22
беꙁ врѣмене
άκαίρως
Ненавреме
онъ бо простерь рѫкѫ на дрѣво беꙁ врѣмене. ѹкраденъ бꙑстъ
К
11b 15
беꙁ въꙁмѫштенꙗ
ἀδόλωτος
Неопетнен, чист
бе скврънꙑ хлѣвна. беꙁ въꙁмѫштенꙗ стьклѣнца. беꙁъ сѣмене порожден
С
243.3
беꙁ вѣст бꙑт
a) ἀφανὴς γίγνομαι
Изчезва без следа
се рекъ господь. беꙁ вѣст бꙑстъ отъ ою го
С
187.25—26
b) ἄδηλος γίγνομαι
В неизвестност съм, скрит, невидим съм
мѣсто ѹбо свѧтааго пештерꙑ погѹбьно беꙁ вѣст бꙑстъ
С
217.18—19
беꙁ гласа
ἄφωνος
Безгласен, безмълвен, ням
та же на ꙁем падꙿш на многꙑ асꙑ. беꙁ гласа лежааше
С
520.9
беꙁ глѹма
ἀμετεώρητος
Смирен, без гордост
тако тъ ѹбо въ юнѣ врьстѣ трѹждааше сѧ. ѹмъ беꙁ глѹма хранѧ
С
279.27
беꙁ годнꙑ етерꙑ
ἀωρίας τινός
Без определено време, по всяко време, в което и да е време
л на полѹдꙿне. л полѹнощ. л беꙁ годнꙑ етерꙑ л ꙁа ѹтра
СЕ
54а 26
беꙁ града
ἄπολις
Без отечество, без родина
о н҄емь борѫште сѧ беꙁ домѹ. беꙁ града бꙑвъше отъвръгл сѧ го бꙑшꙙ
С
442.2
беꙁ грѣха
ἀναμάρτητος
Невинен, безгрешен
ꙇже васъ беꙁ грѣха естъ прѣжде връѕ камень на нѭ
М
Йо 8.7 З
беꙁ домѹ
ἄοικος
Който няма дом, бездомен
о н҄емь борѫште сѧ беꙁ домѹ. беꙁ града бꙑвъше отъвръгл сѧ го бꙑшѧ
С
442.2
беꙁ дѹха
ἄπνους
Недишащ, без дъх
бꙑваатъ въ малѣ беꙁ дѹха
С
456.3
беꙁ дѣла
ἄπρακτος
Бездеен, пасивен
беꙁ дѣла бꙑⷭ небо. кꙑсправленью (!) неьст
К
10а 16
беꙁ ꙁакона
[τὸ] ἀϑέμιτον
Беззаконие
несьвѣдам помл҄ꙙ много бе ꙁакона творꙙ
С
291.30—292.1
беꙁ ꙁълобꙑ
a) ἄκακος, ἀνεξίκακός
Незлоблив, благ
стꙑ же нсї прѣтръпѣ о добрѣѣмь сповѣдан хрстосовѣ. кротъкъ бо бе ꙁълобꙑ бѣаше рѣѭ простѫѫ
С
46.29
іѡсфъ нѹдъма бѣ добръ бе ꙁълоб
С
365.15
b) ἀκακούργος
Незлобливо, благо
тъ не пр ⷪтъ жрътвъ кръвавъ. въ бе съблаꙁна хоштетъ да сꙙ поꙁнатъ отъ прходꙙштїхъ къ н҄емѹ. беꙁ лѫкꙑ бе ꙁълобꙑ. вѣроват же мѹ ꙗко богъ стнънꙑ
С
28.17
беꙁ скѹшеньꙗ
ἀγύμναστος
Необучен, неопитен
тъ ѹбо въ юнѣ врьстѣ трѹждааше сꙙ ... на жт въꙁдръжан’но нꙗаше. н обрѣмьꙗѧ хъ праштаѧ прѣбꙑват. н беꙁ скѹшенꙗ. нъ по малѹ ведꙑ ѧ
С
280.2
беꙁ стьлѣ҄ьꙗ
a) ἄφϑαρτος
Нетленен, безсмъртен
въстрѫбтъ бо мрьтв вьстанѫтъ. беꙁ стьлѣнꙗ
С
318.4—5
b) ἀφϑαρσία
Нетленност, безсмъртие
да постгнетъ мѣрѫ съвръшенѣ ... ꙇ вѣрѫ съблюдетъ. облѣетъ сѧ беꙁ стьлѣнѣ [погр. вм. въ беꙁстьлѣне, Фърчек, с. [158] 577,
Нахтигал,
с. 310, бел. под линия]
аћлъ
СЕ
99b 5
беꙁ каꙗꙁн
ἀμεταμέλητος
Без покаяние, без разкаяние
беꙁ каꙗꙁн дарове. ꙁбавьн свꙙто вьꙁскат
С
347.24
беꙁ лца
ἀπρόσωπος
Безсрамно
не дрьꙁнѫвъш акꙑ беꙁ лца прѣд лцемь стат
С
394.25—26
беꙁ лъжѧ
a) ἀψευδής
Нелъжлив, правдив, истинен
тꙑ бъ стнꙿнꙑ ловѣкъ беꙁ лъжꙙ
С
505.2
b) [τὸ] ἀψευδές
Без лъжа, истинно, правдиво
беꙁ лъжꙙ отъвѣштавата намъ
С
257.11
беꙁ лѣност
ἀόκνως
Неуморно
повелѣно беꙁ лѣност творѣаше
С
275.15
беꙁꙿ лѣност сь тхомь лцемь. ношааше водѫ отъ рѣкꙑ ефрата
С
550.6—7
беꙁ лѫкꙑ
ἀπεριέργως
Без лукавство
нъ бе съблаꙁна хоштетъ да сꙙ поꙁнатъ отъ прходꙙштїхъ къ н҄емѹ. беꙁ лѫкꙑ беꙁ ꙁълобꙑ
С
28.16—17
беꙁ млост
a) ἀφειδῶς, ἀνενδότως, ὁ ἀνελεήμων
Безмилостно, жестоко
тако беꙁ млост лѣвѫѭ рѫкѫ къ огню прдѣѧ трьпѣаше
С
516.25
бѭштї же беꙁꙿ млост бꙗхѫ. онъ же бмъ прѣбꙑвъ многꙑ асꙑ вь тѣхъ ранахъ беꙁъ гласа прѣда дѹшѫ
С
47.8—9
аште стъ праꙁдъно съ блѫднкꙑ жденетъ сꙙ съ бѹм. беꙁ млост поставтъ с н҄м
С
371.23
b) ἀσύγγνωστος
Без опрощение
он беꙁ цѣлъбꙑ сѫтъ беꙁ млост
С
407.10
ономѹ бо многъкратꙑ вьсе жꙁн пакость сътвор. нъ себѣ беꙁ млост сътвор
С
422.21—22
беꙁ мѣрꙑ
ἀνείκαστος
Безмерен
бѣаше ... го молтва непрѣстанна. а къ богѹ любꙑ беꙁ мѣрꙑ
С
275.1
беꙁ мѧтежа
ἡσύχως
Безшумно, тихо
отътол пѹст беꙁ мѧтежа прꙁъват стааго конона
С
46.12
беꙁ мѫжьства
ἄνανδρος
Страхлив
ѹ рьтога сѣдш ꙁдавъна сꙙ трѹдꙙ ... по стнѣ събравъшъ. беꙁ мѫжьства. въ срѣхъ словесехъ беꙁ ѹма днъ
С
335.22
беꙁ наѧла
ἄναρχος
Безначален
дно трьм сьставьн божьство. беꙁ наꙙла
С
327.27
беꙁ напьсанꙗ
ἀνεπίγραφος
Ненадписан
вь конць въ пѣньіхъ псалмъ беꙁ напсаньѣ.
СП
80а 2
Срв.
СП56а 1,
СП1а
4,
СП1б
15
беꙁ невѣстьства
ἀνύμφευτος
Безбрачен, неомъжен
беꙁ невѣстьства дѣвца
С
243.5
беꙁ обраꙁа
ἀσχημάτιστος
За Бога — без определен образ
тꙑ бъ мо гь ... вѣдомꙑ вѣдомъ бꙑстъ мене дѣл҄ꙗ тꙑ беꙁъ обраꙁа. а семь обраꙁѣ. тъ бъ стнꙿнꙑ
С
505.1
беꙁ осѫжден҄ьꙗ
ἀκατακρίτως, ἀκατάκριτος
Без присъда, без съд
беꙁ осѫжденѣ нꙑ. отъ нхъ прмат съподоб. славѧще тебѣ дателѣ вꙿсѣмъ благꙑмъ. дарованемъ
СЕ
16b 20
бжхъ танъ. беꙁ осѫжденѣ съподоблѣт сѧ. обьщене прмат
СЕ
23b 24—25
да гда отънемогѫ. то беꙁ осѫжденꙗ бѫдѫ
С
286.25—26
беꙁ отъвѣта
a) ἀσύγγνωστος
За когото няма опрощение, оправдание
самъ же себе есі сътворілъ беꙁ отъвѣта
К
9а 11
b) ἀναπολόγητος
Беззащитен
потъщ сѧ ꙁбавтї люд беꙁ ѿ҇вѣта
Е
36б 8
беꙁ отъсѣен҄ьꙗ
ἀλατόμτος
За Богородица — недокосната, неопетнена
прен
не сътѫж мар ... не шт како да не тебѣ врѣдтъ свѣтъ не мꙙт ковьегомъ да не кладеш же вь н҄емь. бес порока съсѫдъ ... беꙁ рътога стаꙗ. беꙁ отъсѣенꙗ камꙑ
С
243.6
беꙁ отьца
ἀπάτωρ
Без баща
емѹже мѣнш бꙑт беꙁъ отьца. то како дъва отьца нарее
С
239.12
беꙁ оью
ἀόμματος
Без очи, сляп
вдꙙтъ беꙁ ою
С
456.4
вдꙙште їсѹса въ пльт беꙁъ ою
С
458.16
беꙁ пакост
ἀβλαβής
Невредим
блгв ꙇ прослав. бес пакост. ꙇ врѣжденѣ вꙿсего жтѣ. въ храмѣ семь
СЕ
14b 22
беꙁ пеал
a) ἀμέριμνος
Безгрижен
ꙇ аште се ѹслꙑшано бѫдеть ѹ ћемона. мꙑ ѹтолмꙑ. ꙇ вꙑ бес пеал сътвормъ
М
Мт 28.14
З
А
СК
b) ἀμερίμνως
Безгрижно
їѡане како бес пеал съпш. а мѡс вь велцѣ бѣдѣ прѣбꙑваать
С
275.22—26
беꙁ плода
ἄκαρπος
Безплоден
лесть богатьстве о прохъ похот въходѧштѧ. подавлѣіѫтъ слово. ꙇ бес плода бꙑваать
М
Мк 4.193
беꙁ плът
ἀσώματος
Безплътен, безтелесен
вьса небесънаа дѹхове сѫтъ бес пльт
С
237.8
беꙁ помощ
ἀβοήϑητος
Безпомощен
тебе рад ловѣка. бꙑхъ ꙗко ловѣкъ бес помощ.
С
469.3
Срв.
СП87.5
беꙁ порока
ἄμεμπτος, ἀμόλυντος, ἄμωμος, αμέμπας
Безупречен, непорочен
бѣашете ... ходѧшта въ ꙁаповѣдехь въсѣхъ. ꙇ оправъданхъ гн()хъ бес порока.
М
Лк 1.6
З
А
ходѩ бес порока дѣлаѩ правъдѫ
СП
14.2
ѡ съконьат емѹ съмꙑслъ еднаьнааго обраꙁа. бес порока
СЕ
98а 22—23
бес порока съсѫдъ
С
243.2
беꙁ правдꙑ
ἀδίκως
Несправедливо, неоснователно
да не порадѹѭтъ м сѩ вражьдѹѭщі на мѩ. бес правдꙑ
СП
34.19
ѹмножшѩ сѩ ненавідѩщеі мне бес правьдꙑ
СП
37.20
Срв.
СЕ76b 26—27
ѹкрѣпшѭ сѩ враѕі моі їꙁгонѩштеі мѩ бес правъдꙑ
СП
68.5
ї постꙑдѩтъ сѩ гръдї ѣко бес правъдꙑ беꙁаконьновашѩ на мѩ
СП
118.78
беꙁ простꙑн҄ѧ
ἀσύγγνωστος
Без прошка
лма же ѹбо немоштьнѣ сѫпротвьнкъ. толма же бес простꙑн҄ꙙ побѣжденꙑѧ
С
371.30
беꙁ прѣмѣнꙑ
ἀμετάβολος
Непроменим, неизменим
съ свꙙтꙑмъ. бес прѣмѣнꙑ. беꙁъ раꙁлѫкꙑ сѫштмъ вьпльенмъ
С
330.7
беꙁ прѣстан
ἀδιαλείπτως
Непрекъснато, непрестанно
да сѫтъ т садове бес прѣстан напаѣ садъ своѩ братре
Р
II 1.3
беꙁ пьрѧ
a) ἀναντίρρητος
Неоспорим, безспорен
не бѫдетъ прокаꙁьство нкогоже. да бес пърꙙ ѹбо ѹкаꙁан вьскрѣсьно
С
440.6. ᾿
b) ἀναντιρρήτως
Безспорно, несъмнено
да аште не вꙑ нкогоже прокаꙁьства. то ѹже въста авѣ бес пьрꙙ
С
440.10
беꙁ раꙁлѫкꙑ
ἀμέριστος
Неразделим, неделим
нꙑнꙗ же вь вѣкꙑ. съ свꙙтꙑмъ. бес прѣмънꙑ. беꙁъ раꙁлѫкꙑ сѫштмъ вьпльенмъ
С
330.7—8
беꙁ раꙁѹма
ἀσύνετος
Който е без разум, неразумен, глупав
еднае л вꙑ беꙁдраꙁѹма есте
М
Мт 15.16
З
беꙁ рѫкѹ
ἀχειρί
Без да се докосва с ръка
самѣмъ вратомъ беꙁдрѫкѹ о себѣ вьꙁѧт сѧ велтъ
С
465.29—30
беꙁ скврьнꙑ
ἄσπιλος, ἄπλαστος, ἀκηλίδωτος
Непорочен, неосквернен
ѣко да вꙑнѫ бескврънꙑ съкѹплене матъ ѹ тебе
СЕ
95а 22
бе скврънꙑ хлѣвна
С
243.3
ꙗже въ стѣхъ срьдьцхъ бе скврънꙑ. втатъ
С
338.20—21
беꙁ старост
ἀγήρατος
Нестареещ, вечно млад
мѹже лств бе старост. цвѣтьць неѹвꙙждꙙ
С
352.22
беꙁ страст
ἀπαϑής
Без болка, без страдание
гда т рекѫ сꙑнъ вꙑшьн҄ꙗго. прѣжде вѣкъ бе страст родвъшааго
С
239.15
беꙁ страха
ἀφόβως, ἀδεῶς
Смело, безстрашно, без страх
бестраха. ꙇꙁдрѫкꙑ врагъ нашхъ ꙁбавльшемь сѧ
М
Лк 1.74
З
бе страха наьнетъ прѣдаꙗт
С
412.24
беꙁ стѹда
a) ἀναιδής
Гордо, достойно
тѣм бо пѫтьм бестѹда вьндеш въ породѫ
СЕ
70b 21
b) Безсрамно
тоже ꙗв сꙙ не мꙑ съпроста слова. нъ обае ꙁълъ любопьрва бꙑватъ бе стѹда. бесловънꙑм нанатъ
С
443.16
прѣбꙑвааше бе стѹда тлъкѫшт
С
515.11
бе съблаꙁна
ἀσκανδάλιστος, ἀκατάκρίτως, ἀνεμποδίστως, ἀπλανῶς
Без изкушение, без съблазън
неꙁавдъно. ꙇ бесъблаꙁна да бѫдете. вꙿсѧ дьн жвота ею. слоѭ стааго твоего дха
СЕ
10b 18
прѣт холюбе. бесъблаꙁна море жтское
СЕ
84b 1
сконьат емѹ съмꙑслъ еднаьнааго обраꙁа бес порока бесъблаꙁна
СЕ
98а 23
проповѣдат слово бе съблаꙁна
С
24.18—19
нъ бе съблаꙁна хоштетъ да сꙙ поꙁнатъ
С
28.14—15
беꙁ съмрьт
ἀϑάνατος, ἀνώλεϑρος
Безсмъртен, вечен
вѣдѣ се братꙗ ꙗко нкꙑже ловѣкъ бе съмрьт
С
63.19—20
нктоже вь цѣсархъ бꙑстъ бе съмрьт
С
238.10
вьсад крьстъ вѣроѭ цвьтѫшть ... мѹже лств бе старост ... плодъ бесъмрьт
С
352.23—24
то м обскано. а то не обскано то м страстьно то л бестрастьно. то л остало бе сьмрьт
С
504.7—8
беꙁ съмѫщен҄ьꙗ
ἀπερισπάστως
Без смущение, спокойно
рее же на доброобраꙁьно. благопрлежьно кь г бесъмѫштенꙗ
С
375.28—29
беꙁ съна
ἄϋπνος
Без сън, в будно състояние
бꙑвъше въ страстѣ бе съна прѣбꙑшꙙ до свѣта
С
71.3
беꙁ сътворен҄ьꙗ
ἄκτιστος
Несътворен
дно трьм сьставьн божьство. беꙁ наꙙла. бе сътворенꙗ
С
327.27
беꙁ сътѫжен҄ьꙗ
ἀνολιγώρως
Безгрижно, без притеснение, спокойно
етꙑр десꙙт же лѣтъ сътвор тѹ сѣдꙙ. беꙁ сътѫженꙗ
С
273.29
беꙁ сꙑтост
ἀπλήστως
Безкрайно, безпределно
блажѫ ѹста твоꙗ бе сꙑтост насꙑштьша сꙙ
С
457.26
беꙁ сѣмене
ἄσπορος
Безсеменен, без семе
бъ сꙑ отъ ба ... вь дѣвѣ прѣстѣ стꙑмь дхомь. бесѣмен ꙁаѧт сѧ
СЕ
67а 19
матерь твоѭ хе рождьшѭѭ тѧ. въ плът бесѣмен. ꙇ дѣвоѭ въ стнѫ
СЕ
86а 24
Срв.
СЕ79а 14
бесѣмене порожден. беꙁъ нѣвѣстьства дѣвца
СЕ
234.4
въꙁъпьѭ л ꙁовꙑ то боѭ сꙙ. да како бесѣмене дѣтштѹ обадтел҄ь бѫдѫ
С
240.17
беꙁ сѫмьнѣн҄ьꙗ
μετ᾿ ἀδείας
Без страх
сего їѡсфъ нкодмъ погрбата бесѫмꙿнѣнꙗ
С
458.25—26
беꙁ трѹда
ἀκόπως
Без усилие
прде стъі мхалъ. стааго ѹкрѣпвъ доведе бес трѹда на мѣсто
С
31.27
беꙁ тъщетꙑ
ἀζήμιος
Безупречен, съвършен
распꙙ сꙙ хрстосъ прсно птам смъ. насꙑштаѭште сꙙ пакꙑ просмъ. прмꙿше любмъ. боле стъ недостатька. беꙁъ тьштетꙑ бо благодѣть
С
429.4—5
беꙁ тѫгꙑ
ἀνεπηρέαστος
Без мъка, без страдание
беꙁ болѣꙁн сътворівъ бес тѫгꙑ ѹпѹст ѧ
С
39.19
беꙁ ѹбожьства
ἀπτωχεύτως
Без недостатък, съвършен
благословьнъ же отъ бога богъ. црь славꙑ ... беꙁ ѹбожьства сꙑ насъ дѣл҄ьма
С
326.21—22
беꙁ ѹдрьжан҄ьꙗ
ἀ᾿διαφόρως
Без въздържание, невъздържано
не лѣть т стъ ѹже въꙁлюбьне. беꙁ ѹдръжаньꙗ жт
С
496.29
беꙁ ѹжаст
ἀκατάπληκτος
Без страх
сце вꙑшьнꙗаго положвъ себѣ ѹбѣжште. прѣбꙑ беꙁъ ѹжаст
С
292.17
беꙁ ѹма
a) εἰκῇ, μάτην, ἀφρόνως, ἀκαίρως, ἀπλῶς, ἀδίκως
Безсмислено
тꙑ же ісправлѣеші міра беꙁ ѹма сѧ пріѧштаеші жрътвѣ
К
9а 24
беꙁ ѹма гнѣвате сѧ на младенштꙙ
С
325.12
въ срѣхъ словесехъ беꙁ ѹма днъ
С
335.22—23
ꙗкоже плакат сꙙ піѡнію глаголат. беꙁ ѹма беꙁ ѹма нꙑ мѫте
С
134.23—24
ꙗко беꙁ ѹма ѭ проклꙙ
С
346.2—3
молшꙙ дѣвцꙙ прдошꙙ тлъкнѫшꙙ вьсе въ пѹстошъ беꙁ ѹма
С
378.18
да тꙑ въꙁлюбш ѧже въꙁненавдѣ беꙁ ѹма
С
395.13
да матъ ѹбо око ѹставъ мѣрѫ. да не беꙁ ѹма наскаетъ
С
497.14—15
да сꙑнъ м вѣта (!) не сътворсте на їрода. младеншт беꙁ ѹма матерь беꙁ ꙙдъ сътвор
С
397.3
b) φρενολειφϑείς, ἀγνώμων
Безразсъден
како ѹмормъ како ѹмормъ правьдвааго. ѡ ꙁдралю беꙁ ѹма
С
387.7
глагол҄еш ꙿто сътвормꙿ. ѡ веле ѹмъ беꙁ ѹма сьвѣтъ
С
387.14
беꙁ ѹспѣха
ἀνόνητος
Без полза, безуспешен
беꙁ ѹѡспѣха тебѣ да бѫдетъ обѣтъ тво
С
50.12
беꙁ ѹстава
ἀόριστος
Безкраен, безпределен
беꙁ ѹстава отьвѣтъ
С
433.3
беꙁ цѣльбꙑ
ἀνίατος
Неизлечим
он бес цѣльбꙑ сѫтъ беꙁ млост
С
407.10
беꙁ на [нѹ]
ἄτακτος
Без ред
градъ же слꙑша ветъхꙑ събора бес на множьство раꙁѹмѣва
С
322.25—26
їꙁъ оградꙑ ꙁлѣꙁъ. ровꙑ гнѣваѧ сꙙ бе нѹ. нападаѧ на сьрѣтаѭштѧѧ го
С
565.19
беꙁ рьтога
ἀϑαλάμευτος
За Богородица — непознаваща мъж
прен
беꙁърътога стаꙗ
С
243.5—6
беꙁ ьст
ἀγέραστος
Невъзнаграден, непочѐтен
дꙿного же тъьѭ оставшꙙ бе ьст
С
93.6—7
беꙁ ѧдъ сътворт
ἀτεκνόω
Лиша от деца
матерь бес ꙙдъ сътвор
С
397.3
М
З
А
СК
СП
СЕ
ТФ
К
С
Х
Р
МЛ
Гр
᾿α
ἄνευ
χωρίς
πρός
παρά
δίχα
μὴ μετά
беꙁъ
беꙁь
беꙁо
бе
бес
беж
беꙁдр
Нвб
без
ОА
ВА
АК
Бот
Дюв
НГер
МлБТР
ЕтМл
АР
РБЕ
ДА