Старобългарски речник
хѹдъ
хѹдъ
-ꙑ
прил
1. Малък, който е неголям по размер, сила, количество
пршъдъ же ѹмръштено мꙑ тѣло вьсе. лце раскрвьно ... косꙙ сꙙ го правьдꙿнꙑ. справ сꙙ не хѹда ꙙсть лца го. помаꙁавъ бо го стꙑ масломъ благодат
С
561.29
събъравъше плъкꙑ своѧ ... плѣнꙗахѫ ѳрак҄ѭ. скрьбь же пеаль не хѹдѫ мѣахѫ граждане
С
191.20
вьсѣмꙿ мꙙ савнѹ нарцаѭштемъ. прославвꙿше. не хѹдо вьꙁскан бꙑстъ отъ беꙁаконънꙑхъ. мже ꙁѣло мѫжа прославшꙙ
С
145.17
павьлъ ... шедъ ꙁъ хꙑꙁнꙑ своѧ въ прѣпладьнь. егупꙿтьст ꙁнове ѹбо. нмъже сѫтъ хѹждъш. вавлоньскꙑѧ оноѧ пештьнцꙙ
С
172.30
Кратък.
гѹ просмъ простꙑн҄ѫ вам вьꙁꙙт. прохъ лѣтъ въ ѹстро ... да хѹдꙑѧ сеѧ нашеѧ жꙁн въ поко съврьшвъше. конецъ бе страха полꙋт
С
67.29
2.
Като същ.
хѹждъше
ср
ед
ἐλάσσων
Малкото, дребното, незначителното
того рад бо ѫродвꙑ ѧ наретъ. ꙗко бол҄ьшѫѭ болѣꙁнь прѣтрьпѣшꙙ. а хѹждъшааго рад вьсе погѹбшꙙ
С
372.2
3. Слаб, немощен
помꙑшласта бо вь себѣ же о велцѣ дѣан како сътвор така ꙁнаменьꙗ сътрьпѣ ѧтъ бꙑт хѹдꙑм рѫкам
С
473.7
не хѹдъ бѣаше ꙁвѣрь нъ страшьнъ. вьсь бо корабь моръскꙑ. кожѧ едноꙙ хобота его подъꙙт не можааше
ХЛ
I Аб 19
4. За стойност — дребен, малък, нищожен
тѣлесъно бо богатъство съ трѹдомъ ... обрѣтатъ сꙙ ... а же къ богѹ богатьство ... ѹдобь обрѣтамо не ꙁлата н сьребра. нъ хѹдоѭ мѣдѭ небесъско цѣсарьство пробрѣст
С
160.10
Прен.За думи, слава, заслуги и под. — нищожен, незначителен.
распрострѣте ѹбо мол҄ѫ вꙑ сꙙ вашꙙ ѹмꙑ. сь тхостѭ прмѣте хѹдаа моꙗ словеса
С
498.21
пон҄еже отъ тогожде положенꙗ. овъ множа же хѹжде прносъ покаꙁаста. да вь лѣпотѫ на трꙁнахъ не тъьно прмета
С
376.9
послѹшанмъ же мѫтелꙗ враждѫ ꙗко меемъ отъсѣе. ꙁатворенмъ же мльанмъ паѭнꙑ хѹждъшѫѭ славѫ ѹмор
С
274.15
владꙑко мо анѳупате. аште сего тако оставш. то не матъ сꙙ лѣнт тѣхъ самѣхъ цръ ѹкарат. пробрꙙштеш намъ ꙁалаꙁъ не хꙋдъ
С
102.24—25
5.
Прен. Беден, оскъден
с вамъ хлѣбъ на хѹдѣ сво трепеꙁѣ положвꙿ
С
396.6
Окаян, клет.
нагъ бѣхъ облѣкосте мꙙ. въ темьнц прдосте къ мьнѣ. льма ѹбо сътворсте мѹ отъ братѧ сеѧ моѧ хꙋдꙑѧ. то мьнѣ сътворсте
С
123.25—26
хѹдъ въꙁдрастомь
Дребен на ръст, нисък
аште блаженꙑ сь вьꙁдрастомъ хѹдъ бѣ. дшеѭ же велкꙿ о любꙿв бж
С
546.18
по тѣлѹ же хѹдъ бѣаше въꙁдрастомъ ... не оставт м того бес помꙙновеньꙗ еуагг҄елско бо псань глагол҄етъ. мала бꙑвъша ꙁакꙿхеа по въꙁдрастѹ
С
545.25
С
ХЛ
Гр
μέτριος
τυχών
ἀπρόϊτος
ἐλάχιστος
εὐτελής
μικρός
ἐλάσσων
τὸ βραχύ
хꙋдъ
Нвб
худ
остар
ВА
НГер
Срв
Худо
м
ЛИ
СтИл,РЛФИ