Старобългарски речник
недѫгъ 
недѫгъ -а м 1. Болест, физическо страдание ꙇ мъножьство мъного люд. отъ вьсеѩ юдеѩ ... ꙇже прдѫ послѹшатъ его. ꙇ сцѣлтъ сѧ отъ недѫгъ М Лк 6.17 З СК ꙇцѣл раба твоего сего. ꙇмⷬ҇ѧ. отъ одръжѧщааго тѣлесънааго недѫга СЕ 24b 8 ꙇ ст водѫ сѭ ... сътвор ѭ нестьлѣнью стоьнкъ ... недѫгомъ бальство СЕ 5а 5 тꙑ ра нꙑнѣ пргвоꙁдт. срце недѫгѹ семѹ. сѫщюмѹ въ ногѹ сею СЕ 35b23 ав нꙑнѣ мⷧ҇сть твоѭ. на рабѣ твоемь семь. страждѭщмь отъ недѫга СЕ 25а 9 дажд рабѹ твоемѹ семѹ. съдраве. отъ недѫга сего. свободт  СЕ 26b 23 хе бже нашъ. ꙁаложлъ ес пѫть вꙿсѣко непрѣꙁн ... ꙇ вꙿсѣкомѹ недѫгѹ. ходѧщюмѹ по плът. ꙇ скоꙁѣ мѧса. по жламъ вьнѫтрьнмъ СЕ 42а 14 гі ꙇсхе бже нашъ ... ꙁапрѣт недѫгѹ семѹ. растѫщюмѹ вь немь. не мѣт плода. н растт сѧ вь вѣкъ. не даѭщюмѹ съдравѣ емѹ СЕ 35а 11 ѣкоже і тѣлесънаѣ пішта. егда въ рѣво вънідетъ. ꙇмѫштее ꙁълѫ болѣꙁнь. болі недѫгъ творітъ. не своеѭ. сілоѭ. нъ недѫгомь. сѫштімь въ рѣвѣ К 8b 6, 7 Срв. С421.16 ꙁан҄еже л т прѣда. на бѣсꙑ власть. ꙁане л недѫгꙑ сътвор т рѣшт. ꙁан҄е л прокаженꙑѧ стт. ꙁане л мрьтвꙑѧ въставт С 411.15 2. Недъг, телесен недостатък бѣ же тѹ еднъ лвкъ. ћ҃. ꙇ осмь лѣтъ мꙑ въ недѫѕѣ своемь М Йо 5.5 З А о мѫштмъ ћ҃  о ѕ҃ лѣтъ въ недѫѕѣ М 133а 7 въꙁъвавꙑ въ съборѣ. сълѫкѫѭ ꙇ въꙁложь рѫцѣ сво на нѭ. ꙇ рекъ е. проста бѫд отъ вꙿсего недѫга СЕ 40а 5 то сътвормъ раслабьнааго на одрѣ носма. тр десꙙт  осмь лѣтъ. кѹпꙿно съ жꙁнѭ сце недѫгꙑ мѣѭшта. словесемь цѣл С 388.2 3. Прен. Страдание, болка, мъка да събѫдетъ сѧ рееное пророкомъ. ꙇсаемь глѭщемь. тъ недѫгꙑ нашѧ прѩтъ.  болѣꙁн понесе М Мт 8.17 З А враю дшамъ ꙇ тѣломъ ... понесꙑ вꙿсѧ недѫгꙑ лства. ꙇ вьꙁемⷧѧ грѣхꙑ вꙿсего мра СЕ 25b 20 ꙇ цѣл  отъ вꙿсего недѫга. плътъскаго  дшевънааго. отъпѹст емѹ грѣхꙑ. ꙇ грѣховънѫѭ болѣꙁнь СЕ 25b 2 ꙇꙁбав ѩ отъ вꙿсеѩ болѣꙁн. ꙇ недѫга дшевъна  тѣлесъна СЕ 26b 2 4. Прен. Душевен недостатък  с бо гда въ ѹмъ въпадѫтъ ꙁълоб пльнъ. пае того прокѹдꙙтъ  погѹбꙙтъ. не свомъ стьствомъ. нъ недѫгомъ прмъшꙙѧ дѹшꙙ С 421.20 сцевъ недѫгъ фарсе  кнжьнкъ. же прѣжде ꙁъванꙗ ътѫтъ.  нарцат сꙙ ѹтел҄емъ велаѭтъ сꙙ С 339.19—20 Порочна склонност, порок. прѣжде бо мрѹ старѣшнѣ. хрстосѹ пршьствꙗ. многꙑ недѫгꙑ ловѣьскꙑ ꙁ(ꙑбаа)ше сꙙ родъ. къ капштемъ слѹженю.  на пѣсн.  на блѫжденꙗ женомъ С 352.11 мѣсѧьнꙑѩ ꙁълꙑ недѫгꙑ мꙑ σεληνιαζόμενος Който страда от лунатизъм, сомнамбул ꙇ првѣсѧ емѹ вьсѧ болѧштѧѩ. раꙁльнъꙇм недѫгꙑ. ꙇ страстьм одръжмꙑ. ꙇ бѣсънꙑѩ. ꙇ мѣсѧьнꙑѩ ꙁълꙑ недѫгꙑ ꙇмѫштѧ З Мт 4.24 неплодьнꙑ недѫгъ ἡ νόσος τῆς ἀκαρπίας Безплодие не ꙁаꙙтъ л неплодꙑ. не послꙋша л ложесно. не отде л неплодънꙑ недѫгъ С 249.13—14 М З А СК СП СЕ К С Гр νόσος νόσημα ἀσϑένεια ἀρρωστία τὸ νοσοῦν μαλακία π´αϑος πνεῦμα Нвб недуг остар ВА недъг ОА НГер ЕтМл БТР АР ДА Срв недъгав прил