Старобългарски речник
лежат
лежат
-лежѫ
-лежш
несв
1. Лежа, намирам се в легнало положение
ꙇ вьнде деже бѣ отроѧ лежѧ
М
Мк 5.40
З
обрѧщете младенецъ повтъ лежѧштъ въ ѣслехъ
М
Лк 2.12
ꙇ абе в(ъ)ставъ прѣдъ нм. вьꙁем(ъ на) немъже лежааше. ꙇде въ дом(ъ) сво
М
Лк 5.15
З
А
СК
Пребивавам, намирам се някъде.
радѹѭтъ сꙙ ꙁѣло ꙗко ѹ свохъ сѫтъ с дома лежал
С
267.18
Образно.
маш обою пртьѹ. како ѹенкъ мьнꙙ стоꙗт паде. како блѫднца лежꙙшт въста
С
410.3
2. Лежа болен, боледувам
г отрокъ мо лежтъ въ домѹ ослабленъ. лютѣ ѣко страждѧ
М
Мт 8.6
З
А
СК
вдѣ тъщѫ его лежѧщѫ огнемь жегомѫ
М
Мт 8.14
З,
А, СК. Срв.Мк 1.30
М
З
въ тѣхъ лежааше мъножьство болѧштхъ
М
Йо 5.3
З
А
3. Лежа мъртъв
прдѣта вдта мѣсто. ꙇдеже лежа хъ
М
Мт 28.6
З,А,
СК. Срв. С 445.19
вьꙁѧсѧ же камень деже бѣ ѹмерꙑ лежѧ. ꙇс же вьꙁведе въ іспрь о рее
М
Йо 11.41
СК
ѹбьенъ лежітъ хъ
К
8
b 25
бѣаста лежꙙшт тѣлесѣ стоую вьнѣ града
С
14.24
обрѣтошꙙ стааго на ꙁем дного лежꙙшта распꙙта
С
51.11—12
ѹсѣенъ же бꙑвъ стнънꙑ дѣлател҄ь хвъ. лежааше на ꙁем акꙑ свѣтъла ꙁвѣꙁда съ небесе на ꙁемл҄ѫ пршьдъш
С
62.5
влъкъ ноштѭ прсѣдѣаше ѹ тѣла на съблюдень мꙋ. ꙁвѣꙁдѣ свѣтьлѣ сꙗѭшт на мѣстѣ томъ деже лежааше
С
537.30
сьде лежтъ мость рьгоѵбꙑлꙗ бꙑвꙑ пр сѵмеонѣ цр пр петрѣ цр
МН
4.
Прич. сег. деят. като същ.
лежѧ
м
ед
ὁ κείμενος, ὁ κεκοιμημένος
Лежащ; болник; мъртвец
ꙇ пакꙑ ꙇюдѣі. да не пріметъ клеветънꙑѩ вінꙑ. тъштъ естъ вдѣт гробъ лежѧштхъ
К
12а 8
же бо прѣдъ вратꙑ лежꙙштааго мнѹѧ
С
374.11
а отъаан лежꙙштѹѹмѹ не дастъ въстат
С
409.29
лежꙙштмъ вьстанѣте
С
468.22—23
въ ѹста лежꙙштааго прьстꙑ въложвъ своѧ
С
562.16
5. Положен съм, поставен съм на някакво място; лежа
вдѣ рꙁꙑ еднꙑ лежѧштѧ
М
Лк 24.12
З,
А. Срв.Йо 20.6
М
А
бѣ же тѹ водоносъ камѣнъ шесть лежѧштъ. по оштеню юдескѹ
М
Йо 2.6
З
А
вдѣшѧ огнь лежѧщь р(ъ)бѫ на немь
М
Йо 21.9
З
А
СК
юже бо секъра пр корен дрѣва лежтъ
А
Мт 3.10
Срв.Лк
3.9
М
З
А
СК
ꙇ по срѣдѣ дъвоіхъ люд. камень ѫгъленъ лежѧ
К
13b 32
Срв.
С451.7
детъ къ пештерѣ вдтъ камꙑ връхѹ жѹпшта лежꙙшть
С
316.16
За място, местност — разположен съм, лежа.
въпрашаѧ ко стъ мѣсто ждеже мѣн лежтъ
С
38.15
Образно.
скръб лежѧщѧѩ. въ срц ꙇхъ цѣл
СЕ
57b 6
6. Съществувам
рее къ мар матер его. се лежтъ съ на падене на въстане мъногомъ въ л
М
Лк 2.34
З
А
СК
Б
Отреден съм.
о вьсѣкомъ бо крьстіꙗнѣ каꙁнь цѣсарьска лежтъ
С
101.22
7. Съхраня се, запазя се някъде; лежа
васлскъ глагола. ꙗже въ стаꙑхъ кꙿн҄гахъ лежꙙшта мена бога мого
С
21.14
лежаахѫ бо дарове мноꙁ отъ цѣсара
С
209.30 — 210.1
можетъ л ловѣкъ мꙑ пшенцѫ въ жтнц сво лежꙙштѫ хранꙙ ѭ
С
266.2
въ лѹцѣ же нако лежтъ талантънаꙗ пртъа
С
375.30
рѹмꙑ отънꙙт раꙁаратъ сꙙ ѹбо ꙁакон ѹже рьнломъ лежꙙ
С
433.16
М
З
А
СК
Б
О
СЕ
К
С
МЛ
МН
Пр
Гр
κεῖμαι
κατάκειμαι
ἀπόκειμαι
ἐπίκειμαι
πρόκειμαι
ἀνάκειμαι
σύγκειμαι
ἔγκειμαι
μένω
πρανής εἰμι
κατεχόμενός εἰμι
ἐμφέρομαι
βάλλομαι
περιφέρω
Нвб
лежа
ОА
ВА
АК
НТ
Дюв
НГер
ЕтМл
БТР
АР
ДА
Срв
Лѐжище
МИ
ЙЗах,Кюст.кр