Старобългарски речник
трѹдъ 
трѹдъ -а м 1. Труд, усилие въ трѹдѣхъ ловѣіхъ не сѫтъ. і съ лкꙑ не прімѫтъ ранъ СП 72.5 дьне лѣтомъ нашімъ. въ ніхъже о҃ лѣтъ. аште л же въ селѣхъ (!) хъ п҃ лѣтъ.  боле хъ трѹдъ і болѣꙁнь СП 89.10 добраа бо дѣѣнѣ трѹдомь сънскаѭтъ сѧ. ꙇ болѣꙁнѭ справлѣѭтꙿ сѧ СЕ 87а 4 ономѹ бо отъ дара вьсе. сьде же  трѹдъ тво  потъ С 381.24 подобьнꙑ (!) мѣрꙑ хранꙙ же въ скрьб въ гнѣвѣ. въ желѣтвѣ въ трѹдѣ С 383.15  толкꙑ даръ данꙑ мѹ лѣьбъ ...  многꙑѧ трѹдꙑ.  къ томѹ ѹже до старост дошъдъшѹ С 521.15 нѣстъ бо нкꙑ же трѹдъ на(ш). тьенъ твое мⷧ҇стън Р VII 4.8—9 Затруднение, трудност. ꙇд ꙇ съ рабомь твомь смь. мⷬ҇ѧ. влко  ꙁбав  отъ напаст. ꙇ вꙿсего трѹда СЕ 18а 17 Аскетичен подвиг. оста же о себѣ днъ растꙑ. вь вьсемъ трьпѣнї  трѹдѣ С 26.10—11 2. Мъка, нещастие, скръб емѹже клѩтвꙑ ѹста его плъна сѫтъ.  горест і лъсті. подъ ѩꙁꙑкомъ емѹ трѹдъ і боꙁⷧнⷺъ СП 9.28 Срв.С 426.6 віждъ съмѣренъе мое  трѹдъ моі.  отъпѹсті въсѩ грѣхꙑ моѩ СП 24.18 Срв.СЕ 75а 22 денъ і нощъ обідетъ тѩ (!) по стѣнамъ его. беꙁаконнъе і трѹдъ посрѣдѣ его неправъда СП 54.11 нешть есмь аꙁъ і въ трѹдѣхъ отъ юності моеѩ. въꙁнѣсъ же сѩ  съмѣріхъ  омотіхъ СП 87.16 съмѣр сѩ въ трѹдѣхъ срдце схъ. ї ꙁнемогѫ  не бѣ помагаѩ СП 106.12 Мъчение. н ба на ѹмъ вьꙁьмъ въ асъ тъ. н погѹбьньꙗ толкааго въꙁдръжаньꙗ  трѹда С 525.28 3. Труд, работа ї дастъ ересевіі плодъ їхъ. ї трѹхъ (погр. вм. трѹдъ, Север., с. 103, бел. под линия) прѫгомъ СП 77.46 ї побі вьсѩ пръвѣньцѩ въ ꙁемⷧі ег҄ѹпотьстѣ. наѩтокъ въсѣкого трѹда їхъ въ селѣхъ хамовѣхъ СП 77.51 Срв.СП 104.36 да спꙑтаетъ ꙁаемодавьцъ. вьсѣ еліко сѫтъ его.  рахꙑтѩтъ (!) тѹжд трѹдъꙶ его СП 108. 11 трѹдꙑ плодъ своїхъ сънѣс. блаженъ ес ї добро тебѣ бѫдетъ СП 127. 2 достонънꙑ трѹдъ свохъ прмъ.  вѣньцꙙ. къ тѣмъ претанъ бꙑвъ С 272.22 4. Резултат от труда, добив, печалба аꙁъ посълахъ вꙑ жѧтъ. ꙇдеже вꙑ не трѹдсте сѧ. ꙇн трѹдшѧ сѧ  вꙑ въ трѹдꙑ хъ вьндете М Йо 4.38 З А ї дастъ імъ странънꙑ (!) ѩꙁꙑкꙑ. (!)  трѹдъ людеі наслѣдовашѩ СП 104.44 беꙁъ трѹда ἀκόπως Без усилие  аб прде стꙑ мхалъ.  стааго ѹкрѣпвъ доведе бес трѹда на мѣсто С 31.27 трѹдъ [трѹдꙑ] творт комѹ κόπον [κόπους] παρέχω τινί Създавам грижа някому, затруднявам ꙁане твортъ м трѹдъ въдовца с. да мьщѫ еѩ да не до коньца прходѧшт ꙁастотъ мене М Лк 18.5 З А СК ꙇ отъ ꙁ ѫтръѫдѫ отъвѣштавъ реетъ не твор м трѹдъ. юже двьр ꙁатворенꙑ сѫтъ. ꙇ дѣт моѩ съ мъноѭ на лож сѫтъ. не могѫ въстат дат тебѣ М Лк 11.7 З А СК онъ же рее то себѣ трѹдꙑ творте вьꙁлюбьн С 154.7 М З А СК Е СП СЕ С Р ЗЛ Гр κόπος πόνος ἀγών ἀγωνία κάματος ὶδρώς ἁσκησις σκάμμα ἐπιβουλή Нвб труд ОА ВА АК НТ Дюв НГер ЕтМл БТР АР ДА