Старобългарски речник
неI 
не част За отричане на главни и второстепенни части на изречението: не. A. В просто изречение I. Изявително рее не хощѫ. послѣдь же раскаавъ сѧ де М Мт 21.29 ЗI не вѣмъ васъ отъ кѹдѫ есте М Лк 13.25 З, А, СК. Срв.Лк 13.27 М З А СК II. Въпросително 1. С въпр. част. л. Не ли г. не добро л сѣмѧ сѣлъ ес на селѣ твоемь М Мт 13.27 З А У не сь л естъ тектоновъ снъ М Мт 13.55 З. Срв.Мк 6.3 М З не прѣжде л отъ мене посланъ бꙑстъ. къ ꙁахар жърьцѹ С 249.4 не тако л подобааше пострадат хоу М Лк 24.26 З, А. Срв. С477.26 не мос л дастъ вамъ ꙁаконъ М Йо 7.19 З А не дьвѣ л на десѧте годнѣ есте въ дьн М Йо 11.9 З А СК Н 2. С въпр. нареч.поьто, есо рад. Защо не есо рад мѵро се не продано бꙑстъ. на т҃ пѣнѧꙁъ М Йо 12.5 З А СК г по ъто не могѫ нꙑнѣ по тебѣ т М Йо 13.37 З А СК 3. С како. Как не како не мете вѣрꙑ М Мк 4.40 З. Срв. К11b 5 4. С да како. Да не би еда како не достанетъ намъ  вамъ. ꙇдѣте же пае къ продаѭщмъ  кѹпте себѣ М Мт 25.9 З, А, СК. Срв. С369.8—9 III. Желателно. С част.да, ꙗрѹ, ша. Да не, дано не да не прідетъ мьнѣ нога грьдꙑѩ.  рѫка грѣшъніа да не подвїжітъ мене СП 35.12 да не отълѫмъ сꙙ ѹбо отъ себе С 72.9 да не подражамъ ждовьска ѫродьства С 340.19—20 ша  не събрал събора. ша  сце не бѣсѣдовал С 386.6,7 ꙗрѹ  того да бꙑхъ не вѣдѣлъ С 410.12 IV. Екзистенциално. С 3 л. ед. имперфект на бꙑт: не бѣ. Нямам ꙇ не бѣ мъ кол понѣ ѣст М Мк 6.31 З  не бѣ ма ѧда. понеже бѣ елсаветь неплодꙑ М Лк 1.7 З А ꙇ полож  вь ѣслехъ. ꙁане не бѣ ма мѣста въ обтел М Лк 2.7 З А СК B. В сложно съставно с подчинено изречение I. Обстоятелствено 1. За причина a) Сотносит. нареч. понеже, льма[же]. Понеже не ꙗкоже тѣмъ сплънт вꙑшьн мръ. нъ понеже не слѣдма стъ прѣмѫдростьнаꙗ пѫна С 533.24 да како бе сѣмене дѣтштѹ обадтель бѫдѫ. нѣ нктоже дѣтштꙋ обадтель.лꙿма не матъ родꙙ сꙙ вьсѣавъшааго С 240.19 провъ рее. льмаже не хоштеш повнѫт сꙙ цѣсарѹ. вь рѣкѫ въвръженъ бѫдеш С 253.28 нктоже л насъ тамо можетъ ꙁастѫпт. же отъ дѣлъ прѣданъ бѫдетъ. да лмаже не можетъ. то  тꙙ къ немогѫштѹѹмѹ хъ прлагаѭтъ С 373.14 Съсꙁане, мьже. Защото не, задето не. а дрѹгое паде на камене  проꙁѧбъ ѹсъше. ꙁане не мѣаше влагꙑ М Лк 8,6 З А  порадѹѭште сꙙ. гр мнте тѣхъ погрѣшен. мꙿже не по вол жърѧтъ С 126.11 Сде, деже. Щом като не. рее же марѣ ... како бѫдетъ се де мѫжа не ꙁнаѭ М Лк 1.34 b) Сподчинителен съюз: ꙗко. Защото не ꙇ с сътворѧтъ вамъ. ѣко не поꙁнашѧ отца н мене М Йо 16.3 З А СК  не хотѣаше ѹтѣшіті сѧ ѣко не сѫтъ А Мт 2.18 СК Б о семъ поꙁнахъ ѣко не въсхотѣ мѩ. ѣко не въꙁдрадѹетъ сѩ врагъ моі о мнѣ СП 40.12 2. За условие. С подчинителен съюзаще, аще да не, ꙗще. Ако не вьс юде. аште не ѹмꙑѭтъ рѫкѹ търѫште не ѣдѧтъ М Мк 7.3 З ѣкоже роꙁга не можетъ плода творт о себѣ. аште бодетъ на лоꙁѣ тако  вꙑ. аште вь мьнѣ не прѣбѫдете М Йо 15.4 З А СК дадте ꙙда ваша. да сꙙ прѣдадꙙтъ вономъ. да аште не нанете вѣроват хсовѣ вѣрѣ. да сꙙ въвръгѫтъ вь пешть С 540.26 ѣко ѣще не ꙁаконъ твої поѹене мое естъ. тогда ѹбо погꙑблъ бмь СП 118.92 3. За време a) Сподчинителен съюздаже. Докато не дѣмъ ѹбо братꙗ моꙗ въкѹпѣ. даже не прдетъ въ команъ вовода С 16. 20 алеѯандре пожьр. даже не бѫдеш въ сковрадѣ С 157.20 b) Сотносит. нареч.доньдеже. Докато не отъвѣшта (ста)рьцъ. по стнѣ не благословьѭ го. дондеже не отъстѫптъ мѫдръствованꙗ отълѫвъшхъ сꙙ С 298.27—28 4. За цел. С подчинителен съюзда. За да не бьдте  молте сѧ да не вьндете въ напасть М Мк 14.38 З. Срв.Мт 26.41 М, З, А, СК;Лк 22.40 З; Лк М М З с глахъ вамъ. да не съблаꙁнте сѧ М Йо 16.1 З, А СК вьндѫ въ пртворъ. ко ⷰ҇. да не оскврънѧтъ сѧ. нъ да ѣдѧтъ пасхѫ М Йо 18.28 З, А, СК; С432.4 5. За начин. С относит. нареч.акꙑ, ꙗкоже. Не както не акꙑ л вꙑ сте ꙁъван ꙁъванъ смъ. не акꙑ л вꙑ потен. потохъ сꙙ оть него С 500.2,3 сь естъ хлѣбъ съшедꙑ снбсе. не ѣкоже ѣсѧ отц ваш манꙿнѫ. ꙇ ѹмьрѣшѧ. ѣдꙙ хлѣбъ съ жвъ бѫдетъ М Йо 6.58 З А 6. За място. С относит. нареч.деже, ꙗможе, ѭдѹже. Дето не, където не г. вѣдѣхъ тѧ ѣко жестокъ ес лкъ. жьнѧ деже нѣс сѣлъ  събраѩ ѭдѹже не растоъ М Мт 25.24 З А СК вѣдѣаше ѣко жьнѭ деже не сѣахъ. ꙇ събраѭ ѭдѹже не растохъ М Мт 25.26 З А СК егда бѣ юнъ ... хождѣаше ѣможе хотѣаше. егда же състарѣеш сѧ. вьꙁдеждеш рѫцѣ твоі ... ѣможе не хоштеш М Йо 21.18 З А СК 7. За следствие. С подчинителен съюзꙗко. Затова не кръстъ въдрѫженъ бꙑвааше. ꙇ юдѣіска гръдꙑні падааше. да навꙑкнеші. ѣко не дрѣво просто толікѹ юдесъ бѣ віна. нъ прімꙑ дрѣво на побѣдѫ К 10b 13 въꙁьмѣте врата кнꙙꙁ ваш. не ꙗко немогѫштѹ пршъдъшѹѹмѹ владꙑцѣ.  вратомъ ꙁатвореномъ гда велтъ въходт С 465.8 8. За отстъпване. С подчинителен съюзаще. Макар да не аште не въꙁможетъ аша с. ммо т отъ мене. аште не пѭ еѩ бѫд волѣ твоѣ М Мт 26.42 З А СК II. Определително 1. С относит. местоим.же. Който не  та въдова до осм десѧтъ  етꙑръ лѣтъ. ѣже не охождааше постомь  молтвам М Лк 2.37 З А СК мънога же на ꙁнаменѣ сътвор ... ѣже не сѫтъ псана въ кънгахъ схъ М Йо 20.30 З А О всѣко ѹбо дрѣво. еже не творітъ плода добра. посѣкаемо бъваетъ А Мт 3.10 Срв.Мт. 7.19 М З А блаженъ мѫжъ жъ не детъ на съвѣтъ неъствхъ Е 20б 5 Срв. СП1.1 С101.17 2. С относит. нареч.ѭдѹже. Където не хс по етꙑрехъ десꙙтехъ дьн вьꙁде въ вꙑшьнї ерѹсалмъ. ѭдѹже не раꙁлѫ сꙙ въ стнънаꙗ стаꙗ стꙑмъ С 452.13 Срв. К14а 29 III. Допълнително. С подчинителен съюзꙗко. Че не въꙁьрте на птцѧ нбскъѩ. ѣко не сѣѭтъ н жьнѭтъ. н събраѭтъ вь жтьнцѫ. ꙇ отць вашъ нбскꙑ птѣетъ ѩ М Мт 6.26 А, СК. Срв.Лк 12.24 М C. В сложно съчинено изречение I. Съпоставително с нъ, нѫ. Но не еще мъного мамъ глат вамъ. нъ не можете ност нꙑнѣ М Йо 16.12 З А СК въсѣ м лѣтъ сѫтъ (нѫ) не въсѣ на полъꙁѫ. въсе м лѣтъ естъ. нѫ не аꙁъ обладанъ бѫдѫ Е 2а 16, 17 Снъ обае. Обаче не.  прінік вдѣ рꙁъ лежѧщѧ едінъ. обае нъ не вънде А Йо 20.5 Сне тъьѭ, не тъкъмо, не тъкъма — нъ. Не само — но и. повелѣ мѹ ходт не тъьѭ въ манастꙑр. нъ  окрьсть манастꙑра подаль не хѹдо С 562.1 не токꙿмо нбсънꙑмъ сламъ прт. нъ  самого ба невдмо съ нам бꙑт СЕ 95b 6 гда ѹбо ѹꙁьрш не тъкма ангелꙑ. нъ  арꙿхаггелꙑ С 491.3 Сне просто — нъ. Не просто — но. ꙗко наут хоштѫ ловѣкꙑ. не просто словесъ послѹшат ... нъ прьво опꙑтат ѧ С 305.18—20 II. Съединително с , н, тоже, тол. И не, нито не, тогава не страненъ бѣхъ  не въвѣсте мене. нагъ  не одѣсте мене. боленъ  въ темьнц  не посѣтсте мене М Мт 25.43 З А СК тꙑ л еднъ пршълецъ ес въ ꙇмъ. ꙇ не ю бꙑвъшхъ въ дьн сѩ М Лк 24.18 З, А. Срв. С475.10 С475.24 аꙁъ жесмъ ръвъ ꙇ не лкъ СП 21.7 схъ ѹдесъніхъ дѣлесъ вьꙁлюбьне бож дѣло вдѣвъ. въскръсенꙗ не отъмешт сꙙ. н не вѣрѹ мѹ С 317.29 ѡле мѫка слѣ то дръжꙙшт дѹшѫ. молтва бꙑстъ тоже не спѹстш мрьтвааго С 310.18 же да съвꙙжете на ꙁем. бѫдетъ съвꙙꙁано на небес. тоже не просто словесꙑ кꙑм. нъ  дѣлесемь вннꙑ сътвор С 358.5 аще кꙿто помꙑслтъ на женѫ. тѹжꙿдѭ. тол не можетъ съ неѭ съгрѣшт ... да покаетъ сѧ СЕ 103а 7 трѹждаахѫ сѧ вь т(.)щань. тол не пот(.)щахомꙿ сѧ. нъ стъ(..) кꙿнгъ слъшѧще смьѣхомꙿ сѧ Р V 4.11 III. Резултативно със сего дѣльма, сего рад, того рад, тѣмьже. Затова не сего дѣльма бо сьнде сꙑнъ бж ... сего дѣлма не тъѭ самъ прде С 423.9 дрѹгꙑ рее женѫ поѩсъ  сего рад не могѫ прт М Лк 14.20 З А СК ꙗко девꙙть мѫжь он то(го рад) не повнѫшꙙ сꙙ цѣсарѹ повелѣ(н)ю С 257.2 тѧ въстнѫ сповѣдаѫще. мамъ грѣшн ꙁастѫпнцѫ.  тѧ ѡбрѣтаемъ въ врѣмѧ спсене. тѣмже не прѣста ꙁа н млѧщ Е 28б 8 IV. Разделително с л, л — л, л, любо. Или не, или — или не, достотъ л дат кньсъ кесарев л н. дамь л л не дамь М Мк 12.14 З беꙁѹмьніе раꙁдрѣшаѩ болѣꙁні сьмрьтьнꙑѩ. пеат лі не раꙁдрѣшітъ К 12а 17 л жьръшемъ богомъ саномъ велкомъ  ьстемъ  даромъ достономь бꙑт. л не покорвъшемъ сꙙ отъѧт поꙗсꙑ  воньство С 73.26 Срв. С70.4 вꙿсего еже аꙁъ помьнѭ. любо не помьнѭ ѣже аꙁъ съвѣдꙑ съгрѣшхъ. любо не съвѣдꙑ. нѫждеѭ любо не нѫждеѭ СЕ 72а 11—12,13,14 V. Мотивиращо с бо, бо, ѹбо. Защо не, понеже не юже не глѭ васъ рабъ. бо не вѣстъ то твортъ гъ его М Йо 15.15 З А СК кодратъ рее анѳупате. не ѫродъство богꙑ глꙙ. не бо сѫтъ бꙁ мноꙁ. нъ днъ богъ отецъ С 100.19 напрьво врѣмꙙ. не бо просто  наꙁнамена еуаггелстъ. не бо рее шъдъ просто. нъ прлож тъгда шъдъ С 408.2,3 мьножцеѭ брашѩ брашѩ сѩ со мьноѭ отъ юності моеѩ: їбо не прѣмогѫ мене СП 128.2 D. За образуване на отриц. форми при някои наклонения I. При повелително 1. С гл. от несв. вид. не съкрꙑвате себѣ съкровшта на ꙁем. ꙇдеже ръвъ  тьлѣ тьлтъ. ꙇдеже тате подъкопаваѭтъ  крадѫтъ М Мт 6.19 З А СК ꙁаклнаѭ тѧ бмъ не мѫ мене М Мк 5.7 З не дѣте ѹбо въ слѣдъ хъ М Лк 21.8 З А СК глаахѫ же ... не пщ цръ юдескъ М Йо 19.21 З Срв. С403.15 С404.2 2. С гл. от св. вид осіфе ... не ѹбо сѧ пріѩт женꙑ твоеѩ марѩ А Мт 1.20 не ожестіте сръдець вашіхъ. ѣко въ прогнѣваніі СП 94.8 Срв. С357.23 С357.27 прішьлець есмь аꙁъ на ꙁемл. не съкрꙑ отъ мене ꙁаповѣдеї твоїхъ СП 118.19 3. В съчетание с гл. мощ, дѣꙗт и инфинитив не моꙁѣмъ ѹбо посрамт праꙁдьньства сего С 493.4 не моꙁ мене оставт бес памꙙт въ херсоньстѣ градѣ С 539.8 не дѣте дѣт прходт градѣ къ мьнѣ М Мк 10.14 З. Срв.Лк 18.16 М З гла мъ съ раꙁдрѣште   не дѣте его ꙇт М Йо 11.44 З А СК II. При условно 1. С мин. деят. прич. второ и условна форма на бꙑт аште бмь бꙑл вь дън. отецъ нашхъ. не бмь ѹбо обещьнца мъ бꙑла въ кръв пророкъ М Мт 23.30 З А добрѣа б бꙑло емѹ аште сѧ б не родлъ къ тъ М Мт 26.24 З, А. Срв.Мк 14.21 З аште не б гъ прѣкратлъ дьн. не б бꙑла съпасена вьсѣка плъть М Мк 13.20 З. Срв.Мт 24.22 М аще бсте слѣп бꙑл. не бсте мѣл грѣха М Йо 9.41 З А ащте н б бꙑлъ сь ꙁълодѣ. не бмь прѣдал его тебѣ М Йо 18.30 З А 2. С мин. деят. прич. второ и аористна форма на бꙑт добрѣе бꙑло бꙑ мѹ. аще сѧ бꙑ не родлъ лкъ тъ СК Мт 26.24 рее мѹ, г а бꙑ бꙑлъ сьде. не бꙑ ѹмрълъ м братъ С 306.19 Срв. СКЙо 11.21 СКЙо 11.32 С306.24 С307.22 С315.8 С315.14 стрѣꙁѣте аште да не бꙑсте хранл. мнѣ внѫ словесьнѫѭ оставл бꙑсте С 439.4  бессменьнъѩ по вьсꙙ дьн сьмрьт. аште да не бꙑшꙙ въставъшааго насътл сꙙ намановенꙗ С 442.30 аште бо бꙑ пршълъ не бꙑ распьрѣлъ сꙙ. аште не бꙑ распьрѣлъ сꙙ не бꙑ обскалъ. ащте не бꙑ обскалъ не бꙑ тако вѣровалъ. аште не бꙑ вѣровалъ. не бꙑ насъ тако вѣроват наѹлꙿ С 499.2—5 E. С помощни глаголи 1. С мѣт. Нямам а снъ лвскꙑ не матъ къде главꙑ подъклонт М Мт 8.20 З, А, СК.Срв. Лк 9.58 М, З, А, СК;К 6а 23 С416.8 а дрѹгое паде на каменьнѣемь. ꙇдеже не мѣ ꙁемлѧ мъногꙑ М Мк 4.5 отъвѣшта жена  рее емѹ. не мамъ мѫжа. гла е сь. добрѣ рее ѣко мѫжа не мамъ М Йо 4.17 З А ꙇ ꙁапрѣт недѫгѹ семѹ. растѫщюмѹ вь немь. не мѣт плода. н растт сѧ вь вѣкъ СЕ 35а 12 2. С бꙑт. a) С инфинитив. Няма глглѭтъ не бꙑт вьскрѣшеню М Мк 12.18 З. Срв.Мт 22.23 М, ЗI;Лк 20.27 М З сконъаѭтъ сѩ грѣшьніці отъ ꙁемлѩ.  беꙁаконніці. ѣко не бꙑт мъ СП 103.35 не бꙑт вь немь внѣ нколже похваленьꙗ С 570.3 b) Слята с формите засег. вр. Не съм, си, е и т.н нѣстъ ѹенкъ надъ ѹтелемь. н рабъ надъ гмь свомь М Мт 10.24 З А вѣдѣхъ тѧ ѣко жестокъ ес лкъ. жьнѧ деже нѣс сѣлъ М Мт 25.24 З, А, СК.Срв. С 369.23 С377.4 грѧдетъ же крѣпле мене. емѹже нѣсмь достонъ отрѣщт ремене сапогъ его М Лк 3.16 З,А, СК. Срв. Йо 1.27 З А вждь рабе бжї ꙗко мꙑ нѣсмь толꙿм вньн С 41.21 F. Полинегация I. При двойно отрицание 1. С отриц. местоим.нкътоже, нкꙑже, нкоторꙑже, ньсоже. Никой не; нищо не въꙁведъше же о сво не вдѣшѧ нкогоже токъмо са едного М Мт 17.8А ѹтелю вѣмъ ѣко стненъ ес. пѫт бжю въ істнѫ ѹш. ꙇ н о комъже не родш. не ꙁьрш бо на лце комъ М Мт 22.16 З, А; Срв.Мк 12.14 М З ꙇ не дадѣаше нкомѹже ммо нест съсѫдъ сквоꙁѣ црквъ М Мк 11.16 З нкꙑ же рабъ не можетъ дъвѣма гьма работат ... не можете боу работат  мамонѣ М Лк 16.13 А СК прдетъ ноштъ. егда нктоже не можетъ дѣлат М Йо 9.4 З А се нꙑнѣ не ѹбнѹѩ сѧ глаголеш. а пртъѧ нкоѩже не глеш М Йо 16.29 А СК глѭ вамъ. ѣко н(ко)торꙑ же прркъ не прѩтенъ есть въ отств своемъ А Лк 4.24 тъ родъ нмъже не можетъ ꙁт ткмо молтвоѭ  постомъ М Мк 9.29 З, А, СК. Срв. СКМт 17.21 нъсоже не вьꙁемлѣте на пѫть. н жъꙁла ні прꙑ. н хлѣба н съребра. н дъвою рꙁѹ мѣт М Лк 9.3 З, СК. Срв.Мк 6.8 М З се даѭ вамь власть настѫпат на ꙁмѩ ꙇ скоръпѩ. ꙇ на вьсѫ слѫ врага. ꙇ нътоже васъ не врѣдтъ М Лк 10.19 З А СК  не пееш сꙙ н о есомъ же. не ꙁьрш бо на лца лкомъ СК Мт 22.16 2. С отриц. нареч.нколже, нкъгдаже, нкакоже, нкъдеже. Никога не; никак не; никъде не толко лѣтъ работаѭ тебѣ. ꙇ нколже ꙁаповѣд твоеѩ не прѣстѫпхъ. ꙇ мьнѣ нколже не далъ ес коꙁьлѧте М Лк 15.29 З А СК кто сь стъ црь славѣ творꙙ нꙑнꙗ въ адѣ. не бꙑвъшаꙗ нкъгдаже въ адѣ С 466.23 съ глѧ. прѣмлъ ꙁд ꙁ него. ꙇ повръгъ ꙇ бѣсъ по срѣдѣ ꙁде ж него. нкакоже не врѣждъ его М Лк 4.35 З А  въспрѣтвъ лѫкавѹѹмѹ томѹ бѣсѹ. ꙁарее мѹ да нкꙿдеже сѧ не ꙗвтъ. н пакост сътвортъ комѹ С 36.25 3. В съчетание н днъ же не. Никой не ꙇ жена сѫшт въ тоене кръв. отъ дъвоѭ на десѧт лѣтѹ. ѣже балѣмъ ꙁдаѣвъш вьсе мѣне. н отъ едного же не може сцѣлѣт М Лк 8.43 З А СК II. При тройно отрицание 1. С отриц. местоим. и отриц. нареч. Никой никога (никъде) не ꙇ полож е въ гробѣ сѣенѣ. въ немьже не бѣ нкътоже нкогдаже положенъ М Лк 23.53 З ба нкътоже не вдѣ. нколже М Йо 1.18 З ба ніктоже не відѣ нкьдеже А Йо 1.18 Срв. Е36б 17 2. С две отриц. местоим. Никой нищо не блюд сѧ нкомѹже несоже не рьц М Мк 1.44 З А СК 3. С отриц. нареч. и отриц. мест. Никога никой не, никак нищо не въ врътъпѣ гробъ новъ. вь немьже нколже нкътоже не бѣ положенъ М Йо 19.41 З А  не пркоснѫ сꙙ мъ.  нкакоже не врѣд го н пр есомьже С 268.28 G. При отриц. бъдеще време I. Описателни форми 1. С помощен глагол мѣт и инфинитив. Няма да, не ще да глѭ ... ѣко не мамъ пт юже отъ сего плода лоꙁънааго М Мт 26.29 З, А, СК. Срв.Мк 14.25 М, З;Лк 22.18 М З аꙁъ есмъ свѣтъ мрѹ. ходѧ по мьнѣ. не матъ ходт въ тъмѣ М Йо 8.12 З, А, СК. Срв. СЕ33b 4 глаголаахѫ бо дрѹгъ къ дрꙋгѹ. ꙗко не матъ дот мѣста. до етꙑрь дьнї С 31.8 II. Прости форми 1. С бъд. форми на бꙑт. Не ще има въцѣсартъ сѧ въ домѹ ѣковл въ вѣкꙑ. ꙇ цсрствю его не бѫдетъ коньца М Лк 1.33 З, А, СК. Срв. С237.26 С238.9 ї еще мало. ї не бѫдетъ грѣшьнка СП 36.10  съжегѫтъ тѣлеса стꙑхꙿ.  вь рѣкѫ въврьгѫтъ.  се сътворѫ да  остатъка хъ не бѫдетъ С 79.5 2. Със залогови форми и възвратно местом. сѧ нѣстъ бо нътоже тано еже не автъ сѧ М Мк 4.22 З. Срв.Лк 8.17 М З А СК родъ съ лѫкавънъ естъ. ꙁнаменѣ штетъ. ꙇ ꙁнамене не дастъ сѧ емѹ М Лк 11.29 З H. Като формант за образуване на сложни неизменяеми части на речта 1. При сложен съюз: а не нъ, да не егда, да не како, да не когда, даже не, еда — да не, ꙁа не, не просто — нъ , не тольм — льм же, не тъкъмо — нъ , не тъьѭ — нъ , прьвѣ даже не, прѣжде даже не и др 2. При относит. нареч.ꙁане, ꙁанеже и др 3. При част.не л, да не и др М З А СК Б ЗП О Н У Е СП СС К С Р ЗЛ Х МЛ АН П5 Гр οὐ οὐκ οὐχ οὐχί μή οὐ μή ἀ нѣ н нъ Нвб не ОА Дюв НГер ЕтМл БТР АР ДА