Старобългарски речник
аще 
аще съюз част I. съюз 1. Въвежда подчинени обстоятелствени изречения за условие: ако ꙇ се прокаженъ прстѫпь. кланѣше сѧ емѹ глѧ. г аште хощеш можеш мѧ щстт М Мт 8.2 З, А, СК.Срв. Мк 1.40 М, З, А, СК;Лк 5.12 М З ѡтъвѣштавъ же петръ рее емѹ г аште тꙑ ес. повел м прт къ тебѣ по водамъ М Мт 14.28 З А СК Б глаше бо. ѣко аште пркоснѫ сѧ понѣ(ѣ) рꙁѣ (е)его спсна бѫдѫ М Мк 5.28 З А СК У аще тръпмъ с нмъ въцрм сѧ Е 1б 6 аще любм сѧ бъ въ насъ прѣбꙑваетъ Е 36б 18 ѣште ѹплъітъ сѩ на мѩ плъкъ не ѹбоітъ сѩ сръдьце мое. ѣште въстанетъ на мѩ бранъ на нь аꙁъ ѹпъваѭ СП 26.3 ѣще відѣеше татъ теааше съ німъ. ї съ прѣлюбодѣі ѹѩстье свое полагааше СП 49.18 прільплї ѩꙁкъ мої грътан моемь. ѣште не помѩнѫ тебе. ѣште не пръвѣе ѹненїмь їлма. ѣко въ наѩло веселѣ моего СП 136.6 аште пакость прмъ помол҄ѫ сꙙ ꙁа того С 379.25 тольма л ѡ мѫкѹ дръжмъ с невѣдѣнмь. да сего не раꙁѹмѣеш. еда страннкъ с схъ мѣстъ. да нꙑнꙗ пршълъ с въ градъ сь. ꙗкжⷪе мънвѣ. ного ѧꙁꙑка с ꙗште сего не ѹвѣдѣ С 475.22 2. Въвежда подчинени обстоятелствени изречения за отстъпване: ако и, макар че цѣсарь же даудъ. аште въ грѣхъ бѣ вѣпалъ. обае въ правъдѫ бѣ обленъ С 360.7 II. част 1. Въпросителна — въвежда подчинени косвеновъпросителни допълнителни изречения: дали ꙇ въпросшѧ  глѭще. аще достотъ въ соботѫ цѣлт М Мт 12.10 З.Срв. Лк 14.3 М З А СК ꙇ прстѫпшѧ къ немѹ фарсѣ ... глѭще. аште достотъ лкѹ пѹстт женѫ своѭ. по вьсѣко внѣ М Мт 19.3 ЗI А СК ѣще вь рѣснотѫ ѹбо право глте право сѫдіте снові лві СП 57.2 ї рѣшѩ како ѹвѣдѣ бъ. і ѣште есть раꙁѹмъ вꙑшьнімъ СП 72.11 ѹкажта м. аште то ново ав сꙙ въ твар С 476.1 2. Модална — за образуване на съюзни средства, с които се въвеждат модални подчинени подложни, допълнителни, определителни и обстоятелствени изречения: же аще, деже аще, деже аще колжьдо, деже бо аще ... тѹ, ждеже аще, лко[же] аще, отънѭдѣже аще. III. Формант за образуване на сложни неизменяеми части на речта: аще ,  аще, аще да, аще  ... нъ, тъкъмо [тъкъма] ... нъ аще , аще ... л, аще не [н] ... тъгда, аще бо и др М З А СК Б ЗП О Н У Е СП СЕ К С ЗЛ Х Р МЛ АН Гр εἰ ἐάν εἴγε εἰ δέ κἄν ἐπεί ὁπόταν ἵνα аште ѣште ѣще ꙗште ашт аштшѧ