Старобългарски речник
трапеꙁа
трапеꙁа
-ꙑ
ж
1. Трапеза, маса за ядене
пс ѣдѧтъ отъ крѹпцъ падаѭштхъ съ трапеꙁꙑ господе свохъ
М
Мт 15.27
З
СК
пс подъ трапеꙁоѭ ѣдѧтъ от крѹпцъ дѣтескъ
М
Мк 7.28
З
бѣаше прѣдь н҄ма трапеꙁа ѹготована вьсѣьскꙑм брашънꙑ добрꙑм
С
182.9
въшедъше на обѣдъ. сѣдъше на трапеꙁѣ въкꙋсвъше вна. да аште добро бѫдетъ. то сладьцѣ пѭтъ от н҄его вьꙁвеселꙙтъ сꙙ
С
267.9
ловѣкъ же пакꙑ бѣ ѹбогъ. мѣѧ телцѫ днѫ. ꙗже на трепеꙁѣ сь н҄мь ꙗдѣаше
С
359.30
2. Масата в светилището в старозаветната скиния, където поставяли хлябовете на предложението
скнї же съвръш сѧ пръваѣ. въ неже свѣтлнкъ трапеꙁа. прѣдложене хлѣбомъ
Е
28б 17
Жертвеник, престол — най–важнатапринадлежност на олтара, където се принася евхаристийната жертва.
егдаже прведѫтъ постргъшааго сѧ на трапеꙁѫ. поѭтъ. пѣне се гла҇ⷭ г҃
СЕ
99b 24
3.
Прен. Храна, ядене
ѹготоваль есі прѣдо мноѭ трапеꙁѫ. прѣдъ сътѫжаѭштім мнѣ
СП
22.5
еда въꙁможетъ бъ ѹготоваті трьпеꙁѫ въ пѹстꙑні
СП
77.19
Срв.
С291.24
бѫді трепеꙁа прѣдъ німі вь сѣть
СП
68.23
кононъ тъштааше сꙙ ѹготовті мъ трепеꙁѫ. прносꙙ мъ вно велꙙ мъ ꙗст молꙗаше сꙙ глагол҄ꙙ. подѣт ꙙда да въкѹсте
С
38.17
елко васꙿ. лн ѹенц сте же ѹбогꙑѧ трепеꙁꙑ въдовꙙ не похѹл. ѹ насъ втате
С
395.26
4. Според християнското учение — тайната вечеря на Христос с 12–те апостоли
сего раді на сеі трапѣꙁѣ. бꙑваетъ пасха ꙇ обраꙁънаѣ ꙇ стіннаѣ
К
7а 10
прде бо юда прѧстт сꙙ свꙙтѣ трепеꙁѣ
С
420.1
въꙁмат трапеꙁѫ
μετὰ τὸ ἄριστον
Вдигам масата, прибирам, разтребвам масата след ядене
мо҇ⷪ вьꙁма҇ⷼще трапеꙁѫ
СЕ
17а 1
поставлꙗт [прѣд поставт] трапеꙁѫ
παρατίϑημαι [προτίϑημι] τὴν τράπεζα
Слагам масата, нареждам необходимото за ядене и пиене
богатꙑ же ... свѣтло одѣн ностъ. богатѫ трепеꙁѫ поставьꙗтъ
С
491.18
Образно.
како насꙑштѫ жꙙждѫ вашего любослꙑшанꙗ. кѫѭ прѣд поставьѭ словес трепеꙁѫ
С
424.18—19
свѧтаꙗ трапеꙁа
Литург.
ἠ ἀγία τράπεζα
Светата трапеза, престолът, най–важната част на олтара, където се принася евхаристийната жертва
тако ѹбо ꙁвол положт сꙙ въ цръкъв стааго прьвомѫенка стефана. о деснѫѭ свꙙтꙑѧ трепеꙁꙑ. вънѫтрь въ олтар
С
209.10
свѧтаꙗ [танаꙗ свѧтаꙗ страшьнаꙗ] трапеꙁа
῾η ἁγία [ἡ φρικτὴ] τράπεζα
Eвхаристийните дарове, светата трапеза
да ꙁбавленъ бѫдетъ. отъселѣ вꙿсего неста ... насꙑщаѩ сѧ бжхъ твохъ танъ. ꙇ наслаждаѩ сѧ. стꙑѩ твоеѩ трапеꙁꙑ
СЕ
22а 24
пробьщ мѧ пакꙑ стадѣ твоемъ стꙑхъ ... танѣ трапеꙁѣ пробьщ
СЕ
78b 21
нъ врѣмѧ естъ юже. къ стѣі. ꙇ страшънѣі трапеꙁѣ прістѫпіті. вьсі ѹбо да прістѫпімъ. съ оіштеньемь. ꙇ съ цѣломѫдръствіемь подобномь
К
8а 4
М
З
А
СК
Е
СП
СЕ
К
С
От
гр
τράπεζα
Превежда и гр.
νυμφών
трепеꙁа
трьпеꙁа
трапѣꙁа
трѣпѣꙁа
Нвб
трапеза
ОА
ВА
АК
НТ
НГер
ЕтМл
БТР
АР