Слово № 16

ДЕЯНИЕ НА СВЕТИ НИКОЛА

МИРЛИКИЙСКИ

мцⷭа декѧбрⷺ .ꙅ͠. дн͠ь. дѣаніє

ст͠го нколы. архєппⷭа. лк мі

ръⷭ. блгⷭлв ѡ͠е .ꙅ͠і.

Быⷭ въ врѣмена костандна велі

кааго цр͠ѣ. мѧтежъ въ фроугі

 ѿ дафаль.  въꙁвѣщено

быⷭ костанꙿдн цр͠ю ѡ нⷯ.  по

сла тр воеводы съ свом во

м. неѡптаꙗна,  рса.  єр

96б

плона. тако нарцаємы. с

ѿвесъше сѧ ѿ славнааго града ко

станꙿтна. прсташѫ въ лкі

стѣ єпарꙿх. въ мѣстѣ нарі

цаемѣмъ андрак, сѫщоу прі

станщоу. мръстѣ мтро

пол. ѿ тр пъпрщъ.  ꙁы

дѫ да поглмт сѧ. несѫщоу 

мъ поⷣбн плаваню. ꙁыдѫ

же  ѿ вонъ єтер. хотѧще

трѣбоване брашноу ꙁобрѣ

ст. обдѣахѫ же вон.  тѧ

жа быⷭ. въ нарцаємѣмъ плако

мѣтѣ. ꙗко  мльва быт бесꙿ

слънѣ. слышав же с ст͠ы.

 бж͠ нколае єпⷭпъ.  пасты

рь црк͠в бж͠, сѫщ тоу. лю

д оубо моль крот. да не

соже ꙁла н ѡбдна творѧтъ.

абє же пріде въ андрꙗкъ.

 вс покланѣахѫ сѧ єм.  

97а

вѣдѣвше воєводы, пршествє

ст͠го.  т поклоншѫ сѧ ємоу. въ

прошен же бывше ѿ него. рѣшѫ

мрꙿн єсмы.  ꙗко на брань грѧ

демъ.  м͠л ѫ прт въ градъ.

 прѫт ѿ

него бла

гослове

нє. 

повелѣ

шѫ воє

воды всⷺ

мъ мрꙿно

быт.  нє

днаго ѡбдѣ

т. прдѫ же єтер ѿ града.  по

клонꙿше сѧ ст͠омоу рѣшѫ. г͠ аще

б въ градѣ былъ. не бішѫ тако

смр͠т беꙁвнꙿны

97б

былы. кнѧꙁ бо .г͠. мъ мѫжемъ.

мыто прємъ. повелѣ меемъ 

мрѣт.  весь гⷣра немало плака

сѧ. мже бѣ тоу.  абє оум͠лі

ст͠ы воєводы.  с нм де въ

градъ.  бы

вшоу єм

въ нар

цаемѣ

мъ леѡⷩ

тѣ. въпрⷶ

шаѫщоу

ємоу хъ

т. ѡ прємъ

шхъ ѡсѫжденє.  рѣшѫ бы

т мъ въ пѫть нарцаємы ді

ѡскоры. въшедꙿ же въ црк͠вь.

крскеню. доскардоусъ. па

кы въпрос  оувѣдѣ

98а

ꙗко враты хотѧтъ ꙁыт.  бы

вшоу ємоу въ вратѣхъ. въпрос 

рѣшѫ ем ꙗко дѫтъ. в нарца

емы врань. бѣ бо мѣсто то мѫ

мымъ.  пршедъ ѡбрѣте на

родъ многъ.  дръжѫща спекоу

латора меь.  ждѫща прше

ствꙗ ст͠омоу.  пршеⷣ на мѣсто

ѡбрѣте .г͠. мѫжѫ. лца мъ о

броусы ꙁавѧꙁана.  поклонꙿшѫ

колѣна.  простерꙿшѫ выѫ.  жі

дѫщѫ своеѫ съмр͠т. ст͠ы же

нколае. прємъ меь ѿ спе

клатора. повръже  на ꙁем.

ѡнѣхꙿ же раꙁдрѣшъ ѿ ѫꙁъ, прі

веде въ градъ.  пршедъ въ кнѧ

жъ дворъ, раꙁбі врата. абє

же слышавъ ѿ екъскоубтара.

 єѵстат кнѧꙁъ текъ ꙁы

де поклонт сѧ ємоу. тожє

98б

ст͠ы ніколае ѿвраті  гл͠ѧ. прѣстѫпні

е бж͠  кръвопіе. дръꙁнѫлъ л єс на

моє лце прт. таково  толко

сътворъ. не мамъ тебе пощѫдѣті

се бо въꙁвѣщѫ цр͠ю костанꙿтноу. ѡні

хꙿ же єс сътворлъ  тако строш єпа

рꙿхѫ. кнѧꙁъ же єѵстаті, поклонъ

колѣнѣ сво рее. нкⷦоⷶже не гнѣваі

сѧ на мѧ г͠. нѫ вѣждъ стінѫ, ꙗ

ко аꙁъ нѣсъмъ повненъ. нѫ старѣ

шнѣ градоу. єѵдокс.  смо

ндь. вѣдѣвъꙿ же ꙗко .с͠. лтръ прі

ѫтъ ꙁлата. да ѫ погоубⷮ.  моленꙿ

бывъ ст͠ы ѿ воєводъ. ѿдаⷭ ємоу.

невѣрꙿно сътворъ. єже  ѡ нⷯ лъжеѫ

съдѣа се. воєводы же съ ст͠ымъ бесѣ

довавꙿше. молшѫ  да мъ мл͠твѫ

створтъ.  прємꙿше блгⷭлвеніє.

ѿвѣсѧ ѡтѫдоу.  прсташѫ въ фрі

г.  оумршѫ въсѣ протівнаа

99а

мѣста. мръ многъ сътворꙿше прі

дошѫ въ славны костанꙿтнъ граⷣ.

 велє срѣтенє быⷭ мъ ѿ жвѫщ

ⷯ тоу. воеводы,  цр͠ь.  всѣⷯ кнѧꙁъ.

ꙗко побѣдѫ сътворъшемъ.  бѣшѫ

въ полатѣ цр͠ велꙿм похвален. ꙁа

всть же мъ бⷭы ѿ жвѫщⷯ тоу воє

водъ  наоустшѫ епарха еѵлавіа.

ꙗко да оубєтъ ѫ. давше ємоу т

сѫщѫ,  седꙿмъ сⷮъ лтръ ꙁлата. да

ѫ погоубтъ. с тако ѡбѣщавъ 

мъ аѵлав епар͠хъ. вънде къ цр͠ю

 гл͠а ємоу. влⷣко самодръжъе. ко

вь бываєтъ дръжавѣ твоє. ѿхо

ждъшⷯ фргѫ. вѣдⷯѣ бо въсті

нѫ. ꙗко т оубо свѣщашѫ (!). въста

т на дръжавѫ твоѫ. ѡбѣщавше

посланꙿнымъ съ нм. кнѧжа 

дары.  болꙿшѫ ьст. аꙁъ же с оу

вѣдѣвъ. не въꙁꙿмогъ оумлъѣт.

99б

ꙗко намъ єⷭ такова неправда. тѣ

мже єже волѣ дръжавѣ твое то ство

р. цр͠ь же прогнѣвавꙿ сѧ. ꙗко ѡ ж

вотѣ своємъ вѣдѣ. абе не стѧ

ꙁавъ ⷯ повелѣ вест ѫ въ темнцѫ.

лѣтоу же мнѫвшоу. враждоуѫщі

, наоустшѫ епарꙿха аѵлава. гл͠ѧ

ще ємоу. поꙿто ѫ въвръже въ те

мнцѫ.  ѡстав мъ жвотъ.

внѧтръ же сѫще, мѧтъ въꙁꙿмо

щ себѣ помощъ створт. слы

шав же єпарꙿхъ. ꙗко  внѧтръ сѫ

ще себѣ помагаѫтъ. абє въꙁвѣ

ст цр͠ю с. то же цр͠ь слышавъ,

ꙗко  внѧтръ сѫще на нь ковь тво

рѧтъ. повелѣ, в нощ меемъ оу

сѣкнѫт ѫ. єпархъ же слыша

въ. посла прставнкоу въ

темнц ларѡноу. ꙗко трі

мѫжѫ воєводы. ѫже маш въ темніц.

100а

готов оумрѣт в нощъ сѫ. кап

клар же ларѡнъ. слышавъ с

съ слъꙁам рее. трѡмъ мѫжемꙿ.

страхꙿ мѧ веле ѡбдръжтъ.  бо

ѫ сѧ  трепещѫ. ꙗко блаꙁѣ да не бі

мъ вⷭа вдѣлъ. н͠нѣ слышѫ  гл͠ѧ

с вам. оутрѣ же себе раꙁлѫм сѧ.

понеже повелѣно бⷭы оумрѣт ва

мъ. еже вы єстъ въ мѣн. л ꙁла

то. л срєбро. л но то. ємоуже хо

щете, ѡставте. ꙗко въ сѫ нощꙿ

повелѣно вы бⷭы оумрѣт. слыша

вш же с мѫж. абе растръꙁа

шѫ рꙁы своѫ.  власы своѫ обръ

вашѫ.  пръстѫ посыпавше. въ

ꙁъпшѫ плаѧще.  жалесно рыда

ѫще гл͠ахѫ. есо бо не ѡправдахо

мъ, да тако погыбнемъ. непотьꙗ

н же въ памѧть пршедъ ѡ нⷯ съ

твор, ст͠ы нколає въ тр мѫжѫ

100б

же въ лк. рее плаѧ г͠ бж͠е мо

  ст͠го нколы. оущедр ны.  ꙗ

коже сътворлъ єс въ тр мѫжѫ.

же в лк. неправдоѫ ѡсѫжⷣе

нꙿныѫ.  спⷭлъ ѫ ес ѿ съмр͠т.  ні

нѣ спⷭ ст͠ы нколае хвⷭъ рабе. а

ще  далее нⷭа єс. нѫ блꙁъ да бѫ

детъ т млт͠ва наша.  къ б͠оу въ

ꙁъпі ѡ нⷭа. да спс͠ен бывше. по

добні бѫдемъ поклонт сѧ тво

е ст͠ын. с рекш непотꙗноу.

тоⷣже  тр мѫж. ꙗко єднѣм

сты тако въꙁъпшѫ. ст͠ы же ні

колае вдмо ꙗв сѧ цр͠ю костанꙿ (!)

 реⷱ ємоу. въстан  ѿпст трі

мѫжа воеводы. ѫже маш въ те

мнц. ꙗко ѡклеветан бышѫ.

аще л ѡслшаєш мене. брань

сътворѧ т въ драі.  плⷮь т

пꙿтцамъ прѣдамъ. млт͠вѫ съ

101а

творъ на тѧ. къ веком (!) цр͠ю хоⷭу.  реⷱ

цр͠ь. кꙿто бо єс ты.  како въ моѫ по

латѫ внде.  реⷱ ст͠ы. аꙁъ есъмъ ні

колае грѣшны. сы въ лкі  въ

мрѣхъ мтропол.  се рекъ ѡ

тде.  такожде гл͠ѧ ꙗв сѧ аѵла

в єпарꙿхоу. аѵлавє прѣжде не

съ мысломъ  оумомъ. въстані

 поуст тр мѫжѫ. ѫже маш

въ темнц. аще л ѡслоушае

ш мене. млт͠вѫ сътворѧ на тѧ

къ велком ісⷭ хоⷭу.  въ недѫгъ

въпадеш.  ръвемъ бѫдеші

снѣденіє.  весь домъ тво по

гыбнетъ ꙁлѣ.  рее ємоу аѵла

в парꙿхъ. (!) ты бо кто сы. тако

ва гл͠еш. то же ст͠ы рее. аꙁъ

есъмъ нколае грѣшны рабꙿ

бж͠. сы въ лк, мръстѣ

 мтропол.  с рекъ ѡтіде.

101б

въспрѧнѫв же цр͠ь.  прꙁвавъ прото

крꙿсона (!). своего. рее ємоу. шедъ

вꙁвѣст аѵлавю єпарꙿх, ꙗже ві

дѣхъ. такожⷣе же  єпарꙿхъ. посла

крсора своєго. тажде скаꙁавъ.

 повелѣ цр͠ь прѣдъстат воевода

мъ ѿ темнцѫ, прѣдъ лцемъ є

го.  кнѧꙁъ. шедшемъ же мѫже

мъ ѿ темнцѫ. реⷱ мъ цр͠ь кымі

коренм творѧще. таковы съ

ны намъ посласте. ѡн же мль

ѣахѫ. вторцеѫ же въпроше

н бывше. непотъꙗномъ ѿвѣ

щашѫ. влкⷣо самодръжъе. мы

корена не вѣмы. н таковы

ⷯ сътворхомъ, на твоѫ дръжа

вѫ. аще л єсмы тац. въ лоу

ьшѫѧ мѫкы да прѣдан бѫ

демъ. цр͠ь же рее мъ. вѣсте

лі єтера нколає. тако нар

цаема. ѡн же слышавше мѧ

102а

ст͠аго ніколы, послша наⷭ въꙁъпішѫ,  ꙗкоже спа

слъ єс тр мѫжѫ. же въ лк ѡсѫ

жденыѫ бесправды.  нⷭа сп͠с оумра

ѫщѫѧ, бесправды ст͠ы нколає.

цр͠ь же гл͠а мъ. ръцѣте м кто съ єⷭ

нколає. непотан же реⷱ ємоу въсѣ.

елко створ ст͠ы нколае.  како спа

се хотѧщѫѧ оумрѣт бесправды. то

же цр͠ь рⷱе мъ. не аꙁъ даѫ вамъ жвоⷮ.

нѫ єгоже прꙁвасте вы ст͠го нколѫ.

оу негоже шедше пострꙃѣте кыкы.

 даⷭ мъ съсѫды црко͠вныѫ ѵⷢл

е ꙁлато.  свѣщнка два ꙁлата.

с каменємъ драгымъ оукраше

на.  посла ѫ въ лкѫ.  пострго

шѫ кыкы своѫ. даѫще нщмъ

ꙁлато много. в нарота врѣмена.

по многа же лѣта се творѣхѫ. славѧ

ще б͠а творѧщаго вела юдеса, ст͠ы

м свом. ꙗкоже єⷭ псано. ꙗко д

венъ б͠ъ въ с͠тыⷯ своⷯ. томоу сл͠ава  дръ

102б

жава. съ ноѧдымъ сн͠омъ єго. 

прѣст͠ымъ,  жвотворѧщмъ д

хоⷨ єго. ннѣ  прсно  въ вѣкы вкⷺоⷨ

Слово № 17

СЛОВО ЗА ЗАЧАТИЕТО

НА СВЕТА АННА

мцⷭа дебⷦрѣ .ѳ͠. дн͠ь. сл͠ово на ꙁⷱа

те ст͠ѣ аннѣ. єгда ꙁаѧⷮ ст͠ѫѧ бц͠ѫ.

блгⷭлв ѡ͠е .ꙁ͠і.

Егда прблж сѧ врѣмѧ, пр͠рь

скⷯы проповѣдан. сконѣ

т сѧ хотѧ ѡ танѣ оутаенѣ

ѿ вѣка обраꙁм проꙗвлѣемѣ.

прѣжде въ вдѣнⷯ страшнѣⷯ. ꙗко

же то пр͠рк єдномоу, єдва раꙁоу

мѣт бѣше. стѣнемъ проръта

ємое ꙁнаменє. н лѣтомъ оука

жемо когда сѧ ꙁбѫдѫщеє. н врѣ

менемъ, н годомъ. н ѣсомъ.

еднꙿ бо съ вⷭѣ врѣмена  лѣта.  го

ды,  ѣсы. ѫже ѿц͠ъ полож своеѫ

ѡбластѫ. когда.  въ коє лѣто 

гⷣо.  ьсом сѧ събыт єⷭ. тако бо  а

103а

мꙿвакмъ пр͠рѧ рⷱе. егда прблжѫⷮ

сѧ лѣта поꙁнанъ бѫдеш, гда прі

детъ врѣмѧ ꙗвш сѧ. мосеѡ

в же проѡбраꙁоуѫ тожде, таны прⷪ

ꙿрътанє. кѫпноѫ накаꙁа та

нѣ събытє. ꙗже ѡгнъномъ стъ

льпомъ нощѫ полѧщ не съга

рааше. дьнѫ же беꙁъ ѡполена.

ꙗвлѣаше сѧ не врѣждъшоу еѫ ѡ

гню бжтⷭъвномоу, еꙁеклъ же

дверь нбⷭнѫѧ скаꙁааше ѫ. ꙗко то

ѫ рⷱе нктоже не продетъ. нѫ тъ

ѫ єднъ г͠ъ.  въндетъ  ꙁы

детъ. нѫ н лѣта събытю. н

года, н дн͠є. оукаꙁааше. едно

моу то бѣше вѣсто  ꙁнаємо. прі

блжаѫщоу. бо сѧ събытю. прѣста

шѫ пр͠рьства. тъма ѿбѣже. сл͠нъ

цоу хотѧщоу въсат людемъ

въ тъмѣ грѣховнѣ,  въ сѣн съ

мр͠тнѣ дръжмомъ. ѿкѫдоу

103б

бѣ просвѣщеніа  оутѣшеніа ѣаті.

аще не ѿ самого творꙿца. не бѣ бо. где ре

е саа. пластырѣн ѡбтъꙗ

н єлеа прложт. ꙁане оумнож

лъ сѧ бѣ врѣдъ грѣховны. тѣмъ

же оуже єⷭ врѣмѧ.  къ стнѣ прі

стѫпѧще. доⷭнѫѧ ⷭь сего дн͠е ꙁвⷺ

щат. ꙗкоже ст͠оє псане прѣ

дъпослоушъствєтъ гл͠ѧ. бѣ ѡ

акмъ бг͠атъ ꙅѣло. жвы въ ѡпра

вданⷯ,  ꙁаповѣдехъ гнⷭхъ пр

сно. на ꙁнаменє ьⷭно хранмо. не

плⷣоствомъ. свѧꙁанъ. да съ ꙁнаме

нємъ  плⷣо ьстенъ проꙃѧбнетъ

ꙁ него. женѣ бо єго аннѣ, непло

днѣ сѫщ. прнѣсте наѧткы 

десѧтны къ цр͠кв дары гвⷭ.

 не прѫсѧ єго. єре гл͠ѧще. не

прєметъ ѿ тебе г͠ъ б͠ъ даровъ.

понеже сѣмене нѣс въскрѣслъ

въ ісрлⷭ.  ꙁгнашѫ ѧ с црк͠ве. ѡ

104а

наже не доста въ домъ сво. нѫ по

мѣнѫ патріарха авраама. ꙗко въ по

слѣднѧѫ дн͠ староу єм сѫщоу. даⷭ

емоу г͠ъ б͠ъ сн͠а саака.  не ꙗв сѧ

ѡакмъ. аннѣ женѣ свое. нѫ

поємъ стада своꙗ де въ поусты

нѧ.  поставъ колмогъ сво рⷱе.

не съндѫ, н на брашно, н на п

тє. дондеже посѣттъ мене

прꙁраѫ съ высоты г͠ъ. нѫ бѫ

дет м брашно  птє молтва

с.  рⷱе бж͠е высоты твар вꙿсе

ѫ съдѣтелю. ꙁатворе беꙁдъ

нѫ повелѣнємъ твомъ  ж

вотныѫ в не плодовты, ꙗвлⷺ

ѫ млрⷭдємъ свомъ. повелѣ

вы словомъ распѧт сѧ вꙿсѣко

 вєщ. поꙿто влⷣко ꙁатвор ло

жесна съвръстнцѫ моєѫ. не съ

творт є плода въ с͠рл. єда

на наю паде грѣхъ прѣѡц͠а ада

104б

ма.  се прѣсⷣта ем аг͠глъ гл͠ѧ. ѡак

м,. оакме. слыша б͠ъ. молтвѫ

твоѫ. се бо жена твоꙗ анна, ꙁаѧті

матъ плодъ гнъⷭ. мже въсѣка

дша вѣроуѫщ спⷭенє матъ ѡ

брѣст. тъ бо плⷣо бѫдетъ адам

прѣѡц͠оу твоємоу на въꙁвраще

нє въ пръвѫѫ жꙁнь. тъ плⷣо бѫ

деⷮ прѣбабѣ твое єѵвѣ на ѡбно

вленє. тъ бѫдетъ плⷣо тво.

клѧтвѣ на расыпанє, ꙁъм

ев на попране. грѣхомъ ѿпоⷭу. (!)

тъ бѫдⷮе плодъ тво, раю на ѿвръ

ꙁенє. пламенꙿномоу ѡрѫжю

на ѿгнане. же бо к томоу пронь

рꙿлвы ꙁъм, не въспънет сѧ къ

оухоу. нѫ по ꙁем плъꙁаѫ главѫ

крыєтъ. перомѫ вѣрным но

гам. тво бо пⷣло жвотнаа ѿ

расль ꙗвтꙿ сѧ. с рекъ агг͠лъ  ѡ

тдє ѿ него. аннѣ же сѫщ въ дво

105а

емъ рыдан  в соугбѣ плакані. мнⷺ

ше бо ѡакма съ стады свом

нѣгде ꙁгыбша. тѣмже  рⷱе, двѣ

плакан мѧ. ѡдръжтѣ.  двѣ ры

дан съмѫщаєтѣ мѧ. въспла

ѧ бо сѧ пръвое дѣвства моєго.

мже не вѣдѣ камо сѧ дѣ ѡакⷨ

съвръстнкъ мо.  плаѧ сѧ бе

сѧда моего. ꙗко ꙁатвор б͠ъ ло

жесна моꙗ. клѧтвѣ мѧ сътворі

повнꙿнѫ въсемоу събороу. сн͠овъ

срл͠евъ. сце же є рыдаѫщ.

въ врътоградѣ своємъ сѣдѧщі

пⷣо дафноѫ. въꙁведе ѡ къ

въседръжтелю на нб͠о.  вдѣ

гнѣꙁдо пте на дафн.  съ

твор рыданє в себѣ гл͠ѧщ.

вы мнѣ, оувы мнѣ. комоу пⷣо

бⷯ сѧ аꙁъ. л коа ложесна ꙁнѣ

сѧ мене. ꙗко не быⷯ побⷣна птца

мъ смъ нбнⷭымъ. ꙗко  ты пло

105б

довты сⷮѫ пⷣрѣ тобоѫ г͠. оувы мнⷺ

комоу подобⷯ сѧ аꙁъ. не оуподо

бⷯ сѧ бо н водамъ смъ. ꙗко 

тыѫ плодовты сѫтъ прѣдъ то

боѫ г͠. бо  влъны оутшаѫщѫ

ѧ сѧ  глмѧщѫ тебе блгⷭлѧтъ

г͠. вы мнѣ, комоу подобⷯ сѧ

аꙁъ ѡкаанꙿнаа, на ꙁем се. н

дрѣв лѫжноѡмоу. ꙗко вꙿсѣ та.

плодовта сѫтъ прѣдъ тобоѫ

влⷣко. нѫ прꙁр на мѧ съвыше

млⷭрде.  ѿм болѣꙁн срⷣца.

моєго.  рыданє моє оутол

на мнѣ бо сѧ ѡбрѣтѫ болѣꙁн

прѣбабны. нѫ она, аще  (!) раꙗ

ꙁⷢнана быⷭ. то съвръстнка с

ꙁрѧщ тѣшааше сѧ.  не беꙁꙿ

плодна сѧ ꙗв ꙗко аꙁъ. с же є

 жалостнѣє сⷯ гл͠ѧщ. ста прѣ

д неѫ аг͠глъ гл͠ѧ. анꙿно. анꙿно.

не рыда,  пла, оуслыша б͠ъ мо

106а

лтвѫ твоѫ.  стенаніє срⷣца твоєго.

се бо не ꙗко вдовца. н ꙗко вдов

ца, н ꙗко бесѧдна бѫдеш. нѫ

бѫдеш мат вꙿсѣмъ блгⷭлвенымꙿ.

 родш радоⷭ вѣнѫѧ. прѣдѫщѫ

всѣкъ рⷣо  родъ. ѡна же ꙁабывш

рыданє. въꙁрѣ на аг͠гла.  оужⷭа

ш сѧ ѡбла єго. реⷱ в себѣ. кꙿто

вдѣ кол сцего вѣстнка. же

намъ радⷭо блг͠овѣствоуваѫща

ѡблє бо єго  бесѣда лвⷭка

єⷭ. а ꙁракъ  крлѣ его ѡгнь пла

менꙿны. боѫ сѧ бо еда въ радості

мѣсто, въ лоуьшѫѫ мѧ пеаль

вложтъ.  реⷱ е агг͠лъ. анꙿно нє 

жаса сѧ, н съмѫща. не себе бо

рад прдъ на се дѣло. нѫ посла

нъ єсъмъ ѿ б͠а. блг͠овѣстт ра

доⷭ тебѣ. ꙗкоже ѿ вѣка не процъ

вте въ женаⷯ.  плⷣо таковъ, єм

106б

же всѣка тварь кланѣт сѧ маⷮ. нб͠е

снаа  ꙁемнаа.  реⷱ анна. жвъ г͠ъ

 жва дш͠а моа. ꙗко аще рождѫ.

л мѫжъскы полъ, л женꙿскы,

въдамъ є въ. даръ г͠оу б͠оу моем.

 бѫдетъ слоужѫ въсѧ дн͠ жвота

своєго.  абе ѡтде ѿ неѫ агг͠лъ.

анꙿна же вꙿ себѣ бывш реⷱ. по сем

раꙁмѣт єⷭ. ѿ б͠а вѣстнка сего

пршедꙿша. понеже сцеѫ добро

ты н ꙁрака въ лв͠цѣхъ єⷭ.  се

пртекъ єднъ ѿ отрокъ въꙁвⷺ

ст є гл͠ѧ. се ѡакмъ грѧде

тъ съ стады свом. агг͠лъ бо б͠

блг͠овѣст єм снт в домъ сво.

 абє рада бывш ꙁмѣн сѣто

ванꙿныѫ рꙁы.  ѡблѣе сѧ въ ъⷭ

тныѫ рꙁы.  прѣбыста ѡ б͠ꙃѣ

веселѧща сѧ.  абє ꙁмъждавшⷶ

а ложесна. мъжаⷣнє ѿложъша. 

прѫшѫ ꙁарѧ бг͠осаднѫ. тѣмже врⷺ

107а

мѧ єⷭ оуже проѧѫ бесѣдѫ оставлъ

ше. на прѣдлежѫщеє въꙁвратт

сѧ рекѫще. днⷭе нб͠о второе ꙁана

єт сѧ в бок анꙿнноу. днⷭе прѣсто

лъ нерѫкодѣленъ, ꙅждет сѧ въ

ѫтробѣ анꙿннѣ. днⷭе црк͠в дх͠о

внаа съставѣєтꙿ сѧ, на ѡбновен

е ѫꙁыкомъ. днⷭе трапеꙁа дх͠овна

а нбнⷭоѡмоу хлѣб готоваєт сѧ

днⷭе прⷭрт глас, съвръшенє

проповѣд прємлѧще, радост

ѫ лкъствѫтъ. днеⷭ клѧтвѣ по

трѣбенє проꙅѧбе.  мроу въсе

моу блвⷭенє процъвте. днⷭе, не

сѣанꙿнаа нва, нбⷭноѡмоу клас

готоваєтъ птателѣ. днⷭе ра

ском дѣлателю пакы породны

ѫ двер ѿвръꙁаѫⷮ сѧ.  пламенꙿно

є орѫжє плещ вѣдаваѫ ѿстѫ

паєтъ. ѿ днешнѣго бо дн͠е, бѣ

107б

совсаа (!) лⷭь въсѫд раꙁарѣєт сѧ. 

же бо сѧ ꙁаѧтъ ѡрѫжє хрт͠ꙗ

номъ, на протвнаго съпостата.

оуже стѣнь ѿстѫпаєтъ, стнѣ

въсавш. древнѣа ммодо

шѫ.  се новаа новымъ въсашѫ.

людє сѣдѧщ въ тъмѣ нераꙁ

ма, да раⷣуѫтꙿ сѧ. пождаѫще свѣ

тъ вдѣт неꙁаходмы. ннѣ

же ꙁаѧтю прѣтⷭыѫ влⷣцѫ стра

нно двѧще сѧ, въ съвръшенѫѧ

же радⷭо рождества єѫ. съ агг͠лы

свѣтлолкъствѫще. ноглⷭа

но въпємъ рекѫще. раⷣу сѧ въ

ꙁрадованꙿнаа дв͠о г͠ъ с тобоѫ. бла

госл͠вна ты в женаⷯ.  блгⷭлве

нъ плⷣо рѣва твоєго. деже бо прѣ

оумнож сѧ грѣⷯ. то тоу прѣ

ꙁбытꙿьствова блгⷣть. женъско

мъ бо прѣстѫпленємъ спадоⷨ

108а

с породы. нн͠ѣ же пакы женъскомъ

роⷣствомъ пръвѫѫ жꙁнь  ѡбновле

нє прємлемъ. не може бо ꙁрѣті

г͠ъ б͠ъ нашъ до конца. бѣсомъ лѫка

вымъ мѫма рода лвⷭка. то

го рад свт͠лще своемоу. съход

готоваєтъ. ѡ немже прр͠окомъ реⷱ.

ꙁде въселѧ сѧ ꙗко ꙁволⷯ ѫ. тѣ

мже  мы оубоꙃ. ꙁрѧдн лю

дє. сн͠а твоєго нарцаєм. пⷣо

кровъ тво пррщемъ. молꙿба

м тѧ вынѫ прославѣємъ. не ѿ

врат ѿ наⷭ ѡю твоею. гжⷭе. нѫ ꙁа

щт ны ѿ невдмыⷯ  вдмыⷯ

врагъ. сн͠а с  г͠а ꙁа наⷭ помолѧщі.

оутѣш напаст нашѫ. ражде

н врагы вдмыѫ  невдмы

ѫ ѿ нⷭа.  въꙁбран напастемъ.

 всѣко вещ протвнѣ. м

р всѧ въселенѫѫ, твом щедро

108б

там. да пⷣо кровомъ крл твоею съ

хранѣєм недоⷭн нарⷱем сѧ лю

дє тво. ты бо єс помощъ беꙁъ

помощнымъ. ты же єс  наде

жда ненадѣѫщмꙿ сѧ. ты єс 

стѣна,  покровъ ѿ ꙁноꙗ прот

вныхъ бѣсъ. ты єс прстан

ще невлаємо троуждаѫщмꙿ сѧ,

въ мор жтестѣмъ ты съкр

ш шѫтанє еретгомъ.  ꙁа

тъкн крвогл͠ваа ста ⷯ. ꙗже

не сповѣдаѫтъ тебе въстнѫ

сѫщѫѧ мт͠ре бж͠ю словес. тебе

бо дръжавѫ мѣѫ непобѣднѫ

ѧ. прбѣгаѫ въ кровъ тво. сцⷺ

лена трѣбѫ опоустѣвшм

дш͠. въꙁбран протвномоу

м съпостатоу,  простерꙿш рѫ

цѣ сво прѣⷭтнѣ, въꙁдвгні

мѧ. оутаплѣѫща въ влънⷯа ж

109а

тескыⷯ. да въ тшнѣ твоⷯ ще

дротъ. прѣбываѫ съ въсѣм вѣр

ным. дноглⷭано да прославі

мъ, прѣст͠ѫѫ троцѫ. ѡц͠а, 

сн͠а,  ст͠го дха. нн͠ѣ  прсно  въ

вѣкы вѣкомъ. амнъ.

Слово № 18

СЛОВО НА ЙОАН ЗЛАТОУСТ

ЗА РОЖДЕСТВО ХРИСТОВО

мцⷭа деⷦбрѣ въ .к͠е. ѡана ꙁла

тостаго. слово на рожⷣъство хвⷭо.

блгⷭлв ѡ͠е .͠і.

то се ꙁнаменє прѣрѣкані оу

вждѫ.  таны странны.  д

внѫѧ ꙁарѧ. пастырє оглаша

ѫтъ м оуш. не пстъ сопѫще

гⷭла. нѫ нбнⷭыѫ поѫще пѣсн. 

агг͠л въпѫтъ. поѫтъ хероув

мъ. славѧтъ серафмъ. агг͠л

праⷣꙁнѫтъ. б͠а вдѧще на ꙁемі

 лв͠ка на нб͠сеⷯ, вышꙿшааго ꙁа смо

тренє.  нжнѣ горѣ ꙁа лв͠ко

109б

любъство днⷭе вѳлеємъ нб͠ подо

бтꙿ сѧ. въ ꙅвѣꙁды мѣсто агг͠лы про

свѣщъш сѧ. а въ сл͠ца мѣсто сл͠це

праведноє, не ѡбменꙿноє въмѣ

стѧщ.  не въпраша како. де

же б͠ъ хощетъ въсѣкъ нъ л͠вѣ

кⷭа рождества побѣжденъ быва

єⷮ. въсхотѣ бо  въꙁможе.  съні

де сп͠съ. поспѣшъствѫтꙿ бо въ

сѣ б͠оу. днⷭе съ раждаетъ.  съ

бываетъ єже не бѣ.  б͠ъ бо сы бы

ваєтъ лв͠къ. н прѣложъ бжⷭтва

въ лвⷭтво. н пакы по въсп

таню ѿ лв͠къ. быⷭ б͠ъ. нѫ сло

во съ бж͠є. плътъ быⷭ непрѣло

жно. прѣбываѫщоу бжⷭтв. нѫ

ꙗко род сѧ оубо. юдеє ѿмѣ

таахѫ сѧ странꙿнаго рождъства.

фарсе еже бж͠ѫ кнгы прѣ

вращаахѫ. а кнгоѫ прот

110а

вѫ ꙁакон гл͠ахѫ. рⷣо рождъшаго

сѧ скааше. не да поьтетъ . нѫ

да оубетъ єго. днⷭе же въсѣ прот

внаа вдѣⷯ. не та бо сѧ ѿ ѧдъ

ⷯ. цр͠е прдошѫ нбнⷭомоу цр͠ю

юдѧще сѧ, како на ꙁемѧ прде.

не агг͠лъ мы. н прѣстолъ. н

гдⷭтва. н слы. нѫ странꙿномъ

нєтлаеномъ пршедъ пѫтмъ.

ѿ прѣтⷭъ ложеснъ дв͠ы рождъ сѧ.

н агг͠лъ своⷯ оупраꙁн, бжⷭтва

своєго ѡставль. н пакы прше

ствємъ свомъ, єже къ намъ

бжтⷭво свое прѣложъ. нѫ цр͠е. не

бⷭном цр͠ю славѣ прдошѫ покло

нт сѧ.  да въскорѣ рекѫ. въ

с грѣшнц прдошѫ вдѣті

 поклонт сѧ агнъцоу бж͠ю въ

ꙁемлѧщомоу грѣхы мръскы

ѫ. влъсв дары прносѧще. па

110б

стыре бг͠ословѧще. мытаре блг͠овѣ

ствѫще. блѫдныѫ мро носѧще.

самарѣнын жѫжⷣѫщ, воды ж

вотныѫ. ханаанын вѣрѫ несъме

нꙿнѫѫ мѧщ. въсѣмъ бо лкъ

ствоуѫщмъ, хощѫ  аꙁъ лкъ

ствоват. праꙁдноват хощѫ съ

хвалоѫ бж͠ѫ. не пскана носѧ.

н въ прѣгѫднцѫ брѧцаѫ. н

въ гѫсл. н сврѣлмы. н въ

сѵрнꙿгы двжѫ. н ль просвѣща

ѫ. нѫ ꙁа моускѫ  ѡргань. хвⷭы

пелены носѧ. ты м оупованє.

ты м сопл. ты м гѫсл. ты

м лоуѧ жвотныѫ. ты м сⷭпе

нє. тѣмже  ты носѧ грѧдѫ. да

слоѫ ⷯ ѿ хаⷭ слово прємъ, съ

агг͠лы рекѫ. Слава въ вышнⷯ

б͠оу.  съ пастыр  на ꙁем м

ръ. въ л͠вѣцѣⷯ блг͠оволенє. днⷭе

111а

рожде сѧ неꙁ͠гланꙿно ѿ оц͠а. ѿ дв͠ы ра

ждаєт сѧ неꙁреенꙿно нⷭа рад. ѿ оц͠а бо

прѣжде вѣкъ род сѧ. ꙗко рожде сѧ

вѣстъ. днⷭе же пакы ѿ дв͠ы двно  стра

нꙿно рождъство род сѧ. ꙗкоже ст͠го дх͠а

съвѣстъ блгⷣть.  вышнеє емоу рождъ

ство нѫжно.  нжнее ємоу рождъство

стнꙿно.  въстнѫ б͠ъ ѿ б͠а род сѧ.

 въстнѫ ꙗко лв͠къ ѿ дв͠ы род сѧ.

 тъ самъ горѣ еднъ. ѿ едного д

ноѧды. ѿ оц͠а бо беꙁъ сѣмене род сѧ.

 дв͠а неꙁрⷱенно пржтъ. н б͠ъ бо л͠вѣ

ьскы род сѧ. нѫ бг͠олѣпно род сѧ. н

дѣва, стлѣна двⷭтв своемоу рождъ

ш прѫⷮ. дх͠овно бо род. тѣмже  вы

шнемоу рождъство повѣствєтъ ска

ꙁаєт сѧ. н бывшеє въ послѣднѣа врѣ

мена. наⷭ рад, ꙁемноє емоу рождъство

постꙃаєт сѧ. ꙗко бо ѿ дв͠ы род сѧ

днⷭе вѣдѣ. ꙗко б͠ъ род сѧ прѣⷣже вѣкъ

111б

вѣроуѫ. нескаꙁанꙿноє рожъⷣство. млꙸ

ѣнемъ ьст навыкъ.  не слово

мъ спытат прѣѫⷯ. ѡ бꙅ͠ѣ бо не по

ноу вещ достотъ скат. нѫ

въ слѫ творѧщом вѣроват. 

нꙿ бо рождъствоу єⷭ. гда жена поса

гш ꙁа мѫжъ. ѡбыѣемъ лвкⷭы

мъ родтъ. А егда дв͠а пртⷭаа беꙁъ

сѣмене родⷮ.  пакы дв͠оѫ прѣбы

ваєт. пае на  обыѣꙗ л͠вѣ

ѣ єⷭ. еже бо по ѡбыѣю  ꙁакон

лвⷭкоу естъ. того доⷭтъ ска

т. а єже выше ѡбыѣа  ꙁако

на лвⷭка єⷭ. млъѣнємъ тⷭ до

стоⷮ. не ꙗко достона. нѫ ꙗко не

ꙁреⷱнꙿна рекы. да тѣмъ ле млъ

ѣт ѡ нхъ.  проеє то рекѫ.

л то въꙁꙿг͠лѧ. се дв͠аа въ рѣвѣ

прємлеⷮ. псанє се пррⷭкое. съ

нꙿмщоу ждовск. а бгатⷭво цр͠ъ

112а

кв, то псмена прѫⷮ. а с бсра стѧ

жа. то влънѫ ѡръв. а с рꙁѫ о

блѣє сѧ. юдеа бо  род. а мръ

 прѫтъ. сънꙿмще єго въспта, 

въꙁдо. а црк͠в оудръжа. ꙁъ о

ного лоꙁе. а въ нⷭа гроꙁдъ стнꙿны.

ѡного гроꙁдъ ꙁгнете. а ѫꙁыц прѣ

тⷭое пво пѫтъ. то ꙁръно, въ ю

деѫ въсѣꙗ а ѭꙁыц сръпомъ вѣ

рнꙿомъ класы жънѫтъ. ѫꙁыц

цвѣтъ бл͠говѣренъ ѡбъемашѫ.

а въ юдеⷯ трънъ беꙁъвѣръства ѡста.

птенецъ ѿлетѣ, а несъмыслъні

прсѣдѧтъ, тъщі гнѣⷣꙁѣ. лстъ

псмененъ ждове скаꙁаѫтъ. а пло

ды дх͠овныѫ ѫꙁыц жънѫтъ. се дв͠а

а въ рѣвѣ ꙁаьнетъ. ръц м ѡ ж

довне. ръц м оубо кого род. по

вѣждъ м, понѣ ꙗко родов. нѫ

не повѣс, вѣдѣ пото.  есо рад.

112б

ѡном бо рⷱе да оубєⷮ его. а мнѣ не

гл͠еш. да не бмъ поклонлъ сѧ є

моу. кого же род. влкⷣѫ въсего мра.

аще бо ты оумлъш. въсѣ тварь въ

ꙁъпєтъ. род же ꙗкоже рожде сѧ

въсхотѣ родт сѧ. не бо оудръжа

сѧ ѿ обыѣꙗ рождества лвⷭка.

нѫ ꙗко творецъ лв͠комъ. странꙿ

на рожъⷣства въꙁведе вещъ. да ꙗ

втъ ꙗко лв͠къ бываѫ. не ꙗко

лв͠къ нѫ ꙗко б͠ъ раждаєт сѧ.  тъ

 єⷭ съꙁдавы адама, ѿ новы ꙁемѧ.

а ѿ адама женѫ ѡбраꙁовавъ. ꙗко

бо адамъ беꙁъ жены, женѫ ꙁведе.

тако днⷭе дв͠аа беꙁ мѫжа, мѫжа роді.

лв͠къ бо єⷭ рее пр͠ркъ  кто оувѣстъ

єго.  понеже дльженъ єⷭ. женꙿскы

 полъ лв͠комъ въꙁⷣблгть. ꙗко а

дам беꙁъ жены, ꙁвⷣешоу же

нѫ. сего рад  дв͠аа днⷭе род беꙁъ

113а

мѫжа, мѫжа. (!) ꙁа евꙿвѫ въꙁдаѫщ мѫ

жемъ дльгъ.  ꙗко ѿ адама ребро въ

ꙁемъ,  адама не врѣд. тако  ѿ

дв͠ы въплъщъ сѧ, двтⷭва не врѣд. цⷺ

лъ прѣбⷭы адамъ по вꙁѧт ребра.

 дв͠аа дв͠оѫ пакы прѣбⷭы по роⷣжъ

ствѣ младенца. обае лв͠къ бы

въ. не ꙗко лв͠къ раждаєт сѧ. нѫ

ꙗко б͠ъ лв͠къ бываєтъ. аще бо б

въ простѫ жентвѫ родлꙿ сѧ. ꙗко

же  аꙁъ. лъжа многымъ мнѣла

сѧ б. ннѣ же сего рад ѿ дв͠ы ра

ждаєт сѧ.  раждаѫ же сѧ ложе

сна ꙁатворена хрантъ.  двтвⷭо

неврѣждено съблюдаєтъ. да

странꙿна вещъ рождеств. вѣ

рѣ велцѣ ходата м бѫдетъ.

ръц м ждовне. родла л

єⷭ дв͠а, л ні. аще бо родла єⷭ

сповѣждъ двно рождъство.

аще л не род, пото рода лъ

113б

щааше, тебе бо въпрос. где хъⷭ ра

ждаєт сѧ.  ѿвѣща емоу, ꙗко въ

вѳлеем іюде. єда аꙁъ вⷭе тѫ

вѣдѣахъ, л мѣсто. еда аꙁъ

раждаѫщаго сѧ бжтⷭво вѣдѣахъ.

не саа л б͠а єго нарⷱе. родтъ

бо реⷱ сн͠а.  нарекѫтъ мѧ его

енꙿманлꙿ. не вы л свѣдѧще

 враꙅ стнѫ ꙁрекосте. не

кногѡѫ л  фарсе. ст

 ꙁаконохрантеле. въсѣ ѡ

немъ нⷭа наоушѫ. єда мы

ѫꙁыкъ ждовъскы вѣдѣхоⷨ.

не вы л кнгы прѣложсте

въ нашъ ѫꙁыкъ.  прѣⷣже да

же не родтъ дв͠аа.  по рожⷣъ

ствѣ дв͠оѫ прѣбываєтъ. да

некто рееⷮ ꙁа любве, л ꙁа

мыто. скаꙁано быⷭ тако сло

во то. не вы л въпрѣщаємі

родомъ. свѣтⷣелѣ прведо

114а

сте мхеа пр͠рка. да своє слово вѣ

рно сътвортъ.  ты бо рее вѳ

леєме доме єфратовъ. нкако

же малъ єс въ влкⷣахъ юдоваⷯ.

с тебе бо ꙁыде кнѧꙁъ. же па

сеⷮ люд моѫ ꙁр͠лѣ. дабрѣ же

реⷱ пр͠ркъ. с тебе бо ꙁыдетъ.

ꙁ васъ бо ꙁыде,  въ ѫꙁыкы

прде. съ бо прходтъ. а не

съ ꙅждет сѧ  бываєтъ. а тъ

бѣше прѣжде  прсно бѣше. нѫ

бѣше оубо прсно ꙗко б͠ъ. веⷭ мрꙿ

строѫ. днⷭе бо род сѧ б͠ъ  лв͠къ

тъжде. ꙗко лв͠къ бо люд пасы

. ꙗкоже б͠ъ мра сп͠саѫ самъ.

ѡ сѫпостате бл͠гомъ. о клеве

тне млрⷭда. таѫщаго сѧ

б͠а въ вѳлеємѣ покаꙁашѫ.

таѫщаго сѧ б͠а въ ꙗслⷯе поꙁна

шѫ. сѣдѧщаго б͠а въ врътпѣ

114б

б͠а покаꙁашѫ. не волеѫ бл͠го ство

ршѫ. не хотѧще ѿкрышѫ. по

крыт хотѧще. вдѣ л немѣ

нє оутель. оуѧтъ наоумѣѫ

ще. алꙿѧщѫѧ птаѫтъ, а самі

алꙿѧтъ. напаѫтъ жѫжⷣѫѧ.

а сам жѫждѫтъ. нщⷯ ѡб͠а

щаѫтъ. прдѣте бо праꙁноу

мъ. прдѣте лкъствоуⷨ.

прдѣте въꙁрⷣауем сѧ. гвⷭ. стра

нно бо рождъство. странꙿно д͠вы

пржте, понеже  двно єⷭ сло

во рожъⷣства. днⷭе бо непрꙗꙁнь

постыдѣ сѧ.  демон раꙁбѣго

шѫⷭ. съмр͠ть раꙁⷣроуш сѧ.  ра

 ѿвръꙁе сѧ. клѧтва раꙁор сѧ.

 блглⷭвенє расплод сѧ. грѣхъ

ꙁгнанъ быⷭ,  льⷭ ѿбѣже.  сті

на пріде.  істна бо реⷱ пр͠ркъ ѿ

ꙁемѧ въса.  правда ѿ нб͠съ

115а

прне.  бл͠гыѫ вѣры слово вꙿсѫ

дѣ расѣано быⷭ.  пространтꙿ сѧ

нбныⷭмъ жте.  на ꙁем наса

д сѧ. лв͠ц аг͠гломъ ѡбещн

ц сѫтъ.  лв͠ц съ агг͠лы несъ

мнѧще сѧ бесѣдѫтъ. поꙿто

понеже б͠ъ прде на ꙁемлѧ. сло

во съ на нб͠с. вⷭе єⷭ на ꙁем.  вⷭе

на нб͠с. б͠ъ съ быⷭ лв͠къ. не ѿ

връгъ бжⷭтва своего. б͠ъ гъⷣ  про

съвтѣ сѧ намъ.  посѣтлъ єⷭ

наⷭ въстокъ съвыше. направті

ногы нашѫ на пѫⷮ мра. дⷭне влъ

св прдошѫ. наѧткы прє

мше. ѿмѣтат сѧ м͠тлѣ. 

нб͠о хвалтꙿ сѧ. ꙁвѣꙁдоѫ своє

го г͠а покаꙁаѫ. то же рекѫ. л

то въꙁг͠лѧ. тектона,  ꙗсл.

вждѫ младѧ.  мт͠ре дв͠оѫ. о

бынымъ трѣбованемъ пра

115б

ꙁнѫ. въсѣ нщетѣ блꙁъ. въсѣ оу

божъств сплънъ. вдѣ л про

странъство въ нщетѣ мноꙁѣ.

како бг͠тъ съ ѡбнща нⷭа рад.

о нщето бгатⷭв стоне. ѡ бо

гатъство бесꙿслъное. нщетѣ

ѡбраꙁъ носѧ въ ꙗслⷯе лежтъ. вєⷭ

мръ двжеⷮ. въ пеленаⷯ лежтъ ѡ

бвтъ.  грѣховныѫ прѣтръꙁа

етъ ѫꙁы ꙗко въꙁвелшѫ сѧ.

дѣла твоа г͠. всѣ лв͠колюбъ

ствомъ сътворлъ ес. тебѣ

бо поⷣбаєт всѣка слава. ннѣ

 прсно.  въ вѣкы вѣкомъ .амⷩ.

Слово № 19

ПОХВАЛНО СЛОВО

ЗА СВЕТИ ВЕЛИКОМЪЧЕНИК СТЕФАН

мцⷭа деⷦбрѣ въ .к͠ꙁ. дн͠ь. 

ѡана архєпⷭпа костандна града

ꙁлатостаго. сл͠во на похвалѫ. ст͠а

го стефана. пръвом͠нка. ѳ͠і.

ювестъвноу бо слн͠ц въса

116а

вш на ꙁемлѧ. арꙿктора  ѡрѡ

на і власе желщѫ.  денцѫ маⷮ

съвъсаѫщѫѫ. а праведноє

слн͠це ꙁъ вратъ дв͠ьскыⷯ въсі

авш. ꙅвѣꙁⷣнаго свѣта на въꙁы

тє не трѣбоуєтъ. стефана же

пръвом͠нка. съвъсходтелѣ бесъ

мртныⷯ ль сътворлъ. оно арто

скѫѫ, л южъскѫѫ странѫ про

ходѧ. ѡвогда краттъ, ѡво

гда тлтъ дн͠евныѫ ѣсы. се же

съ нбнⷭомъ пршествємъ, къ

намъ правдѫ въꙁвратвъ. не

малмы свѣтъ еѫ съблюде.

ѡ нощ намѣстно, а не дн͠ про

твно. онъ прогонтель тъмѣ.

а се грѣха раскаꙁтель. ѡно два

на десѧте ѣса саетъ, а се въ вѣ

кы саєтъ. ѡна ꙁвѣꙁда ммо

ходтъ, а съ апⷭл просаєтъ.

116б

ѡно врѣменꙿм  лѣты ѡбходⷮ.

а съ пр͠ркы  ѵⷢлсты сповѣда

етъ. ѡно тееніємъ ѣсы тееⷮ.

а съ словомъ цр͠квы велтъ. ѡ

но пшѫ на ѡрѫж ꙗꙁдѧще

пшѫтъ. а сего бг͠ословеснц на

ꙗслⷯе поваѫща проповѣдаѫтъ.

ꙗсл побⷣѧщѫ сѧ нб͠с. ꙗсл хер

вм поⷣбѧщѫ сѧ. ꙗсл тъноуѫ

щѫ сѧ неꙁреⷱнꙿном прѣстолоу.

ꙗсл словеснѫѧ пщѫ съдръжѫ

ще. ꙗсл прємꙿшѫѧ жвота въ

сⷯѣ. ꙗсл носѧщаго въсѣьскаа

вꙿсеносѧщ. ꙗсл кпно въсеѫ

твар шршѫѧ егоже бо тва

рь не въмѣст, того ꙗсл блгⷣті

рад въмѣстлы. ꙗсл ꙃвѣꙁоⷣ

ѫ дн͠ехожденꙿноѫ проповѣдає

мы. ꙗсл въ себѣ ѡлꙿтарь нап

саѫща. ꙗсл пещерѫ цр͠квь сътво

рꙿше. прдѣмъ оубо  мы бл͠го

117а

вѣрныⷯ влъхъвъ да подражмъ

 цр͠квь ꙁа вѳлеѡмъ постгнѣ

мъ. ꙁа пещерѫ ст͠го хероувма

цѣлоуємъ. ꙁа ꙗсл, ѡлꙿтаре

в поклонмꙿ сѧ. ꙁа младенецъ

блгⷭлвены хлѣбъ прмѣмъ. на

дъ въсѣм же смъ проповѣдає

маго цр͠ѣ днⷭе прославмъ. ѡле стра

нꙿна цр͠ѣ прѣдвныѫ вещ. ве

ра род сѧ, а днⷭе прведенъ бⷭы

ем стефанъ. текломені

ты м͠нкъ. стефанъ ѡдоушⷷ

влены вѣнецъ, самокованꙿно

е ѡбложенє. стефанъ, са

моплетенꙿноє оувѧꙁанє. сте

фанъ, самъ въꙁвраще своєго

връха вѣнецъ. стефанъ, мно

гоцвѣтноє проꙅѧбенє. стефа

нъ, блⷣгт блг͠оѫханны цвѣте

цъ, стефанъ, оупована неоу

117б

вѧдаемы цвѣтецъ. стефанъ,

блгⷣтны весела клⷭа. стефанъ,

прсножвѫщаго внограда мнⷪ

гоплоднаа лоꙁа. стефанъ, бе

съмр͠та медъвны гроꙁдъ.

стефанъ, пропѧтаго бг͠осадна

а ѿрасль. стефанъ, въсего дѣ

ла блг͠о сплъненіє. стефа

нъ, тръпѣна недвжмы по

длогъ. стефанъ, оудръжана

кртоⷭносны ѡрѫжнкъ. сте

фанъ. блг͠ыѫ ьст непобѣдмы

вонъ. стефанъ, дръꙁы вѣті

на хтⷭооубцѧ. трдⷯ сѧ плеты

 стефановъ вѣнецъ.  неплете

на сѧ коснѫⷯ. бж͠ꙗмъ кнгамъ

дадмъ стефана вѣнꙿѣт. сте

фан бо рекошѫ, сплъненъ бл͠го

дѣт  слы. творѣше ꙁнамені

а  юдеса вела въ людехъ. како

118а

похвалѧ стефана. єгоже блгⷣть сво

м пръсты сплете. то дамъ

стефанов, свѣкѫ главѫ м͠нка

вѣнѣѫщ. то могѫ прложті,

съплетеноѫ ем блгтⷣѫ.  кы

мже словомъ крашѫ, въсѣкы

ѫ красоты свѣта свѣтлѣша.

кым гл͠ы подвлѧ сѧ сѫщом,

плъноу тъмам юдⷭе. стефанꙿ

бо сплънъ блгⷣт  слы. творѣ

ше ꙁнамена  юдеса вела въ лю

дехъ. блгⷣть  сла вѣнецъ пле

тѣше.  ѡва къ вѣрѣ єго, ѡва

къ мѫеню спѣаше. ова къ сл

жбѣ, ѡва же къ сл͠вес. ѡва на дръ

ꙁновенє. ова на тръпѣне нѣ

ше. ѡва на юдеса. ѡва на спра

вленє прготовааше. блгⷣть  сі

ла равноестно сажденє. блгтⷣь

 сла, равнокоренꙿно въꙁвращеніє.

118б

блгⷣть  сла, кпножтно съетаніе.

блгⷣть  сла, коупногласно съглаше

нє. блгⷣть  сла, двовѣтъвное вѣ

ры съращенє. блгⷣть  сла добро

бръвнѣ ѡ правыѫ вѣры, блгⷣтъ

 сла, блꙁнѧтнаа црк͠в съсца.

блгⷣтъ  сла, въкоупожтнѣ хв͠ѣ

вонц. стефан бо рⷱе сплънъ бла

годѣт  слы. кадлнца блгⷣтна

ꙗ бѣ стефанъ. дыхаѫ кадло сты

нѧ. стонкъ бѣ блг͠ост прсно

текы воды сеѫ. стрⷭпцъ бѣ блг͠о

дѣт. на въсѣкѫ слѫ протвні

къ обносмъ. вонꙿ бѣ блгⷣт на

въсѣкѫ слѫ. непрꙗꙁннѫ. млꙿ

вное нашестве ѿ въсѣхъ ѿга

нѣѫ, протвѫ стрѣлѣноу.  го

ненє тръпѧ. въ юдесеⷯ лкъств

ѫ.  стрⷭт ѿгонѧ. недѫгы оувра

юѫ. бѣсы прогонѧ. нщмъ

119а

слжѫ. болѧщⷯ оутѣшаѫ. вдо

вцамъ подаваѫ. срыѫ ꙁастѫпа

ѫ. ѡбдмыѫ ꙁащщаѫ. пропо

вѣданіє пространѧ. вѣрѫ пропо

вѣдаѫ. распѧтаго повѣдаѫ. гво

ꙁды хвалѧ. хⷭа велѣѫ. ѫꙁы про

славлѣѫ. копє расповѣдаѫ.

прободенꙿнаго ꙁа вⷭе мръ ребра въ

схалѣѫ. (!) съмр͠тооубц стрⷭ

покланѣѫ сѧ. ꙗсл прємлѧ. пе

ленам велѣѫ сѧ. жды ѡбл

ѣѫ. фарсеѫ посрамлѣѫ. саⷣке

ѡмъ подобѧ сѧ. кнгоѫ ѡнѣ

млѣѫ. ꙁаконъ скаꙁаѫ. кнгы

раꙁвръꙁаѫ. сꙗѫща хсⷭа въ нⷯ

ѿкрываѫ. пропеншⷯ находѧ.

на ꙁаконопрѣстѫпнкы наска

каѫ. на неьⷭвыѫ поскаѧ. съ

невѣрным, вѣроѫ борѧ сѧ.

съ прходѧщм въсѫд ждове.

119б

ѡ проповѣдан сънемлѧ сѧ. въста

шѫ бо єтер. сѫщ ѿ сънꙿма реко

мыⷯ, лтертнъ,  кѵрнескъ.

 алеѯандръска.  сѫщⷯ ѿ лкѵ

ѫ  асѫ. скѫще на стефана.  не

можахѫ протвѫ стат прѣмѫⷣро

ст.  дх͠в. мже гл͠аше многы

мльвы въсташѫ, нѫ кръм не

бⷭны ѧста морѣ. нѫ жвоносенъ

корабль. раꙁлны брѧ. нѫ дъ

но. кораблѣ. съвыше съгвождено.

не могѫтъ влъны протвѫ нб͠

въстат. не можетъ лѫкавы

дх͠ъ, протвт сѧ вышнемоу

дх͠оу. не можеⷮ же корабль раꙁбє

нъ быт, жвотомъ кръммъ

въсташѫ же єтер сѫщⷯ ѿ съ

нꙿма рекомꙑⷯ леверꙿтнъ.  кѵ

ренескъ.  алеѯандръскы,

сѫщⷯ ѿ кѵлкѫ.  асѫ. скѫ

120а

ще на стефана.  не можахѫ про

твѫ стат прѣмѫдрост,  дх͠в

мже гл͠аше. нѫ о ем бѣ скан

е, не ѡ рожденѣма  неꙁреенꙿно.

ѡ пржтѣмъ выше єстⷭва. ѡ съ

савшмъ выше словесе. како бе

ꙁъ сънѧта дв͠аа мт͠ быⷭ.  ка

ко по болѣꙁн дв͠оѫ пакы обрѣ

таєтꙿ сѧ. како єстⷭво юсесе пр

ѫтъ. како не скало прмар сво

ⷯ ставъ. како невъмѣстмы

въ младенцⷯ сѧ крыꙗше. како

младѧ въ рѣвѣ, съ въсѧ мла

денцѧ съꙃдаєⷮ. како ражⷣаа

ше сѧ.  въсѣмъ дааше родт сѧ.

како съсѣше,  въсѣмъ стоꙿн

къ съсѫщмъ млѣко подаваєтъ.

колко раꙁле єⷭ ꙁакона  бл͠го

дѣт. како ѡнъ осѫжⷣаетъ, ѡ

на же ѿпщаетъ. ѡнъ мѫтъ,

120б

ѡва же сп͠саєⷮ. ѡнъ слжтъ. ѡва

же гдⷭствоуєтъ. ѡнъ грѣха расттъ,

ѡва же грѣха потрѣблѣєтъ. ѡнꙿ

меѣ въꙁвⷣꙃаєтъ, ѡва же млⷭть

прносⷮ. ѡнъ вонъ ны матъ,

ѡва же цркⷭы владетъ. ѡнъ ѡсѫ

жденꙿном ѫже въꙁлагаєтъ, ѡва

же лв͠клюбноѫ деснцєѫ, съмрꙿ

тнаго обраꙁа ѿемлетъ. тол

ко стефаноу бг͠ословъствѫщ

къ ждомъ. нападъше бг͠оборꙿц

 въсхытвше го прведошѫ

въ сънꙿмще. деже мльва. тоу

хтоⷭненавдѧ съборъ, деже 

бство неправедно бываєтъ.

тоу снѧте кнго. поꙿто скврꙿ

нш сѣдалща мосеова ꙁако

нопрѣстѫпне. поꙿто каꙁш

прѣстола, єгоже ꙁаконъ оукра

слъ. ѡнъ рее, не бієш. нє

121а

лъжсвѣдѣтелъствєш. дал

съблюд ꙁакона. л ѿ мѣста ѿстѫ

п. поставхѫ же послоухы, лъжѫ гл͠ѧ

ще. лв͠къ съ. не прѣстаєтъ гл͠ы х

лныѫ гл͠ѧ. на мѣсто се ст͠ое,  на ꙁа

конъ. слышахомъ бо  гл͠ѧща. ꙗко

ісⷭъ наꙁарѣннъ, тъ раꙁортъ мѣ

сто се.  ꙁмѣнⷮ обыѣѫ, ѫже прѣ

даⷭ намъ мос. пакы наоустшѫ

мѫжѫ гл͠ѧщѫ. ꙗко слышахоⷨ его.

гл͠ѧща словеса хлнаа, на мосеа 

на б͠а. ннѣ л сѧ двш мосеѡ

в ѡ навадне. ннѣ л ьтеш ꙗ

ко ꙁаконодавꙿца, єгоже жва не брѣ

госте. ннѣ л ꙁа б͠а негодоуєш.

не пръвѣ л вьсѣⷯ, каменє връ

же на мосеа. не въсегда л, пае

б͠а каменє  дрѣво поьлъ єс. ні

нѣ же да створш бства. го

вѣне л ꙗвлѣєш, да пролѣеші

121б

кр͠вь неповнꙿнѫ. ꙗкы говѣна л сѧ

творш, же тогда  ннѣ. рѣснотѫ

въꙁмѫщаєш. же тогда смѣнꙿно

досаждаѫ. ннѣ неправедно ьты.

наоувꙿ сѧ ꙁлѣ кръвь пролват.

лъжсⷣвѣтель вꙿсегⷣа съборъ събраѫ.

поставшѫ бо рⷱе послхы гл͠ѧщѫ.

л͠вкъ съ. не прѣстаєтъ гл͠ѧ гл͠ы х

лꙿныѫ, на мосеа,  на б͠а. кыѫ гл͠ы.

слышахомъ бо  гл͠ѧща. ꙗко ісⷭъ на

ꙁарѣннъ. тъ раꙁорⷮ мѣсто се.

то оубо, аще бєш стефана. не

раꙁортъ л сѧ мѣсто се. каꙗ же не

правда єⷭ аще стнѫ гл͠етъ. аще

л лъжеⷮ. кѫѧ пакость сл͠во твортъ.

провѣщаѫ събыта. бѫдѫщеє

бо въсѣко събѫдет сѧ. любо млъ

тъ кто, любо н. хотѣлꙿ бмъ

ннѣ вдѣт бцъ тѣⷯ  сѫд

, съборще.  вѣдѣт ѡ мѣстѣ

122а

ѡ немꙿже негодовашѫ. где прѣсловѧ

ща та цр͠кв. где естноє то вел

коє каменє. где многоє то ꙁлато.

съ проеѫ красотоѫ мала неравно цръ

кв. где ꙁаконꙿныѫ слжбы овенъ.

телецъ. агнецъ. юнца. голѫбъ. грꙿ

лца. ѿпоущаємы коꙁелъ. сего л

рад бшѫ стефана. да нꙿтоже

ꙁло събѫдетꙿ сѧ. да покажѫⷮ елко

съхраншѫ тѣⷯ оубствомъ. аще

л нꙿтоже ѡстало, ꙁа негоже осѫ

жⷣенє ꙁнесошѫ. да рекѫⷮ ꙁато 

бство быⷭ. нѫ да вдмъ, како

въꙁмеꙁда твортъ стрⷭпецъ ка

менємъ побваємъ. да поꙁна

ѫтъ ждове ѡрѫжє хртⷭꙗнъско.

мꙿже протв сѧ вєлкы стефа

нъ. блⷣгть ꙁа оубство мъ въꙁда

ѫ. въпѫ въ оуш бцъ, гл͠ѧ г͠

не постав мъ грѣха сего. вдш

122б

л како въꙁдаанє въꙁдаєтъ. по

ꙿто же оубваєш єго сце гл͠ѧща.

рⷱе бо ꙗко ісⷭ наꙁарѣннъ єⷭ, тъ раꙁо

ртъ мѣсто се.  ꙁмѣнтъ обы

ѣѫ ѫже даⷭ намъ мос. то мъ

єⷭ грѣшенъ стефанъ, аще є ісⷭа ꙁꙿ

гл͠алъ. да не раꙁорт сѧ, е. раꙁо

р сѧ твоⷯ рад беꙁакон. ꙗко ра

ба  влⷣкѫ оублъ єс. ꙗко ѡвѧ

с пастыремъ ꙁаклалъ єс. ꙗко

вона съ цр͠емъ блъ єс. не мо

жеⷮ градъ стоат, въ немже цр͠ь

бєнъ бѫдетъ. нⷭѣ оуже естъ

на цр͠кв въ неже влⷣне бєн

е бѫдеⷮ. еда стефанъ ꙁреклъ.

се ѡставленъ бываєтъ домъ ва

шъ поустъ. єда стефанъ ꙁреⷱ,

не ѡстанетъ въ цр͠кв, каменъ

на камен. ѡле двныѫ вещі.

хъⷭ сѫдлъ, а стефанъ мъсть

123а

прємаеⷮ. цр͠ь стнѫ гл͠а. а вонъ

сѫда прємлетъ. тъ быⷭ вна се

го ꙁрⷱенна. ѡ ждовне. въдрѫ

жлъ єс кртⷭъ, рⷭлма спровръ

глъ єс. реклъ єс. кр͠вь єго на нⷭа

 на ѧдѣⷯ нашⷯ. тѣмъ прм ѡ

сѫжденіє еже самъ ꙁрее. стефа

нъ бо съ сплънъ дх͠а ст͠а. въꙁрѣ

въ на нб͠о вдѣ славѫ бж͠ѫ.  сн͠а

лвкⷭаго стоѫща ѡ деснѫѧ ѡц͠а.

то како павелъ сѣдѧщаго гл͠етъ.

сѣде бо реⷱ ѡ деснѫѧ прѣстола велі

ьства его на вышіхъ. ннѣ ка

ꙗ же вна быⷭ стоꙗті ємоу. кое тъ

щанє ѡ͠ѣ прѣстола въꙁдвже.

вдѣ стрⷭпца подвжѫща сѧ  нб͠са

ем ѿвръꙁе. не бо сѧ рее о сте

фане. нктоже можетъ бран тво

ѫ врѣдт. деснцѫ т хотѧ да

т. съ прѣстола въстаⷯ. на мѧ распѧ

123б

таго въꙁраѫ дръꙁнна, бореніє

тъ єсъмъ. егоже вдѣ на дрѣвѣ

плътѫ всѧща. пргвожденоѫ

тоѫ деснцеѫ тѧ вѣнꙿѣѫ. подв

годавецъ єсъмъ, нѫ  стрⷭпцъ быⷯ.

м͠немъ на крⷭтѣ, ꙗко  на бор

щ борⷯѣ сѧ, въ ѫ полъ борена про

твѫ боремаго давола повръгъ.

не бо сѧ каменобцъ.  не хотѧ

щъ лѣствцъ, къ нб͠семъ прста

вт. не бо сѧ каменобцъ, кра

ѫглънаго каменє, ѫтръ носѧ

хⷭа г͠а. ємоуже слава,  ьсть,  дръ

жава. съ беꙁнаѧлнымъ ѡц͠емъ.

 прѣс͠тымъ дх͠омъ. ннѣ  пр

сно,  въ вѣкы вѣкомъ, амнъ.

Слово № 20

СЛОВО ЗА ИРОД И ЗА ИЗБИВАНЕТО

НА МЛАДЕНЦИТЕ

мцⷭа деⷦбрѣ въ .к͠ѳ. ѡа

на арꙿхєпкⷭпа ꙁлатооустаго. сло

во ѡ родѣ.  ѡ младенцеⷯ. ꙁбє

124а

ныⷯ мъ. блгⷭлв ѡ͠е .к͠.

Хотѣлъ бмъ прсно дх͠овнаа слове

са повѣдат. послоуша паѵла гл͠ѧ

ща. дх͠овнымъ дх͠овнаа ска

ꙁаѫще. пае же дльжнкъ быⷯ м

нѫвш недѣл. не вѣмъ како се на

мнѣ быⷭ. єже прсно ѿ дльга не сво

бодт сѧ, моѫ нщеты вамъ

несытномъ ꙁаемнкомъ. дх͠о

внымъ тѧжѫщмъ съ лхвоѫ дль

га. нѫ ѡбае дроуже не жалѧ с. нѫ

болше веселѧ сѧ. б͠а бо влⷣкы бл͠го

надеⷣженъ рабъ єсъмъ. тѣмже не

прошѫ ѿпоущена. нѫ мл͠ѧ сѧ по

ждана. мааⷯ бо словодавца б͠а

сл͠во гл͠ѧщаго. раꙁдвгн ста

своꙗ  с͠плън(.) ꙗ. не сана рад

гл͠ѧща. нѫ бл͠гослышана рад

слышѫщⷯ. слышѫ ннѣ ѵⷢл

ста маѳеа гл͠ѧща. вдѣв же рⷣо

124б

ꙗко порѫганъ бⷭы ѿ влъхвъ. ꙗрѧ

сѧ ꙃѣло.  пославъ ꙁб всѧ дѣті

сѫщѫѧ въ вѳлеємѣ.  въ всⷯѣ

прѣдѣлѣхъ єго. ѿ двою лѣт, 

н же по лѣт. еже спыта ѿ влъ

хвъ. се быⷭ въ рождъство по плът

гнⷭє. послоуша же како прѣжде ѿ

многъ лѣтъ повѣдано бываа

ше. ꙗко да събѫдетꙿ сѧ рееноє 

єрмємъ. гл͠ѧщемъ. глⷭа въ ра

мѣ слышанъ быⷭ.  рахлъ плаѧ

сѧ ⷣѧ своⷯ. вдш л колко

т повѣдааше пршеⷣ напослѣ

докъ, родово нестовъство. по

славъ рее  ꙁб дѣт сѫщѫѧ

въ вѳлеємѣ. ѡле нестовъство

родово. пае же дꙗволѣ ꙁлоба.

того бо бѣ дѣло се. тъ въ ѡрѫж ро

да на младенꙿцѧ. нѫ ѡбае на сѧ въ

ꙁдвже желѣꙁо дѣтооубства.

125а

много къꙁновавъ рⷣо. не блъ хⷭа

егоже скааше. не оулоуенє же 

родово даволѣ страⷭ быⷭ. вѣдѣ бо

рее ꙗко порѫганъ быⷭ влъхвы. ꙗрѧ

сѧ ꙁѣло.  пославъ ꙁб дѣт сѧ

щѫѧ въ вѳлеємѣ.  въ всⷯѣ прѣ

дѣлⷯѣ єго. ѡ двою лѣтоу.  нже.

о роде, поꙿто ꙗрш сѧ. поꙿто ѡ

рѫжаеш сѧ на младенꙿцѧ. сръпоⷨ

беꙁакона, словесныѫ класы беꙁꙿ

врѣмене жънѧ. поꙿто оуѡрѫжае

ш сѧ на младенꙿцѧ. влъхвы порѫ

ганъ бывъ. да младенꙿц влъ

хвы прведошѫ. небо. нѫ ꙁвѣꙁаⷣ

ѫ прведе къ рожеⷣнꙿномоу влⷣцѣ.

ꙁвѣꙁды бо не могъ стрѣлт,

младенцѧ л ꙁбваєш. л

сего рад црⷭтвє прѣѫлъ єс, да

на младенцⷯ слѫ с покажеш.

съ младенꙿцы л сѧ борш ѡ роде.

125б

мт͠рѧ л бесѧдъствоуеш. съсцѧ

л ѡсшаєш. мышцѧ л обнажа

єш. ѫтробы л бадаєш. жена

мꙿ л раждаѫщмъ плаь множае

ш, ѿ двою лѣт. же ꙁбває

ш младенꙿцѧ, маш бо где меь.

сво омот. се нⷭѣ оубство нѫ

сырорѣꙁанє. покаж дѣтемъ меь.

 аще бо вдѣвше страшѫт сѧ. бі

 ꙁбва. аще л прстѫпаѫтъ къ

мею. то поꙿто бваєш смѣѫщⷯі

сѧ мею. ꙿто створ роде, ꙗще

т ꙅвѣꙁда жалость сътворла.

то поꙿто н͠бо не стрѣлѣєш. нѫ млⷺ

котоны съсцѧ соушш. аще влъ

св пакость т сътворшѫ, поꙿто

на персы не воюєш. поꙿто вѳле

єма беꙁъѧдъствєш. аще ца

рь род сѧ,  свѣдѣтелъства прѫ

лъ ес кнжнаа. поꙿто младенꙿцѧ

126а

ꙁбваєш. аще доблъ єс роде.

 хощеш спⷭаѫ т  біті. да така

т волѣ єⷭ. поуст ꙁаповѣдь. влъхвы

прꙁов. ꙃвѣꙁдѫ прѣстⷣав. гаѵр

ла в темнцѫ въсад. пр͠ркы ѡпыта.

мт͠ре дв͠ѫ ꙁъщ. аще се все ѡбрѧще

ш, тогда  хⷭа можеш ѡбрѣст. нє

славословш л, нѫ щеш рожденꙿна

го беꙁъ тлѧ. не покланѣєш л сѧ, нѫ

бореш сѧ. ѫт л хощеш. дръжѫща

го тѧ. погоубт л мыслш, хотѧ

щаго тѧ сптⷭ. дръжат л хощеш,

прѣдъстоѫщаго т.  лѫкавъства тво

єго рад ꙗвт сѧ хотѧща. съ єⷭ роде.

въꙁъпвы, прѣжде многъ лѣтъ. по

скѫтъ мене ꙁлі,  не обрѧщѫтъ. ꙗ

ко  младенꙿц л нє родш. ꙅѣло вє

лм старѣ єⷭ авраама по бжⷭтв. нє

тъкмо же авраама, нѫ  адамов ꙁ

ждтель. рад л єс ꙗко крыєт сѧ.

не страха матъ. нѫ съмотренє тво

ртъ. поꙿто ꙗрш сѧ. роде. беꙁ

мныѫ ꙗрост, прбытокъ бываєⷮ.

паданє. поꙿто, тъно фараѡно

126б

в творш. онъ в егѵптѣ дѣт еѵре

скыѫ, в рѣкѫ повелѣ метат. рⷣо же

въ вѳлеємѣ дѣт еѵрескыѫ ꙁб

т повелѣлъ єⷭ. оле равнаа ꙗрость. о

ле равно немлрⷭде. ѡле равнаа ꙁлоба.

пае же подобаєтъ стнѫ ꙁрещ. ве

лм сверѣпѣ єⷭ родъ фараѡна. та

кожде  слоугы родов. ꙃѣло льшѫ

слоугъ фараоновъ. фараѡнъ бо аще

въ єгѵптѣ дѣт єврескыѫ. в рѣкѫ по

велѣ вметат. нѫ ѡбае ꙗко ноѫꙁы

нкъ се творѣше. боѫ сѧ. да не оумно

жѫт сѧ  крѣпѧт сѧ ꙁр͠лтѣне, пае

єгѵптѣнъ. щѫдѧ егѵптѣны. а ꙁра

лтⷭкыѫ дѣт метааше нєꙁавдѧ

мъ. тако  ꙁде слгы родовы. сл

гъ фараѡнь, ꙁѣло бышѫ лоуⷱшѫ.

бабѣ бо повелѣно не жвт младенъ

цѧ. того не створстѣ бг͠олюбеꙁнѣ

 бабѣ єгѵптѣныні сѫщ. горѣстѣ

бо ѫтробѣ ею. вѣдѧщ. то стражⷣе

тъ мт͠р дѣтецъ свохъ. дѣт на

шѫ бены бываѫтъ. кѫѧ ѡбдѫ

сѫⷮ сътворл цр͠в л вамъ.  нє бѣ

127а

кто ѿвѣщаѫ. поꙿто напрасно б

єне то бываєтъ  не бѣ кто оутѣ

шаѫ ⷯ ѿ многаго того плаѣ. нѫ въпі

ꙗхѫ гл͠ѧще къ нмъ. пом͠лоуте ны

л͠вц. тако вы б͠а давшаго ꙁаконъ

авраам прѣоцоу нашемоу. тако вы

б͠а ꙁбравшаго ѡцѧ нашѫ помл͠оу

те ны. не пом͠лоуєте л наⷭ. не мате

л къждо ваⷭ мт͠ре. не вѣсте л любве

мт͠рнѧ. нѣсте л съсал млѣка мт͠е

рнѣ. не мате л женъ. не стыдте

л сѧ съсецъ всѧщъ. не пожалє

те л пръсе нагыⷯ ꙁрѧще. нѣсте л

такожде  вы был любы мт͠рм сво

м. не боте л сѧ, да не  вашмъ

дѣтемъ бѫдєтъ сежде. пом͠лоуте

ны л͠вц. таковь ꙁаконъ ст͠ ꙁако

нодавецъ мос. не беꙁъѧⷣствоу

те наⷭ. нѫ пръвѣє дѣті нашⷯ ꙁб

те нⷭа. не можем бо ꙁрѣт см͠рт

своⷯ ѧⷣ. наⷭ ꙁбодѣте, аще то сⷮѫ

дѣт нашѫ ꙁло сътворлы. ны да

прмемъ мъсть. въпꙗхѫ же  къ

цр͠ю гл͠ѧще. ѡ цр͠ю ꙁаконопрѣстѫпнє.

поꙿто ꙁакона дръжѫ, беꙁаконіє тво

127б

рш. правдѣ цр͠ь єс поставенъ. а не не

правдѣ. поꙿто сце творш. нѣс лі

былъ ѡтец͠ъ. не вѣс л колко любы дѣ

те. поꙿто нє въꙁраєш къ б͠оу. ко

 ц͠рь на младенцѧ въста. тъкмо ты

 фараѡнъ. горе се бываєтъ тобоѫ ні

нѣ, неже фараѡномъ. с тънаа с

мъ слв͠семъ, болѣꙁннѫ срⷣноѫ гл͠ахѫ.

 пеѣлѫ пꙗн сѫще. говѣніа нє

дръжахѫ. рꙁы раꙁдраахѫ с. хꙿ

же достоа съсецъ крыт повѣшаахѫ.

ѧ. пръс каменємъ бꙗхѫ. ланты

дерѣхѫ. власы тръꙅаахѫ. небо млъ

ѧща послоуха првождаахѫ. по

мы творѣхѫ къ б͠оу гл͠ѧща. ꙿто се

єⷭ велкоє сверѣпъство цр͠во влкⷣо.

твое твар протвтꙿ сѧ. ты съꙁⷣа

лъ єс, а ѡнъ раꙁрⷣшаєтъ. ты да

ръствлъ єс, а ѡнъ ѡтемлеⷮ. отъ

щетоуєтъ. поꙿто же мѫжъска по

лоу родхомъ, аще сце горка смръ

ть ѡтрокомъ бываєтъ. на нѧже

повелѣнє быⷭ.  намъ повел мрѣ

т съ нм. аще л ꙁаконопрѣстѫ

пнаго цр͠ѣ повелѣніє се єⷭ. повелѣ

128а

немъ напрасноⷨ погб . да не горше

е сего сътворⷮ. сце мт͠рѧ въпꙗхѫ.

болѣꙁніѫ срнⷣоѫ. не мѧщѫ тѣхы

ѡ свохъ дѣтеⷯ. ꙿто блаженѣ бѫ

детъ же хсⷭа рад напасть прѫт.

тѣмже нꙿтоже бл͠женѣє дѣт

сⷯ нѣстъ. ꙗко хⷭа рад бєн бы

шѫ. не ꙗко хъⷭ оубєн бываахѫ.

въстнѫ же бл͠го врѣмѧ єⷭ рещ къ

мт͠рѣмъ. не плате сѧ мт͠рѧ не пла

те. н бранте младенцемъ прі

ходт къ мнѣ. таковыⷯ бо єⷭ цртⷭво

небесноє. ѡ хⷭѣ ісⷭѣ г͠ нашемъ. е

мже єⷭ слава. въ вѣкы вѣкомъ. ам͠н.

Слово № 21

ЧУДЕСА НА СВЕТИ ВАСИЛИЙ.

ЗА АНАСТАСИЙ ПРЕЗВИТЕР

мцⷭа генарѣ въ .а͠. дн͠ь. ѿ ю

десъ ст͠го васла. ѡ анастасѣ преꙁві

терѣ. блглⷭв ѡ͠е .к͠.

Повѣда м  се прѣжⷣереⷱны. прсно

мнмы мѫжъ єлад. ꙗко въ є

днъ ѿ дн͠. ѡсꙗнъ. прѣпоⷣбны

 ѿц͠ъ нашъ велкы васлє. про

свѣщенъ слоѫ, прѣст͠аго  жвотво

рѧщаго дх͠а. ꙁыде ꙁ нашего гра

128б

да. нкомже не рекъ, камо хощѫ

т. въшедъ же прѣдъ всѣм нам.

рⷱе намъ. ѧдца моа. дѣте по мнѣ.

да оуꙁрте кпно съ мнѫ сл͠вѫ бж͠ѫ.

 юдм сѧ ѡ енкъ телю. є

гда же ꙁыде ꙁ града. общепоꙁна

ны н͠шъ ѿц͠ъ. раꙁмѣ же слоѫ прѣ

ст͠го дх͠а, ѡ немъ преꙁвтеръ. анаста

съ.  гл͠гла женѣ свое менемъ тъ

ѫ. се сестрѣ же вєщѫ. аꙁъ дѫ ꙁе

мѧ дѣлат. гл͠ѧ т моꙗ сестро. нѫ

въстан  крас домъ сво.  въ ⷭѣ

.ѳ͠. въꙁемш тъмꙗнъ  свѣщѫ

срѧщ єдна. ст͠го ѡц͠а нашего архі

епкⷭпа васла. грѧдетъ втат

въ домъ наю грѣшною. она же тре

петна бывш, ѡ прѣдвнѣмъ то

мъ гл͠ѣ. сътвор ꙗкоже наоуена

бⷭы. бѣше та дв͠ца стѣ жвѫ

щ .м͠. лⷮѣ. мѧщ въ съетаніє

ѫ.  съхранꙿш танѫ. неплоды мні

ма бѣше ѧдѫ.  срѣтш ны съ

поⷣбноѫ ьстѫ.  достоноє покло

ненє прнесъш. пръвѣє бо бла

129а

гословена быⷭ. прѣпоⷣбнымъ ѡц͠ємъ

нашмъ. потом же гл͠а є. како єс

кр ѳеѡгна. она же жасъш сѧ

ѡ ꙁван менънѣмъ. гл͠а ємоу. ꙁдра

ва добрѣ ст͠ъе бж͠. гл͠а є прѣпⷣобꙿ

ны нашъ ѿц͠ъ. гдє єⷭ кѵръ анастасъ,

преꙁвтеръ братъ тво. гл͠а ємоу.

мѫжъ м єⷭ влⷣко.  шєлъ єⷭ нвы

дѣлать. ѡн же рее е. въдомо (!) ті

єⷭ да ход. двлъш же сѧ жена ѡ

гл͠ѣ семъ.  ѡ ꙁван менє еѫ.  

ще же пає еже рее е. бг͠оносны на

шъ ѿц͠ъ. ꙗко жена оубо ємоу ес 

мєнємъ, сестра же вещѫ.  оужа

сна бывш,  трепетомъ ѡбѧта.

паде на ꙁем въпіѫщ  гл͠ѧщ.

ст͠ъе бж͠ мол ꙁа мѧ грѣшнѫѫ.

ꙗко велкы  двны вдѧ въ тебѣ

вєщ.  сътворъ надъ нєѫ мл͠твѫ

прѣдъ въсѣм дѣашє.  пршⷣе

шемъ намъ въ домъ поповъ срѣте

  (!) тъ.  ѡблобыꙁа тⷭнѣ єго но

ꙃѣ,  дⷭа ємоу єже ѡ г͠ цѣловані

є.  гл͠а ємоу преꙁвтеръ. ѿкѫдоу

129б

се мнѣ да прдетъ ст͠ецъ г͠а моєго

къ мнѣ.  гл͠а ємоу ѿц͠ъ нашъ вас

лє. добрѣ тѧ ѡбрѣтохъ енє

хвⷭъ.  рєє. дѣмъ сътвормъ б͠жі

ѫ слжбѫ. бѣ бо  тъ прєꙁвтеръ.

по въсѧ же дн͠ раꙁвѣ  сѫботѫ  нє

дѣлѧ, не пркасаѫ сѧ ньсомжє.

нѫ тъѫ хлѣбѣ  водѣ. въшедъ

шє же намъ въ ст͠ѫѧ бж͠ѫ цр͠ковь.

повєлѣ поп лтоурꙿгсат. ѡнъ

же рее къ нємоу. ст͠ъе бж͠. ꙗко

же оуш. мнє е болш  бл͠говѣ

ствоуєтꙿ сѧ. гл͠а ємоу прѣⷣпобны

нашъ ѿц͠ъ. съ въсѣм с добрынѣ

м, мѣ послоушана.  послоуша

въ попъ. ста на ст͠ъ слоужбѣ.  въ

врѣмѧ жвотворѧщаго тѣла г͠а

нашєго сⷭ хаⷭ. вдѣ ст͠єцъ бж͠ 

теры достоныѫ. прѣст͠аго дх͠а

въшєдша. вдомъ ѡгньномъ. 

ѡкроьша преꙁвтера.  ст͠ааго

ѡлтарѣ.  комкавшємъ намъ. 

похвалвшемъ б͠а. дохомъ въ

домъ поповъ.  прємшємъ пщѫ

130а

рєⷱ єм ст͠ецъ бж͠. повѣжⷣъ м ѿ

кѫдоу т є съсканіє се.  то ті

єⷭ жтє.  гл͠а ємоу преꙁвтеръ.

аꙁъ ст͠ъе бж͠. л͠вкъ єсъмъ грѣ

шєнъ. подлежѫ люцкымъ дѣ

ꙗнємъ. мамъ же дв͠ѣ съпрѫꙃѣ

воловъ. да єднѣмъ аꙁъ ѡрѫ. а

дроугымъ наємнкъ мо. бо

оубо на слжбѫ нщмъ  стра

нꙿнымъ,  мнѣ.  гл͠а ємоу, прꙁо

в м сестрѫ с ꙗкожє єⷭ.  ръц 

проѧѧ своѫ добрынѧ. гл͠а ємоу

попъ. не мамъ нкоєгоже до

бра на ꙁем. страненъ бо єсъмъ

въсѣкыѫ дѣтѣл добры. тогⷣа

гл͠а ємоу ѡбщ н͠шъ ѿц͠ъ. въ

стан д съ мноѫ.  вєдє  къ є

дно, клѣт домоу его,  рее

ємоу. ѿвръꙁ двер. ѡнже гл͠а

ємоу. н ст͠ъе бж͠. не моꙃ въ

нт. ꙗко трѣбован єстъ домо

вноє. гл͠а емоу ст͠ецъ.  аꙁъ ѡ се

мъ прдоⷯ на трѣбованє се. нє хо

тѧщоу же преꙁвтероу ѿклюті

130б

клюѣ. словомъ ѫ ѡвръꙁе юдесны

нашъ ѿц͠ъ.  въшⷣе ѡбрѣте тоу мѫ

жа врѣдна. ѿпадшє многамъ до

мъ ѿ тѣла єго.  нктоже єго нє вѣ

дѣаше тоу. нѫ тъѫ прєꙁвтеръ

 сєстра єго.  гл͠а прѣподобны на

шъ ѿц͠ъ поⷫвⷪ. поꙿто хотѣ ѿ мене 

тат съкровще се. гл͠а ємоу попъ

остръ єⷭ влкⷣо,  словодарвъ.  оубо

ꙗх сѧ єда како прѣреетъ т въ сло

вѣ. гл͠а єм ѿц͠ъ нашъ. добрѣ подві

ꙁа сѧ ѡ нємъ. нѫ не дѣ мене нощъ

сѫ послоужті ємоу. да  аꙁъ те

бе рад мъꙁдѫ прмѫ.  оставлꙿ

ше ст͠ъца бж͠ꙗ. въ клѣт съ кло

снънкомъ. н гласа же мѧща

гл͠ат, лютостѫ врѣда. ꙁатво

рше двер ѡтдохомъ. враь же

врѣдны. сътворъ надъ нмъ мл͠

твѫ. об нощъ въсѧ молѣаше б͠а.

въсѣкѫ ѫꙁѫ  въсѣкѫ болѣꙁнь сѫ

щааго сцѣлт.  гл͠а съ нам сы

 преꙁвтеръ. слава тебѣ творѧ

волѧ боѫщх сѧ тєбє.

131а

 мл͠ена ⷯⷯ послшаѫ. же враь,

болнааго ꙁрⷣава сътвор.  абє въ

ꙁглас ст͠ецъ бж͠, ѿврѣст намъ

двер.  ꙁведе врѣднка въсего

ꙁдрава. не мѧща врѣда на тѣ

лѣ єго. гл͠ѧща на ꙗснѣ.  славѧща

б͠а.  семоу велкомоу юд бывꙿ

шоу. въꙁвратхом сѧ въ сво грⷣа.

съ радостѫ велкоѫ. хвалѧщє 

славѧще б͠а. ємже слава. ѡц͠ 

сн͠оу,  ст͠омѫ дх͠оу. ннѣ  прсно,  въ

вѣкы вѣкомъ амінъ.

Слово № 22

СЛОВО ЗА БОГОЯВЛЕНИЕ

мцⷭа генарѣ въ .ꙅ͠. дн͠ь ѡана

архпкⷭпа костандна града ꙁла

тостаго, слово на бг͠оꙗвленє. бла

гослов ѡе .к͠а.

Хъⷭ мроу ꙗв сѧ,  вєсь мръ кра

свъ  просвѣт.  мра въсего

грѣхы въспрѫтъ.  врага въ

сего мра нꙁлож.  ѡст͠ водъ

ныѫ стонкы.  просвѣт ловѣ

ѧ дш͠ѫ. юдо прѣлож сѧ множашє

131б

юдесъ. днⷭє бо ꙁемлѣ  море. сп͠совѫ

блгⷣть раꙁдѣлста.  вєсь мръ весє

ла сплън сѧ.  прⷣѣжеваршаго пра

ꙁнка. дн͠ешн праꙁнкъ бол ꙗ

влѣєт сѧ.  юдесъ процъвтеніє. ва

рвы бо прѣжде праꙁнкъ рожъсⷣтва

сп͠сова. ꙁемлѣ радовааше сѧ. въ ꙗслеⷯ

въсѣⷯ влⷣкѫ носѧщ. а въ дн͠ешн

праꙁнкъ бг͠оꙗвлена. морє ꙃѣ

ло веселт сѧ. ꙗко ѡрданємъ сщ͠е

нє прємлєтъ. въ прѣждеварꙿ

ш праꙁнкъ. несъвръшєны мла

денецъ покаꙁаше сѧ, нашемоу съ

връшенію послоушъствѫ.  въ

дн͠єшні праꙁнкъ съвръшєнъ в

дмъ єⷭ. же ѿ съвръшєнаго съвръ

шєнъ.  хвалмъ. тоу бо рождъ

шаго сѧ повѣда, ѿ въстока прѣкло

нвꙿ сѧ ꙅвѣꙁда. ꙁде же кръщаєма

проповѣдаєтъ съвыше ѿц͠ъ. о

нде влъсв ѿ въстока пршєдше

ꙗко  цр͠ю дары прнесошѫ. ꙁде

же агг͠л съ нб͠се прдошѫ. ꙗко б͠

132а

лѣпотѫѫ слжбѫ прнесошѫ. тоу

поввааше сѧ пеленам  повоємъ.

ꙁде же рѣштъ пленцѫ прѣгрѣ

шена. т цр͠ь въ ѡдеждѫ плътнѫ

ѫ ѡблѣе сѧ, ꙗкы въ рꙁѫ. ꙁде же

стонц рѣн готовѧт сѧ. прі

дѣте  вдте бо прѣславнаа

юдеса. ѿ слн͠ца слн͠це въ орда

н мыѫщє сѧ.  ѡгнь въ водѣ

кръщаѫщъ сѧ. днⷭе въсѣ тва

рь хвалтъ кръщаємаго  въпє

тъ. блглⷭвєнъ грѧды въ мѧ гнⷭе.

блглⷭвенъ въсегда прходѧ.  не

пръвоє бо се ннѣ прходтъ. нѫ

прсно блглⷭвєнъ грѧды въ мѧ

гⷭнє. же ꙁдана дѣлма. раꙁоу

мно прходѧ.  небеснѫѫ высо

тѫ непрѣстанꙿно съблюдаѫ.  слъ

неноє теенє строѫ хытростѫ.

 ꙅвѣꙁдъ множъство несълто

нонаѧлє.  аєръ на доуновєні

є. блг͠орастворене сплънѣѫ.

 ꙁемныѫ бокы на плодоносє.

132б

пакы же на блг͠ораствореніє съгрѣ

ваѫ. море же многовлънꙿноє, малы

мъ пѣскомъ ѡбꙁдавъ.  сто

нкы ѿ глѫбны невдмо ꙗві.

рѣкамъ теєнꙗ нєсъблаꙁно на

ставлѣѫ. с бо въсѣвдѧ гл͠ѧ.

блгⷭловєнъ грѧды въ мѧ гнⷭє.

кто се єⷭ ѡ прѣблажены дв͠де ꙁъ

ръц ꙗвѣ. г͠ъ б͠ъ ꙗв сѧ намъ. не

тъкмо пр͠рокъ дв͠дъ єднъ г͠лє

тъ. нѫ  павелъ аплⷭъ. послшь

ствєтъ  ѡ томъ  вѣщаєтъ.

ꙗв сѧ бл͠годѣть бж͠ꙗ сп͠наа въсѣ

мъ лв͠комъ. наставлѣѫщ ны. не

єднѣмъ нѫ въсѣмъ. въсѣ бо ю

деомъ  єлномъ. кръщенємъ

спенⷭє дароуєтъ. ѡбщеє съдѣ

ꙗ въ водѣ кръщенємъ. прдѣ

те  вдте страшны потопъ. мнⷪ

го бол  льш. єже бѣ прсно

 вдмъ. тоу бо бѣ вода потопа.

л͠вєе єстⷭво оум͠ртввш. с

же ннѣ вода кръшена. оумершѫ

ѧ жвы твортъ. тоу бо ноє дрѣ

133а

вомъ гнѫщмъ ковегъ ꙁдѣла. ꙁде

же ннѣ хъⷭ раꙁоумны ноє. ѿ нетлѣ

нꙿныѫ марѫ. тѣлоносенъ ковегъ

оуготов. тоу ноє. ковегъ вънѣѫ

доу ꙁатвора смолоѫ помаꙁа. ꙁде же хⷭъ.

ꙁатворы вѣрным  тѣлесным ко

вегъ оутвръд. тоу голѫбца. сѫе

цъ маслнєнъ носѧщ.  влкⷣы хаⷭ оу

гожденіє въꙁвѣст. ꙁде же ст͠ы д͠хъ

же въ вдѣн голѫбнѣ прде. м͠ло

стваго ц͠рѣ покаꙁѫ. нѫ оудвлѣ

єт мѧ сп͠сова смѣреномѫдрꙗ хотⷺ

нє. ꙗко не довлѣєтъ еже ѿ съвръ

шенаго съвръшены младенщъ.

рожⷣены ѿ ложеснъ. не довлѣ съпрѣ

столномоу ѡцев, въспрѫт ра

б ѡбраꙁъ. нѫ ꙗкы грѣшнкъ прі

ходтъ къ кръщенію. нѫ да не бѫ

деⷮ ѡбщена съдѣаніє, съблаꙁнъ

слышѫщмъ. кртⷭ бо сѧ влⷣка хъⷭ.

не щена прємлѧ. нѫ по два

133б

ма ѡбраꙁома. прводѧ  строѫ.

да  водамъ ѡс͠щенє даръство по

даⷭ.  въсѣкого л͠вка на кръщене

првєдєтъ. прде реє ісⷭъ. ѿ гал

леѫ на ѡрдань къ ѡаноу. кртⷭт

сѧ ѿ него. ꙿто бѣше тогда съвръша

ємое братє. помышлѣт жє єⷭ лѣ

по неꙁрⷱенꙿнаа. ѡ боголв͠ вы

шнⷯ ꙁрте. трепещ же  оумъ. 

ѫꙁыкъ ѿбѣгаєтъ ꙁъ оустъ. не

въꙁмогы ꙁрещ нєꙁрⷱенꙿныⷯ. тѣ

мъ вдѣ ѡанъ ісⷭа грѧдѫща къ

нємоу.  подвгомъ многомъ

срⷣце въꙁджѫ. прпадаѫ  прѣ

кланѣѫ сѧ.  ногоу єго не пркаса

ѫ сѧ.  молѧ вѣщаашє. ꙿто ноуді

ш мѧ въсеслꙿне, немощнаго. 

же сътворт выше слы.  како

смѣѫ кртⷭт тѧ. кол пламенъ

ѡщаєт сѧ ѿ сѣна.  когда

134а

брене ѡмываєтъ стоніка. ка

ко кръщѫ сѫдѫ повнєнъ аꙁъ. ка

ко кръщѫ тѧ влкⷣо, порока не вждѫ

на тебѣ. грѣха бо нѣс сътворлъ.

въ клѧтвѫ адамлѧ нѣс въпалъ.

аще бо  сънде, нѫ нє прѣстѫп.

ꙿто творш о влⷣко. съдѣꙗт не

мощном нѫдш мѧ. нкол

же бо ньсожє, къ ноужⷣенію сътво

рт смѣⷯ. о ꙗко рабъ люблѧ. 

влкⷣѫ проварѣєтъ. твоє пршє

стве рее поꙁнаⷯ влⷣко.  еще съ въ

рѣвѣ. ѫꙁыкомъ мтр͠нмъ б͠а

тѧ мроу проповѣдаⷯ.  въсѧ на

твоє срѣтеніє прготоваⷯ. ръц

м ѡ влкⷣо. како прмеⷮ сл͠нцє

вдѧ въсѣⷯ влⷣкѫ. ѿ раба се дръꙁно

венє прємша.  абє ꙗко  со

домты ѡгнь, твоѫ лоуѧ ѡпа

лѧⷮ мѧ. како тръптъ ꙁемѣ. в

134б

дѧщ, же аг͠глы ѡс͠щаєтъ.  ѿ ло

вѣка грѣшна кръщаємъ. л аб

є словомъ твомъ ѿврѣꙁъш сѧ ꙁе

мѣ. ꙗко  даѳана  аврона пожреⷮ

мѧ. како же л кръщѫ тѧ влкⷣо. ѿ

родъства бо нѣс сквръны пріѫлъ.

ѿ пр͠ѣтыⷯ бо ложеснъ ꙁыде само.

како же л л͠вкъ сквръненъ.  ѡі

сттъ б͠а беꙁгрѣшнаго. аꙁъ бо трⷺ

бѫ тобоѫ кртⷭт сѧ. то ты л грⷽ

дєш къ мнѣ. кртⷭт бо послалꙿ

мѧ єс ѡ влⷣко,  не прѣслоушаⷯ тво

его повелѣніа. въсѣⷯ бо молѣⷯ,  пр

водѧ на кръщеніє гл͠ахъ. сповѣ

дате сѧ гвⷭ ꙗко блг͠ъ. нⷭѣ пріходѧ

 напрасенъ. бл͠гь бо ѿ бл͠га род

сѧ сн͠ъ. не по малоу бл͠гоє покаꙁѫ.

абє прлож  рⷱе. въ вѣкы млоⷭ

его. гл͠а ємоу ісⷭъ. ѡстані ннѣ.

тако бо лѣпо єⷭ, сплънт въсѣ

135а

кѫ правдѫ. тогда остав.  кртⷭ сѧ

ісⷭъ.  въꙁыде ѿ воды. сего рад долѣ

нбнⷭыѫ слы хвалѧще гл͠ахѫ. блгⷭлве

нъ грѧды въ мѧ гнⷭє. б͠ъ г͠ъ ꙗв сѧ наⷨ.

ꙗв сѧ правєдноє сл͠нце.  даволѧ

влькы ѿ стада ѿгнавъ, ꙗв сѧ въсⷯѣ

жвотъ,  съм͠рть, съм͠ртѫ адама

мр͠тв. ꙗко бесмр͠тенъ. жвотоу

бесъмр͠тномоу, мершѫѧ свобод.

понєже нєꙁмѣрна млⷭть єго. ꙗві

сѧ едноѧды с͠нъ бж͠. кръщеніа

рад вѣрнымъ сн͠омъ. нѫ смъ с

це тако съвръшаємомъ.  ѿц͠ъ съ

выше раⷣуѫ сѧ ѡ тръпѣн смѣре

номѫдр сн͠овн.  непостоꙗнꙿно

врата нбнⷭаа ѿвръꙁъ.  громовдно

спст глⷭа. сплънєнъ положєні

ємъ о͠емъ. се єⷭ сн͠ъ мо въꙁлюбе

ны, о нємже бл͠гоꙁволⷯ,  да не

раꙁдѣлтъ слышѫщⷯ оумъ. на

135б

кртⷭѧщаго сѧ,  на кръщаємаго. 

дх͠ъ ст͠ы прде въ вдѣн голѫб

нѣ. пръстомъ кажѫ кръщаємаго.

 гл͠ѧ. се єⷭ сн͠ъ мо въꙁлюбены, ѡ не

мже бл͠гоꙁволⷯ. томоу слава  дръ

жава.  покланѣніє. ннѣ  прсно.

 въ вѣкы вѣкомъ амінъ.

Слово № 23

СЛОВО ЗА СРЕТЕНИЕ ГОСПОДНЕ

мцⷭа феврарѣ .в͠. дн͠ь. сл͠во на

срѣтенє гⷭнє. глгⷭлв (!) ѡе .к͠в.

Гъⷣ б͠ъ нашъ ісⷭъ хⷭъ. всѣко промы

шлѣѫ  съматрѣѫ, спнⷭє лв͠ѣ

ѣ рода. самъ собоѫ. лѣтоу ѡбі

дѫшоу вꙿсєгда. птаєтъ  веселⷮ

бг͠олюбцѧ,  блг͠овѣрныѫ.  добры

ѫ раꙁмнкы. же бж͠ємъ слово

мъ. дш͠ѫ своѫ птаѫтъ  красѧⷮ.

ст͠ымъ бо свомъ родъствомъ.

мже род сѧ наⷭ рад на ꙁем. сы

136а

пръвѣе всⷯѣ вѣкъ. прсно съ оц͠емъ въ

ꙁвеселв ны. не прⷣѣ многомъ дн͠ сⷯ.

потом же ѡс͠т свомъ ст͠ымъ кръ

щенємъ. веⷭ стъ сы самъ. намъ

обраꙁъ кръщеніа скаꙁаѫ. ннѣ же

пакы ꙗв ны б͠  ѡц͠оу. пршеⷣ въ на

ше плът. въ ст͠ѫѧ цр͠ковь. носмъ

мт͠рѫ своеѫ.  въдаємъ въ рѫцѣ

праведнаго сѵмеѡна. да б хртⷭа

нъскы родъ ѿнѫдь беꙁъ славы не

былъ. нѫ ѿ праꙁнⷣка до праꙁнка

радовалъ  веселлъ сѧ. ꙗко  дх͠о

вно, тако  тѣлєсно.  прославѣѫ

веллъ. творецъ сво  бл͠годате

ль. послшам же съмыслъно. да ра

ꙁмѣємъ слѫ настоѫщаго праꙁні

ка. ѿ рожъⷣства бо хвⷭа до дн͠ешнѣго

дн͠е .м͠. єстъ дн͠ сплънъ.  бѣ п

сано въ ꙁаконѣ мосеѡвѣ. въ .͠. дн͠ь

136б

по рожеⷣн отроѧт ѡбрѣꙁат є. 

мѧ ємоу нарцаѫще.  въ єтвръ

тодесѧтны дн͠ь. по ѡщені ма

тере єго. прнест є въ цр͠ковь ст͠ѫ

ѧ къ рею. съ двѣма грълще

ма, л двѣма птенцема голѫбно

ма. блглвⷭєнє прѫт ѿ него. тѣ

мже  г͠ъ нашъ ісⷭъ хъⷭ. да б не былъ

протвнкъ ꙁаконоу. не прдоⷯ бо

рее раꙁорт ꙁакона, нѫ сплъні

т. въ .͠.  бо дн͠ь не ѿреⷱ сѧ ѡбрѣꙁа

на,  сплънѣѫ ꙁаконъ.  въ .м͠.

дн͠ вънесенъ быⷭ въ цр͠ковь. всѣ

къ бо мѫжъскы полъ рее. раꙁвръ

ꙁаѫ ложесна ст͠ъ гвⷭ нареет сѧ.

ѡ онⷯѣ бо прѣвѣнцⷯ рее. се гл͠ѧ ꙁа

конъ. о сем же ст͠ѣмъ пръвѣнꙿц

съвръш псанє се. же прѫтъ

праведны сѵмеѡнъ на рѫк своею.

137а

 блглⷭв тъ бо реⷱ. блглⷭвенъ г͠ъ б͠ъ ꙁр͠ле

въ. ꙗко посѣт  створ ꙁбавлені

є людемъ свомъ. б͠ъ же ⷭ съвръ

шенъ. еднъ въ двою єстъств

сы. беꙁъ оц͠а на ꙁем.  беꙁъ

мт͠ре на нб͠с. ст͠ъ сы ісⷭъ. еже сѧ ска

ꙁаєтъ сп͠съ. прѫты бл͠говѣрны

мъ сѵмеѡномъ.  блглⷭвенємъ.

ꙗко бо ѿц͠ъ єго. не тъкмо бо на нб͠с,

нѫ  въсежде, б͠ъ естъ съвръшенъ.

тако  сн͠ъ, б͠ъ єⷭ съвръшенъ. ꙗко б͠ъ

надъ лвⷭкоѫ слоѫ бжкⷭаа дѣѫ. 

пакы ꙗкоже сн͠ъ сы л͠вкъ. л͠вкъ

єⷭ съвръшенъ. ѿ л͠вкъ бо бѣ бцⷣа,

марꙗ рожъⷣша  мт͠. сѣмене а

враамлѣ.  прѣвноука дв͠да ц͠рѣ.

да б ꙗко сы самъ веⷭ л͠вкъ съвръше

нъ. како пакы вꙿсе лвⷭтво съвръ

шено спасълъ. подобнымъ подо

137б

бно ѡщаѫ. єⷭ же се по томоу ѡбра

ꙁ ѡбраꙁованꙿно  в насъ.  въ ст͠ѣ

бж͠ цр͠кв. да въ .͠. дн͠ъ по рожⷣ

ствѣ. ꙁнаменаєтъ ере

ѡтроѧ пⷣрѣ ѡлтаремъ. а въ

етврътодесѧтны дн͠ь. въходⷮ

съ мт͠рѫ своеѫ въ ст͠ѫѧ цр͠ковь, па

кы ꙁнаменаваємо. нѫ се ннѣ ѡста

влъше. на проѧѫ бесѣдѫ сѧгнѣ

мъ. сⷱрѣ. на сѵмеѡнѧ,  на блгⷭлве

нє его.  на пр͠роцѫ аннѫ. ѫже ст͠ы

ѵⷢлстъ ꙗвлѣѫ скаꙁаєтъ. бѣ бо

сѵмеѡнъ праведнкъ  бл͠говѣренъ.

ѣѫ оутѣшена ꙁр͠лева. ꙗкоже

т. срѣь вꙿсего оума вдѧщаа

аго б͠а. тако бо скаꙁаєтꙿ сѧ. ꙁралꙿ.

съвръшъшем же сѧ лѣтомъ.  на

плъненомъ оуже. ѡ нⷯ же реⷱ ако

въ. блглвⷭєствѧ юдѫ. ꙗко не ѡ

138а

скѫдѣєтъ кнѧꙁъ ѿ юды. ні г

мен ѿ стегн єго. додеже прдєⷮ

егоже достотъ.  тъ ѣаніє ѫꙁыкъ.

мже  рее. вдѣвъ  сѵмеѡнъ рее.

ꙗко вдѣстѣ ѡ мо сп͠сенє твоє.

єже єс оуготовалъ прѣдъ лцемъ всⷯѣ

люд. свѣтъ въ ѿкръвеніє ѫꙁы

къ.  въ славѫ люді тво ꙁралⷺ.

 пакы съмощⷣръ (!) ренⷱое данломъ

пр͠ркомъ. ѡ седмдесѧть недⷺлъ.

еже єⷭ, срѣⷱ. седмъ седмцъ. до хⷭа

гоумена. тѣмꙿже ꙗко ѣѫщоу є

моу. таковааго оутѣшена. бѣ бо

єм ꙗвлено дх͠омъ ст͠ымъ, не відѣ

т см͠рт. дондеже вдтъ хⷭъ гнⷭъ.

еже єⷭ ст͠ое оутѣшенє вꙿсемоу

л͠вю родоу. д͠хъ бо бѣ рєє

в немъ ст͠ъ.  тѣмъ ст͠ы

138б

мъ дъхновенємъ. наоущенъ прі

де въ цр͠ковь. ꙗкоже емоу реє. ꙗ

ко єгоже ѣеш тѣшена, оуже сѧ

єⷭ родло на ꙁем.  детъ въ цр͠ко

вь ѿ нею. не тъкмо ꙁ͠рлю єдно

м оутѣшенє. нѫ  въ всѣⷯ ѫꙁыцѣⷯ

оуготованꙿно спеⷭне єго.  єгда въ

ност сѧ рее родтелема ѿрокъ

ісⷭъ. поꙁнавы сѫща ꙁбавтелѣ всⷺ

мъ.  премъ на рѫкоу свою рⷱе. н

нѣ ѿпоущаєш рабъ тво влкⷣо.

по гл͠оу твоємоу съ мромъ. ꙗко в

дѣстѣ ѡ мо сп͠сене твоє. бѣ

бо єм ꙗвлено не вдѣт съмр͠т

дондеже вдтъ хⷭъ гнⷭъ. тѣмꙿ

же ꙗко вдѣвы, ѿпоущеніа проша

ше съ мромъ. еже ємоу  бⷭы въ

оутрѣ дн͠ь. гл͠ааше бо ѿ ѿпоу

ст влⷣко рабъ тво, по гла

139а

голоу твоемоу съ мромъ. да  прⷺдѣ

домъ въꙁвѣщѫ. адамоу  ноєв.

 промъ ѡц͠емъ  пр͠рокомъ. ꙗ

ко вдѣⷯ ꙁбавтель  сп͠съ нашъ.

 подръжахъ  на рѫкоу свою. мла

дѧ сѫщъ. же єⷭ пръвѣ всѣхъ вѣ

къ. а ннѣ сѧ єⷭ оуже родлъ на ꙁемі.

ѿ сѣмене авраамлѣ. мже єⷭ бл͠го

словеномъ быт. всѣмъ ѫꙁыко

мъ ꙁемлѧ. юдѧщоу же сѧ

осфоу  мт͠р его, ѡ г͠ле

мыхъ ѡ немъ. рєє. то

сѧ юдш. вдш л съ рее ѡ

търокъ. пръвѣ всѣⷯ вѣкъ сы.

распенъ нб͠са ꙗко  кожѫ прѣкло

н. ꙁемѧ на водаⷯ ѡснова. море мъ

глоѫ оувѧꙁе. пѣскомъ ѡгражⷣъ.

водѫ въ ѡблацѣⷯ обѣс на аєрѣ. ѡ

воє дъждемъ споущаѫ. а дроугоє

139б

снѣгомъ. ꙗко ꙗрныѫ трѫсы. а дро

гоє ѡкаменвъ. градомъ споущаѫ.

на мъсть врагомъ. а стрⷯа вѣрныⷯ

дроугъ. съ єⷭ ѿрокъ творѧ въсѣ с.

 всѣкаа.  прѣкращаѫ ꙗкоже хощеⷮ.

тъ бо рⷱе  бышѫ.  тъ ꙁаповѣда  съ

ꙁдашѫⷭ. въсѣ бо тѣмъ бышѫ.  бе

ꙁ него нꙿтоже не быⷭ. в немъ жво

тъ єⷭ.  жвоⷮ єстъ свѣтъ ло

вѣк. свѣтъ въ ѿкръвеніє

ѫꙁыкъ.  въ славѫ ꙁрале

вѫ. вела бо єⷭ слава ꙁр͠лю. е

гда таково свѣтло сп͠сеніє л͠вю ро

доу, ꙁыде ꙁ нⷯ.  ьсо рад рее та

ко гл͠еш. се съ лежⷮ. на падене  на

въскрⷭенє многымъ въ ꙁр͠л. ко

торым же на паденіє.  которымꙿ

на въск͠рсеніє. на паденіє неправе

дныхъ  невѣрныⷯ юде. а на

140а

въскр͠сенє праведныхъ  вѣрны

хъ хрⷭтанъ. на паденє хоулнкъ.

а на въск͠рсене бг͠ословецъ. паде бо ра

ꙁбонкъ ѿ шоуѫ страны хлѧ, а въ

скрⷭнѫ хвалѧ. ѿ деснѫѧ въходѧ вꙿ

ра. паде юда. а въскрⷭнѫ маѳе.

пртаємъ аплⷭѣхъ. на паденє

грѣшныⷯ. а на въск͠рсенє ст͠ыⷯ. на

паденє демономъ, а на радость а

гглⷭкыⷯ слъ. рауⷣѫщх сѧ на нб͠сехъ.

ѡ едномъ грѣшнцѣ каѫщм сѧ

на ꙁем. лежтъ же рее съ. нѫ въ

ꙁнамене прѣрѣкана. велкоє

же ꙁнамене прѣрѣкана. велкоє

же ꙁнамене. еже єⷭ дв͠ѣ рождъш.

пакы дв͠оѫ прѣбывает. ꙁнамені

е бо то єⷭ, вєлка прѣрѣкана. ка

ко рождъш дв͠оѫ. пакы прѣбыⷭ дв͠о

ѫ. нѫ деже хощетъ б͠ъ. прѣлагає

тъ єстⷭва нъ лвⷭкаго.  нктоже

сѧ не юд, ꙁнамена просѧ. въ глѫ

140б

бнѫ, л въ высотѫ. сам бо гъⷣ даⷭ вамъ

рее ꙁнаменє. се дв͠аа въ рѣвѣ пр

метъ  родтъ сн͠ъ.  нарекѫтъ мѧ

ємоу єнꙿманль. еже єⷭ скаꙁаемо

с нам б͠ъ.  тебѣ же реⷱ само дш͠ѫ про

детъ ѡрѫжє. коє орѫжє. єже

єⷭ дш͠наа болѣꙁнь. еѫже хотѣше бо

лѣт рождъша е. мт͠ сѫщ дв͠о

ѫ. непꙿщоуѫщ пакы погблен

быт. пршедшомоу въꙁыскаті

погбленыхъ. ѡрѫже бо кованꙿно

е. тѣло проходтъ. а не дш͠ѫ. тѣ

мже ꙁде болѣꙁнь дш͠нѫѧ нарца

єтъ ѡрѫже. въшⷣешем же мъ

въ рⷭлмъ .в͠і. лѣⷮма сѫщ ємоу. ѡ

ста  не вдѣшѫ его.  непщевавꙿ

шє, быт ємоу съ држноѫ. шеⷣше

д͠н. скаахѫ его въ родѣ,  ꙁнаніⷯ.

 не ѡбрѣтше. пакы въꙁвратшѫ

сѧ въ рлⷭмъ.  ѡбрѣтѫ  по трієⷯ

141а

днеⷯ въ цр͠кв. посрѣдѣ тель сѣдѧ

ща.  въпрашаѫщъ ѫ.  рее к немоу

мат єго. ѧдо то сътвор нама

сце. се ѿц͠ъ тво  аꙁъ скръбѧщⷶ,

 скаховѣ тебе. он же реⷱ. ꙿто ꙗко

скасте мене. не вѣдѣаста л ꙗ

ко ꙗже сѫтъ ѡц͠а моєго. тоу м

достотъ быт. срѣⷱ, въ б͠жⷯ.

егоже есмъ аꙁъ сн͠ъ. а не въ ѡс

фовѣхъ. слоуга бо єⷭ мнѣ, а тебѣ

хрантель. да не бѫдетъ похоу

лено моє родъство. н твоє дв͠ъ

ство. нѫ ꙁвѣсто съвѣстовані

є ѿ всⷯѣ. ꙗже вдѣ  слыша. ꙗко

праведенъ сы мѫжъ.  всѣм

свѣдомъ. сего же рад  сѵмеѡ

нъ реє. ꙗко дръжтъ  ѡдѣлⷺ

єтъ дш͠ твоє орѫже.  про

детъ ѫ. срѣⷱ въмалѣ поболші.

141б

 абе пакы болѣꙁнь та ммодеⷮ. е

же  на спнⷭѫѧ его мѫкѫ быⷭ е. вдѧщі

мѫмъ. срѣⷱ. вѧжемъ  бємъ ꙁа

лантѫ,  по главѣ.  ꙁапльваємъ.

распнаємъ,  прбваємъ.  проба

даємъ,  погрѣбаємъ,  стрѣгомъ.

єгоже рад сплнъ  пръвѣє славы є

го храмъ. тогда бо сѧ сплънⷮ ды

ма. дымꙿ бо єⷭ гнѣвны ѡбраꙁъ. ꙗ

коже реⷱ. въꙁыде дымъ гнѣвомъ є

го. боле бо всѣхъ мт͠р. болѣ дш͠а

єѫ тогда. ꙗкоже дв͠оѫ рождъш.

 пакы прѣбываѫщ є дв͠оѫ.  не

ѣѫщ ного ѡроѧте кромѣ сего.

пръвѣнца мѣт.  сего рад д͠шъ

номоу том орѫжю прошедшоу ѫ.

неоутѣшена бѣ беꙁ матернеѫ болѣ

ꙁнѫ. нѫ пакы по дроугыⷯ трєⷯ

днехъ въск͠рсшомоу ꙁ мр͠твыⷯ. мі

мо де болѣꙁньноє ѡрѫжє. оуꙁрⷺ

142а

вш  въскрⷭша ꙁ мр͠твыⷯ. ꙁмѣне

нємъ ꙁмѣнша сѧ. да сѧ бѫ рее

ѿкрыла ѿ многъ срⷣцъ помышленіа.

ѿ кыхъ срⷣцъ. непщоуѫщⷯ всѣ

ьскоє ѡ въсѣхь сⷯ. о высокыхꙿ же

бжтⷭва рад.  ѡ смѣреныхъ єсть

ства рад. ꙗже ꙗко б͠ъ бжⷭкаа, бж͠е

скы дѣаше.  ꙗко л͠вкъ, лвⷭкаа.

соугбъ бо бѣ. сп͠лнъ б͠ъ съвръше

нъ. сплънъ лв͠къ съвръшенъ.

въ едномъ тѣлѣснѣ съставѣ. ю

ємъ  вдмъ. съ же старецъ сѵме

ѡнъ. сце вамъ гл͠а ѡ немъ. ѡбраꙁъ

сꙑ. състарѣвшаго сѧ ꙁакона оуже.

въ немже бѣ ꙁаконѣ псано ѡ немъ.

ꙗко пр͠рка вамъ въꙁдвгнетъ гъⷣ.

б͠ъ.  же аще не послшаєтъ про

рока того. потрѣбⷮ сѧ д͠ша та ꙁъ

люд своⷯ. ѿпоущена просѧ

мръскааго. ꙗко оуже състарѣвш

142б

сѧ ꙁаконꙿноѡмоу каꙁаню.  сем

въꙁдвгш сѧ, на новое каꙁане. а

пр͠роца анꙿна. єже сѧ скаꙁаєтъ

блгⷣть. вдова  неплоды сѫщ, ѡбрⷶ

ꙁъ ѫꙁыьскыѫ цр͠кве. вдовы  не

плодве рождъшѫѧ седьмь. бѣ бо

рее о .о͠.д͠. лѣтомъ. жвш съ мѫ

жемъ .ꙁ͠. лѣⷮ проⷯ лѣтъ .о͠.ꙁ͠. ꙗ

ко съвъкпѧще быт вꙿсѣмъ .п͠д͠.

лѣтомъ. да б была ѡбраꙁъ лѣ

тнымъ сломъ. десѧтм же 

седмм. ст͠ѣ цр͠кв рождъш

седьмъ.  та рее въ тѫ годнѫ прі

стѫплъш. сповѣдааше сѧ гвⷭ.

 гл͠ааше ѡ немъ. всѣмъ ѣѫщі

мъ ꙁбавлена въ рⷭлмѣ. ꙗко

 прде гъⷣ въ ст͠ѫѧ своѫ цр͠ковь. 

оубѣждъ сѧ рода л͠вѣ посѣттъ.

 егда прблж сѧ врѣмѧ ꙗвт

сѧ оуготов ѿ лца єго всѣ ꙁемѣ.

143а

ꙗко сплънь доⷨ славы єго. блглⷭвенъ

г͠ъ б͠ъ ꙁр͠левъ. сплънт сѧ славы

єго всѣ ꙁемѣ, бѫдетъ, бѫдетъ. (!) ꙗ

ко ꙗв сѧ г͠ъ б͠ъ въ сѡнѣ.  лѣпота

красоты єго в ерⷭлмѣ ꙗвѣ прдє.

прѣвѣны младенцемъ.  нев

дмы въ вдѣні. прѣвелкы

въ малост. сѣдѧ на хероув

мъстѣ прѣстолѣ. на лонѣ дв͠ыѫ

лежѫ. ѡбраꙁомъ рабємъ. сы ѡ

браꙁомъ б͠а  ѡц͠а. же подаⷭ съ

лона своєго. ꙗко съ ѡлтарѣ го

рѧщ ѫгль. рѫкама свома ꙗ

ко клѣщам. емже сѧ коснѫвъ ста

рецъ сѵмеѡнъ. ꙗка саа ѡсті

сѧ грⷯѣ своⷯ. тѣмже рее, свѣтъ

въсꙗ праведномоу старц.  пра

вымъ срⷣцемъ веселе. срѣь.

блгⷣтныѫ цр͠кве ѧдомъ. ꙁанеже

помл͠ова г͠ъ люд своѫ. тѣмже 

143б

бо весел сѧ н͠бо днⷭе, въкпѣ с намі.

окропѧ же  ѡблакы правдѫ на

веⷭ мръ.  ꙁемле рад сѧ.  море

тша сѧ. ꙗко не ꙁабы, нѫ по

сѣт г͠ъ люд своⷯ. хтⷭомъ сн͠о

мъ свомъ. веⷭ мръ себѣ ꙁмѣ

нѣѫ. емже єⷭ слава  хвала. въ

вѣкы вѣкомъ амнъ.

Слово № 24

МЪЧЕНИЕ

НА СВЕТИТЕ ЧЕТИРИДЕСЕТ МЪЧЕНИЦИ

мцⷭа марта въ .ѳ͠. дн͠ь. м͠еніе ст͠ы

хъ .м͠. м͠нкъ. блглⷭв ѡ͠е. .к͠г.

Въ дн͠ лкна цр͠ѣ, бѣ гоненіє

велє на хрⷭтаны.  вꙿс жвѫщі

 бл͠говѣрно ѡ хⷭѣ, нѫдм бы

ваахѫ пожрѣт доломъ. агрко

лаев кнѧꙃ сѫщоу гбтелю. све

рѣп  ѫдроу сѫщоу на слжбѫ да

волѧ. сѫщ же хртⷭане въьте

н въ воѫ. вс нѫдм бываахѫ

пожрѣт бг͠омъ. бѣшѫ же єте

144а

р вон. кападокскыѫ страны.

въ едномъ ноумрѣ. жвѫщ бла

говѣрно ѡ хⷭѣ. сломъ .м͠. непо

бѣдм,  нєпосрамм въ бра

нєⷯ. хже мена сѫтъ се. дометі

анъ, алеѯандръ, кѵрлъ. єѵтⷯ.

соⷯу. евноукъ. ланъ. флаві.

самарапдъ. ксантасъ. сн.

леѡнтъ. мелтъ. севгранъ.

флоктмонъ. анꙿгасъ. раклꙿ.

єгдкъ. кюрѡнъ. аєтъ. акакꙿ.

єугагр. нколає. еутоухъ. ѡ

анъ. вданъ. хоудонъ. лс

маⷯ. га. главдъ. кандтъ. лі

а. сакерꙿдонъ. домеръ. горгонъ.

крскъ. теѡдлъ. теофлъ.

анатоль. с, ѫт бывше кнѧꙅеⷨ.

нѫдм бываахѫ, пожрѣт де

мономъ. наⷮѧ же кнѧꙃъ гл͠ат

к німъ. нодш͠є ваше на бранєⷯ

144б

покаꙁавше,  едненємъ прѣдъ

во бѣдѫ покаꙁавше, а кажте 

ннѣ, нод͠шє ваше,  коупно по

корше сѧ ꙁакон цр͠воу. пожрѣте

бг͠омъ прѣжде мѫкъ. ѿвѣщашѫ

же ст͠ гл͠ѧще м͠тлев. аще по оу

мраѫщмъ  цр͠ь борѧще сѧ побѣ

ждаахомъ. ꙗко ты свѣдѣтелъ

ствєш окаанне. колꙿм пае ѡ

немраѫщмъ подвꙃаѫще сѧ.

побѣдт мамы ꙁлокъꙁнънѫ

ѫ твоѫ волѧ. агркола кнѧꙅъ рєⷱ.

едно ѿ двою прлежⷮ васъ. лі по

жерꙿше бг͠омъ, въвращеню  ьсті

сподобтꙿ сѧ вамъ. л нє вѣровавше

мъ. ѿѫт ѿ вⷭа поꙗсы  вонъство.

попецѣте сѧ оубо  ꙁберѣте с єже

вы єⷭ на полꙿꙃѫ. ѿвѣщашѫ єм ст͠і.

ѡ полꙃ наше г͠ъ хⷭъ попеєт сѧ.

Кнѧꙃъ реⷱ. не многог͠лте.

145а

нѫ трѣ пршⷣеше пожрѣте б͠го

мъ.  повелѣ вѣметат ѫ въ темн

цѫ. влѣꙁъше же въ темнцѫ. покло

нш колѣнѣ сво.  пом͠лшѫ сѧ го

сподев гл͠ѧще. ꙁм ны г͠ ѿ ск

шен,  ѿ скандалъ творѧщхъ

беꙁаконіє. веероу же бывш. наѧ

шѫ псаломъ съ,  рѣшѫ. жвѫ въ по

мощ вышнѣго. въ кровѣ б͠а нбⷭнаа

го въдворт сѧ.  прое конъвше пса

ломъ, до полоунощ беꙁъ съна прѣ

бышѫ. ꙁанааше же мъ ст͠ы к

рѡнъ. въ ѿвѣтⷯѣ же мъ бѣсте.

ст͠ы канддь.  домнъ. ꙗв жє

сѧ мъ сп͠съ  рєє. волѣ бо ваша до

бра єⷭ, нѫ прѣтръпѣвы до конца спєⷭ

нъ бѫдетъ. въс же слышавшє

глⷭа съ.  бывше прстрашн

145б

беꙁъ съна прѣбышѫ до тра. съꙁвⷶ

в же кнѧꙃъ всѧ прꙗтелѧ своѫ. по

велѣ првест ст͠ыѫ.  пршедшє

.м͠. сташѫ прѣдъ кнѧꙃемъ.  наѧⷮ

гл͠ат мъ кнѧꙅъ. еже хощете ре

щ нелцємѣрно гл͠ѧ. нѫ ꙗкоже єⷭ 

стна. елко вонъ єⷭ подъ цр͠емъ

нѣсѫтъ протвѫ вамъ. н сце борꙿці

н сцє красн. н сце прѣмѫдр.

н сце любм нам. не моꙅѣте 

бо прѣвратт любве въ ненавсть.

се бо пр вⷭа єⷭ. л въꙁненавдѣт.

л въꙁлюбт. ст͠ы канддъ реⷱ.

протвѫ вол твое мѧ т нарее

но єⷭ, агрколає. свѣрепꙿ бо льсте

цъ єс. кнѧꙁъ рее. не рѣхъ л ꙗ

ко пр вⷭа єⷭ. л въꙁненавдѣті

л въꙁлюбт. ст͠ы канꙿ

ддъ реⷱ. понеже пр

146а

нⷭа естъ, л въꙁненавдѣті, л въ

ꙁлюбт, тѧ ненавдмъ, а б͠а лю

бмъ. ты оубо сверѣпоменте.

ненавдмъ нашмъ бг͠омъ. не во

лш любт нⷭа. льстье,  непрѣ

подобне.  покръвене тъмоѫ. свє

рѣпоменте. слышавъ же кнѧꙃъ,

 въꙁрыка ꙗко  львъ. повелѣ свѧ

ꙁавъше  вест влѣкѫще въ темн

цѫ. ст͠ы же кюрѡнъ реⷱ. не прѫ

лъ єс ѡбласт мѫт нⷭа, нѫ въ

прашат. тогда оубоꙗв сѧ кнѧꙁъ.

повелѣ, слабо вест ѫ въ темнцѫ.

ꙁапрѣщъ аглаєв. капклары

хранꙿно стрѣщ ѫ. ждааше бо д

ѯа. весь же дн͠ь  всѧ нощъ. оум

бываахѫ ст͠ымъ кюрѡномъ. гл͠а

ше мъ съмотренємъ бж͠ємъ.

въ врѣменꙿнѣмъ семъ вонъствѣ

не раꙁлѫхом сѧ ѿ себє. нѫ ꙗко

146б

же нодш͠но пожхомъ. такожⷣе 

нод͠шно  мѫкѫ да прмемъ. да

ꙗкоже скшен быхомъ врѣмєнꙿ

нымъ смъ цр͠емъ ѡ всемъ. тако

да потъщм сѧ, скоушен быті

прѣдъ бг͠омъ вєлкымъ цр͠емъ.

мнѫвше же .ꙁ͠. дн͠ь ст͠ымъ сѫщ

мъ въ темнц. прде  доуксъ ѿ

кесарѫ.  пршедъ въ севастіѫ.

 сѣдъ на сѫдщ въ ѡсмы дн͠ь.

повелѣ првест ст͠ыѫ. ведомомъ

же мъ. оуѣше ѫ ст͠ы кюрѡнъ.

брате не моꙃѣмъ сѧ оубоꙗт. не є

гда л сѧ обрѣтаахомъ на бран.

 побѣждаахомъ. помнте л є

гда сѧ брахомъ на велцѣ бран.

 въс побѣгохѫ. мы же єдн .м͠.

обрѣтохомъ сѧ посрѣдѣ ⷯ.  съ слъ

ꙁам прꙁывахомъ б͠а.  дастъ на

мъ б͠ъ слѫ.  ѡвыхъ оубхомъ.

147а

ѡвы же ⷯ прогнахомъ.  ѿ толка

народа, нєдн же наⷭ нєврѣжденꙿ

быⷭ. ннѣ же бо тре сѫтъ борѧщі

 сѧ съ нам. сотона,  доуѯсъ,  кнѧ

ꙁъ. нѫ всѣ єдно єⷭ.  тъ невдмъ.

єдн же л бо да побѣдтъ .м͠. да

не бѫдетъ. нѫ мл͠ѧ вы. да  ннѣ

прꙁовємъ б͠а, ꙗкоже  всегда.  нє

матъ коснѫт сѧ наⷭ мѫка. н стра

стъ. н ѫꙁы. не всегда л єгда на

наахомъ бран. гл͠ахомъ псалоⷨ

съ. б͠е въ мѧ твоє сп͠с мѧ.  вꙿ с

лѣ твоє сѫд м. б͠же слыш

мл͠твѫ моѫ, въноуш гл͠ы оустъ

моⷯ.  ннѣ съ псаломъ да реє

мъ,  оуслыштъ ны,  поможєⷮ

ны.  вєдом прѣдъ м͠тлѣ. съ

 псаломъ гл͠ахѫ,  вс людє

сндошѫ вдѣт ⷯ. ставшемъ

же мъ прѣдъ доуѯомъ  кнѧꙁе

147б

мъ.  въꙁрѣвъ на нѧ дѯсъ реⷱ. с

бѣжден хотѧтъ быт. да болꙿшѫ

ѧ ⷭѧ прмѫтъ.  рⷱє к нмъ. пр

ѫт мате ѿ мене ⷭь вєлѫ.  дары

вѧщъшѫ нѣхъ. тоюже двою прі

лежтъ ваⷭ. л пожерше бг͠омъ. болꙿ

шє даромъ  вѧщъше ьст спⷣоб

т сѧ вамъ. л не послоушавшємъ

ѿѫт ѿ вⷭа поꙗсы  вонъство.

 ннѣ абе прѣдамъ вы мѫкамъ.

канддъ рⷱє. прм поасы нашѫ

 тѣлеса. нꙿтоже бо намъ нⷭѣ хаⷭ

дражає. тогда дѯсъ повелѣ, ка

меніємъ бт ѫ въ лца. канддъ

реє. наставнє тъмѣ.  вꙿсѣко

м беꙁаконю телю. наьн

се творт,  ꙁрш своѫ мѫкѫ.

рыкнѫв же кнѧꙁъ на своѫ слоу

гы. реⷱ. о ꙁлыѫ слоугы, пото ско

ро не створте повєлѣнаго вамъ.

148а

въꙁемше же камєне сам сѧ бахѫ.

вдѣвше же ст͠ бывшеє радовахѫⷭ.

раꙁгнѣвав же сѧ дѯсъ. въꙁем же ка

менъ връже да оудартъ едного ѿ

ст͠ыхъ. въꙁврат же сѧ каменъ на

лце кнѧже.  съкроуш ємоу все лі

це. тогда ст͠ы кюрѡнъ реє. борѧ

ще сѧ с нам враꙃ наш ꙁнемо

гѫ  падѫ. въстнѫ да вндєтъ

ѡрѫже ⷯ въ срⷣца ⷯ.  лѫц ⷯ да съ

кроушѫт сѧ. кнѧꙃъ реⷱ. тако м

бꙁ͠. въскорентъ лвⷱкы ѡбра

ꙁъ въмѣстлъ сѧ єⷭ ꙁде. ст͠ы домі

нь реє. тако м хъⷭ б͠ъ нашъ, въ

мѣстлꙿ сѧ єⷭ ꙁде. бестдна бо лца

ваша гл͠ѧщаа на б͠а неправдѫ, беꙁꙿъ

ста сплънлъ єⷭ, не стыдш лі

сѧ глѫбокы  тъмны даволе.  о

тоужденъ ѿ стны. даве сканꙿ

дѣль. глава даволѣ ты

148б

ес агрколае. а ѡпашъ лсьꙗ д

ѯсъ. съ с тобоѫ. вы оба слꙃѣ со

тоннѣ. аще ваю не прѣпрѣ пръво

є скоушене мѫкъ. наьнѣта вто

роє. рѣшѫ же слгы къ ст͠ымъ.

окаанꙿн  всеѫ млтⷭ б͠ъ враꙃ.

есо рад не пожрете бг͠омъ. ст͠ы

кюрѡнъ рее. мы єдном б͠г

кланѣем сѧ.  съ хтоⷭмъ о д͠сѣ ст͠ѣ

мъ сплънт желане, тееніе

страст.  прѫт вѣнꙿцѧ нестлⷺ

нꙿныѫ. побѣждъше ꙁлокъꙁнънѫ

ѧ вашѫ волѧ. тогда доуѯсъ пове

лѣ вест ѫ въ темнцѫ. ꙗко да по

мыслтъ нѣꙿто ѡ нⷯ. вълѣꙁꙿше

м же мъ, наѧ ст͠ы кюрѡнъ пѣ

т съ вꙿсѣм м. к тебѣ въꙁвѣсъ

ѡ мо жвѫщомоу на нб͠с. се

ꙗко ѡ рабъ въ рѫк гдⷭе своⷯ

149а

ꙗко ѡ рабынѧ в рѫк гжⷭѫ своѫ. та

ко ѡ наш къ г͠оу б͠ нашемоу, донде

же оущедрт ны.  проѧѫ псалмы, сті

хома поахѫ.  єгда конѣшѫ мл͠твѫ,

къ шестомоу ѣсоу нощ. глⷭа быⷭ к нⷨ.

ꙗвлъш сѧ сп͠соу  гл͠ѧщоу мъ. вѣр

ѫ въ мѧ. аще мретъ ожвєтъ.

драꙁате не боте сѧ мѫкъ ⷯ. ма

ловрѣменꙿны бо сѫтъ мало прⷺ

тръптє.  ꙁаконопостражⷣ

те. да вѣнꙿѣн бѫдетє.

прѣбышѫ же нощъ тѫ раⷣѫще сѧ. о

побѣжден хвѣⷭ. оутроу же бывшⷹ

въ ѳ͠ дн͠ь повєлѣста ст͠ыѫ ꙁвесті

ꙁ темнцѫ.  првєст ѫ къ се

бѣ.  ставше прѣдъ м͠тлема

рѣшѫ. єже хощета творта.

мы бо хртⷭане есмы  нє покланѣ

єм сѧ доломъ. ꙗв же сѧ мъ ді

аволъ. въ деснѣ рѫцѣ дръжѫ меⷱ.

149б

а в ш ꙁꙿмѫ, гл͠аше же въ хо агр

колаєво. мо єс подвꙅа сѧ. по

велѣ же кнѧꙃъ. повръст ѫ ꙁа выѫ.

ѫжі,  вест ѫ въсѧ въкпѣ на єꙁеро.

мы водѫ многѫ. въ то же врѣ

мѧ, въ неже ст͠ы м͠м бываахѫ.

бѣ стоудень вєлка.  првєдше же ѫ.

 поставшѫ ѧ нагы посрѣдѣ єꙁе

ра. бѣ же врѣмѧ ꙁмно  ⷭѣ лютъ.

къ веероу бо бѣ же дн͠ь. прста

вшѫ же ⷯ стражѫ  воны 

старѣшнѫ стражемъ. ражде

гошѫ же банѧ. сѫщѫ блꙁъ єꙁера.

да аще кто хощетъ ѿ нⷯ ѿстѫп

т, да прбѣгнетъ въ банѧ. въ

пръвы же ⷭѣ нощ. съграждаа

хѫ сѧ ст͠ы ꙁмоѫ.  намръꙁъ

ша тѣлеса хъ прѣсѣдаахѫ сѧ.

едн же ѿ слъ .м͠. ѿвръг сѧ ⷯ  прі

бѣгнѫ въ банѧ.  пркоснѫв сѧ те

150а

плотѣ. абе растаа сѧ.  тако въдаⷭ

д͠шѫ своѫ. ст͠ же єгда вдѣшѫ

того ѿвръгша сѧ, рѣшѫ ꙗко є

днѣм оусты  єднѣмъ гласⷨо.

єда въ рѣкаⷯ прогнѣваєш сѧ на

нь г͠. л въ рѣкахъ ꙗрость твоа.

л въ мор оустръмлєнє твоє.

ѿлѫ бо сѧ ѿ наⷭ  ꙗко вода раꙁлі

а сѧ.  расыпашѫ сѧ кост єго.

мы же не мамы сѧ тебє ѿлѫ

т. жвш ны  мѧ твоє пр

ꙁываємъ. егоже хвалтъ въсѣ

тварь. ꙁъмєвє  всѧ беꙁдны.

ѡгнь, градъ, снѣгъ, голотъ.

дх͠ъ бренъ ꙗже творѧтъ слово

єго. ходѧ по морю ꙗко по соухоу.

 свєрѣпо бываємо кротѧ мані

ємъ рѫкоу своею.  ннѣ тъжⷣе

есі г͠. послшавы ꙗкова молѧ

ща сѧ. бѣгаѫща прѣщена са

влѣ. проданъ сы осфъ.  сп͠сы.

150б

послоушавы мосеа. даѫща ꙁнаме

на  юдеса въ єгѵптѣ. фараѡ

нѣ  в людехъ єго. раꙁвръꙁаѫща

море.  водѫща въ поустынѧ лю

д твоѫ. послоушавы стⷯы апⷭлъ.

 наⷭ послоуша г͠. да не потопⷮ

нⷭа боурѣ воднаа. н пожретъ нⷭа

глѫбна. ꙗко ѡбнщахомъ ꙃѣ

ло. помоꙅ намъ бж͠е сп͠стелю

нашъ. ꙗко стахомъ въ глѫбнѣ

моръстѣ.  оснѣшѫ ногы на

шѫ кръвѫ нашеѫ. ѡлег тѫ

готѫ нашѫ.  горестъ врѣмене

хⷭе бж͠е нашъ. на тѧ оуповахо

мъ  не постыдѣхом сѧ.  да ра

ꙁоумѣѫтъ. с ꙗко к тебѣ въꙁъ

пхомъ  спєⷭн быхомъ. егда

бⷭы въ тⷮⷬ ⷷ ⷭѣ нощ. сл͠нце въсꙗ те

пло. ꙗкоже въ жѫтвѫ.  растаа

ледъ.  быⷭ вода топла. вс же стрⷺ

гѫщі съпл бѣхѫ. еднꙿ же

151а

капклар бѣ бдѧ  послшаѫ ⷯ мо

лѧщѫ сѧ.  помышлѣѫ. како пр

бѣгнѫвы въ банѧ. абє ѿ топлоты

растаа сѧ. а с въ колцѣ мраꙁѣ

стоѫще жв сѫтъ до селѣ.  ꙁрѧ

свѣта ѡ нⷯ. въꙁрѣ на нб͠о вдѣті

хотѧ ѿкѫдоу єⷭ свѣтъ. вдѣ же вѣ

нцѧ съходѧщѫ на главы ст͠ыхъ. і

сломъ .л͠ѳ.  помышлѣаше в себѣ

гл͠ѧ .м͠. ⷯ єстъ. то како еднаго нⷭѣ

вѣнца.  раꙁмѣ ꙗко прбѣгы въ

банѧ, не прьтенъ быⷭ к нмъ. 

въꙁбждъ стражѫ всѧ стрѣгѫщѫ

ѧ с нмъ.  съвръгъ рꙁы съ себе на лі

ца ⷯ въско въ єꙁеро, въпѫ  гл͠ѧ.

аꙁъ хртⷭꙗннъ єсъмъ.  въшедъ

посрѣдѣ ⷯ рєⷱ. г͠ бж͠е вѣрѫ въ тѧ. въ

негоже  с вѣровашѫ.  въьт мѧ

въ нѧ.  споⷣб мѧ скшєна .

151б

мѫкы прѫт. ꙗко да  аꙁъ скше

нъ бѫдѫ. побѣжден же бывъ даво

лъ прѣлож сѧ въ мѫжъскы обраꙁъ.

свѧꙁавъ колѣнѣ рѫкама свома.

дръжѫ гл͠аше прѣдъ всѣм. оувы

мнѣ ꙗко побѣжденъ быⷯ мѫжм с

м ст͠ым.  быⷯ всѣмъ въ рѫгъ. не

мы нод͠шенъ слоугъ. аще бо бмъ

мѣлъ, не бмъ побѣжденъ былъ.

 ннѣ не вѣдѣ то створѧ, да  оста

нка ⷯ не бѫдетъ. ст͠ы кюрѡнъ

рⷱе. кто б͠ъ веле ꙗко б͠ъ нашъ, ты

ес б͠ъ творѧ юдеса. сѫщѫѧ бо

на ны по наⷭ обратлъ єс.  непрꙗ

ꙁнь посрамлъ єс.  наѧшѫ пѣті

сп͠с мѧ г͠ ꙗко ѡ сѫдѣ прѣподобны.

оутроу же бывшоу, прдоста неь

стваа м͠тлѣ.  обрѣтоста кап

клара с нм сѫща.  въпросста

152а

воны. то вдѣвъ створ се.  рѣ

шѫ. мы ꙗко ꙁмръл бѣхомъ съ

номъ. ѡнже бдѣвъ всѧ нощъ. 

внеꙁаапѫ въꙁбд ны.  вдѣхо

мъ свѣтъ вєл на нⷯ. он же съвръ

гъ рꙁы своѫ. абе ско в нѧ. въ

пѫ  гл͠ѧ. аꙁъ хртⷭаннъ єсъмъ.

раꙁгнѣвавша же сѧ м͠тлѣ, повелѣ

ста ꙁвест ѫ.  свѧꙁавше ѫ весті

на брѣгъ морѣ.  дрѫгы голѣн хъ

прѣбват. дного же мат прле

жа ⷯ. бѣ бо сн͠ъ еѫ юнѣ въсѣхъ.

 боаше сѧ єда како ѿвръжетꙿ сѧ.

 на нь прсно въꙁрааше. простра

ѫщ на нь рѫцѣ,  гл͠ѧщ, ѧдо мо

е сладъкое. ще мало прѣтръп, да

съвръшенъ бѫдеш. не бо сѧ ѧ

до се бо хъⷭ прѣдъстотъ помага

152б

ѫ т. егда же мъ прѣбшѫ голѣн.

прѣдаахѫ дш͠ѫ гл͠ѧще. дш͠а нш͠а ꙗко

птца ꙁбав сѧ ѿ сѣт ловѧщ ⷯ.

сѣть съкроуш сѧ  мы ꙁбавлені

быхомъ. помощъ наша въ мѧ гнⷭе

створшаго н͠бо  ꙁемѧ.  въс въкоу

пѣ рекше амнъ, прѣдашѫ доушѫ

своѫ. сн͠ъ же оумы мт͠рѫ менє

мъ мелтъ.  еще д͠хааше. повелѣ

ста м͠тлѣ првест воꙁы.  вꙁкла

дшє тѣлеса ст͠ыхъ. првеꙁошѫ

на брѣгъ рѣкы. оставлъше юно

шѫ ѣѫще єго жва быт. вдѣ

вш же єго м͠т тъ єднъ оставле

нъ. ѿвръгш женскѫѧ немощъ.

 въспрємш мѫдростъ  крѣпоⷭ.

въꙁемш сн͠а своего на рамоу крѣ

пко, въслѣдъ воꙁъ дѣше, нос

мъ же сн͠ъ мт͠р, прѣдⷭа д͠шѫ своѫ

153а

раⷣоуѫ сѧ. нешⷭ же мт͠ его поврѣже 

връх хъ. въꙁгнѣщъше же ѡгнь

съжегошѫ тѣлеса с͠тыⷯ. съвѣтъ же

сътворста мт͠елѣ  рѣста. с

ѫ останкы аще сце ѡставмъ.

въꙁѧт ѧ мѧтъ хртⷭане.  

сплънѧтъ вєсь мръ. нѫ прдѣ

те да ѫ въвръжемъ въ рѣкѫ.  съ

бравше кост ст͠ыхъ.  мѣсто по

мєⷮше въснѫшѫ в рѣкѫ.  ньсо

же ѡскврън ⷯ рѣка. по треⷯ же дн͠е

хъ ꙗвшѫ сѧ єпкⷭпоу града того.

менемъ петр. ꙗко сѫтъ съхра

нены кост нашѫ в семъ мѣстѣ.

прд бо ꙁнес ны ꙁъ рѣкѫ. 

поємъ епкⷭпъ оуенкы,  мѫжѫ

говѣны. пршєдъ ста на брѣꙁѣ

рѣкы.  се просъвтѣшѫⷭ косты ст͠ы

ⷯ въ водѣ, ꙗко свѣтлнц.  аще

где ѡставлена бываашє кость. свѣ

153б

томъ ꙗвлѣаше сѧ.  тако събравше

кост стыⷯ мнкъ. положшѫ ѧ въ

раⷯка.  сце пострадавше. вѣнѣ

ны бывшє въпѫтъ. ꙗко ꙃвѣꙁыⷣ

въ всємъ мрѣ б͠ вѣровавше. хⷭа

сповѣдавше. ст͠го д͠ха не ѿвръ

гше сѧ. прославлен бывшє о хⷭѣ.

памѧть въ жт семъ оставлъ

шє, на спⷭене. всѣмъ вѣрнымъ. въ

ѡц͠а  сн͠а  ст͠го дх͠а. ѫт же бы

вшє на м͠нє ст͠ м͠нц по хⷭѣ.

прѣжⷣе .д͠. календ марꙿта. срⷱѣ.

въ .к͠ꙅ. феврарѣ. прѣдашѫ же дш͠ѫ

своѫ г͠оу б͠оу. прѣжде .ꙁ͠. д͠нь ма

рта. срѣь. въ .ѳ͠. днь марꙿта. прі

лкн самовлаⷭц. нам же цр͠ь

ствоуѫщоу г͠оу б͠ сп͠с.  влⷣцѣ наше

моу сⷭъ хоⷭу. ємже слава  дръжава

 ьⷭ. въ вѣкы вѣкомъ. амінъ.

154а

Слово № 25

СЛОВО НА ЙОАН ЗЛАТОУСТ

ЗА БЛАГОВЕЩЕНИЕ

мцⷭа марта въ .к͠е. дн͠ь. ѡⷩа

ꙁлатостаго. слово на благовѣщені

є бц͠. блглⷭв ѡ͠є .к͠д.

Пакы радоⷭноє бл͠говѣщенє. па

кы свободное въꙁвѣщенє. па

кы въꙁванє. пакы въꙁвраще

нє. пакы бл͠гомѫдръстве.

пакы работы ꙁбавленє. аг͠глъ

бо съ дв͠оѫ гл͠єтъ. понєже къ женⷺ

гл͠а ꙁъма. въ .ꙅ͠. мцⷭъ посланъ бⷭы

аг͠лъ гаѵрлъ ѿ б͠а, къ дв͠ѣ ѡбрѫ

енѣ мѫжоу. посланъ бⷭы гаѵрлъ.

всем мроу въꙁвѣстт сп͠сенє.

посланъ быⷭ гаѵрлъ. носѧ адам

напсанє ꙁовноє. посланъ быⷭ

154б

гаѵрлъ къ дв͠ѣ. да неⷭь женъска

аго рода въ ⷭь ѡбраттъ. посланъ

быⷭ гаѵрлъ. готоват тⷭом же

нхоу рътогъ. посланъ быⷭ гаѵрлꙿ.

ѡбрѫт съꙁданє съꙁдавшо

м. посланъ быⷭ гаѵрлъ. къ д͠ше

внѣ полатѣ, цр͠ѣ аг͠гломъ. посла

нъ быⷭ гаѵрлъ. къ дв͠ѣ обрѫєнѣ

 ѡсфов. блюдомѣ же іссоⷭв.

посланъ быⷭ рабъ бесплътны, къ

дв͠ѣ стѣ. посланъ быⷭ свободъ

ѿ грѣха. къ непрємлѧщ стлѣ

на. посланъ быⷭ оутрън дѫщі

 прѣдъ свѣтомъ деннымъ.

посланъ быⷭ гаѵрлъ. въꙁвѣщаѫ

сѫщааго въ нѣдрⷯѣ ѡ͠хъ.  на

рѫк мт͠рню. посланъ быⷭ гаѵр

лъ сѫщааго на прѣстолѣ  врътпⷺ.

посланъ быⷭ вонъ. въпѫ црⷭкѫѧ

155а

танѫ. танѫ ꙁа рекомѫ вѣроѫ 

спытаємѫ многым вещꙿм. та

нѫ покланѣнє прємлѧща. та

нѫ блг͠ословествємѫ, а не спыта

ємѫ. въ .ꙅ͠. мцⷭъ посланъ быⷭ аг͠глъ

гаѵрлъ къ дв͠ѣ, кы мцⷭъ .ꙅ͠.  гл͠е

тъ. ѿнелже лсавеѳъ прѫ бла

говѣщенє. ѿнелже оана ꙁаѧⷮ.

кѫдоу се оубо. да скажетъ самъ арꙿ

хагг͠лъ. гл͠ѧ къ дв͠ѣ. се елсаве

ѳ рее ѫжка т.  та ꙁаѧтъ

сн͠ъ на старость єѫ.  се є єⷭ мⷭцъ.

.ꙅ͠. рекомѣ неплодов. въ .ѕ͠. мѣ

сѧцъ. се бо єⷭ .ꙅ͠. мцⷭъ ꙁаѧтю

ѡанов. побⷣааше бо варт

воноу. варт бо єм бѣ, несѫ

щ ѡрѫже. побⷣааше бо прті

прѣжде вѣстнк. прѣдъ гнⷭє

мъ пршествємъ. въ .ꙅ͠. мцⷭъ

155б

посланъ быⷭ гаѵрлъ. къ дв͠ѣ ѡ

брѫенѣ мѫж. а не прлѣпнѣє.

нѫ порѫенѣ съблюст. есо раді

порѫена. да въскорѣ не раꙁмѣ

єтъ льстецъ. тоу оувѣдѣвъ та

ны. ꙁъ д͠в бо бѣ ꙁыт цр͠ю

вѣдѣаше бо лѫкавы.  тъ бо

саны гласы гл͠аше. реⷱ бо. се дѣ

ваа въ рѣвѣ ꙁаьнєтъ.  въсе

льскы блюдѣашє, въꙁглаше

ныⷯ о дв͠ѣ. дондеже раꙁоумѣєтъ,

ꙗко сконꙿѣєт сѧ тана .  пр

готовтъ порокоу. того рад вла

дыка с порѫєныѫ ꙁыде. по

рѫена бо номоу повнꙿна єстъ.

въ .ꙅ͠. мцⷭъ посланъ бⷭы гаѵрлъ.

къ дв͠ѣ ѡбрѫенѣ мѫжоу. єм

же мѧ осфъ. слыш, то

ѡ семъ мѫж  дв͠ѣ пр͠ркъ рее.

дадѧт сѧ реⷱ ꙁапеѣтленꙿныѫ

156а

кнгы. рѣшѫ же непореена

дв͠аа. цѣм же дана бѫдетъ сщ͠е

нꙿным. срѣь. єрем. ко

м. сем, дрѣводѣл ѡсфоу.

тъ бо ѡсфъ. въбралъ сѧ бѣ

прѣжде.  родлъ сн͠ы.  раꙁлѫ

лꙿ сѧ ѿ подроуж. жвѣше же

въ стотѣ. птаѫ дѣт сво

ѫ въ накаꙁан оуен гнⷭ.

не лѣнѧ же сѧ пршєдъ на про

повѣдь. апⷭлъ бо павелъ. єд

ного ѿ сн͠овь єго ѡбрѣтъ п

шєтъ. ного же ѿ апⷭлъ не вдѣⷯ

тъкмо ꙗкова. брата гⷭнѣ по

плът. не ѿ дв͠ы марѫ. нѫ ѿ

осфа рожденꙿна. понеже бо

єре. ꙗко цѣломѫдрънѫ ѡ

сфов обрѫшѫ марѫ. 

прѣдашѫ ѧ ємоу. врѣмене бра

156б

нааго ждѫще. подобааше бо

сце прємлѧще. блюст д͠вѫ не

поронѫѧ. се бо пр͠ркъ ꙁрее прѣ

жде  проглас. дадѧтъ сѧ рее

кнгы ꙁапеѣтлѣнꙿныѫ, мѫж

оумѣѫщоу кнгы. еже єⷭ браь

шомоу сѧ.  рееⷮ ꙗко не могѫ ь

ст ⷯ. ьсо рад нє можеш ѡ

ѡсфе. не могѫ рее ьст, кні

гы бо сѫтъ ꙁапеѣтлѣнꙿны

комоу блюдомы. свѣдѣтелю

всѣкымъ. вселенє хранмо.

нѫ на прѣдлежѫщаа прѣдѣмꙿ.

въ .ꙅ͠. мѣсѧцъ посланъ быⷭ ан͠глъ

гаѵрлъ къ дв͠ѣ. въ вꙿсѣко тъ

щанє. сце же ꙁаповѣд преⷨъ

прде. ѡ агг͠ле. слоуга бѫд стра

шнѣ танѣ. Скръвенꙿномоу по

157а

слж юдес.  въꙁысканꙿна ꙁаблѫ

ждъшомоу адамоу. снт мом

щедротам хощѫ. съꙁданꙿнаго

бо по моємоу ѡбраꙁоу, грѣⷯ ѡбве

тшлъ.  тварь рѫкоу моєю ꙁмъ

жда. ѡрънѣ, ѫже съꙁдахъ до

бротѫ. влькъ моє нъсптане

сънѣдаєтъ. ѡпоустѣ раꙗ жте

ль. дрѣво жвотное пламенꙿнѣ

мъ орѫжємъ хрант сѧ. двер

мѣста пщнааго ꙁатворшѫ сѧ.

млоуѫ побѣжденꙿнаго. хощѫ съ

нѧт сѧ съ борѧщм сѧ. тат

хощѫ всⷯѣ слъ нбⷭныхъ. тебѣ

же єдномо (!) повѣдаѫ танѫ с

ѫ. д къ мар дв͠ѣ. д къ д

шевнѡмоу градоу. ѡ немже про

рокъ гл͠ааше. прѣславно гл͠а сѧ о

тебѣ граде бж͠. д къ словесно

омоу моємоу раю. д къ въсто

нымъ момъ дверємъ. д къ

157б

моего словесе достонꙿном се

л. д къ фтором нб͠с ꙁемно

ѡмоу. д къ пространꙿном

облакоу. въꙁвѣст моєго пр

шества тѫѧ. д къ готова

нꙿнѣ мнѣ ст͠ъбѣ. д къ ꙁво

лена моєго тⷭноѡмоу храм.

д къ тⷭнѣ невѣстѣ. по плъ

т родъства моєго, г͠л въ оу

ш словєснѣ краб. гото

ва м слоух въходъ. нѫ не го

вор. н смѧт д͠шѫ д͠вѣ. кро

тко ꙗв сѧ къ ст͠лщоу. пръ

вымъ гласомъ радость въꙁъ

п є, ты ръц мар. рад сѧ въ

ꙁрадованꙿнаа. да аꙁъ пом͠лоуѫ є

ѵгѫ ѡꙁлобленѫѧ. слішав же се

аг͠глъ, помышлѣаше вꙿ себѣ. стра

шнаа вещъ прѣходтъ мъ. гл͠е

ма же єⷭ хероувмомъ страшенъ.

 серафмомъ невдмъ. же

158а

естъ агг͠лъскымъ сламъ нераꙁ

мѣємъ. ѡбѧтѫєтъ (!) дв͠ѣ са

мъ свомъ лцємъ. пршесті

ємъ ꙗвлѣт. пае же въхⷣо сл

хомъ ѡбѣщаваєтъ є.  ѡсѫ

жде єѵгѫ дъщере своѫ. вєлмі

славтъ грѧдетъ. гл͠етъ оубо

готовт слх въходъ. то мо

жет л рѣво въмѣстт невъ

мѣстмааго. въстнѫ двно

юдо танꙿно. въстнѫ стра

шнаа тана. таковаа аг͠глоу по

мышлѣѫщоу, влаⷣка же рее єм.

то съмѫщаєш мѧ,  двші

сѧ о гаѵрле. нє прѣжде л ѿ ме

нє посланъ быⷭ, къ ꙁахар ст͠лю.

не дⷭа л ємоу рожⷣъства ѡанова

блг͠овѣщенє.  нⷷ емш вѣры 

єреѡв. млъѣнє наведе на нꙿ.

не ѡсѫд л ты старца нєгл͠анєⷨ.

158б

не ты л ꙁрⷱе аꙁъ же твръдⷯ. нє

твом л блг͠овѣщенемъ дѣло по

слѣдъствова. не ꙁаѧт л неплодꙿ

в. не послша л мтртⷭво. не ѡті

де л нєплодны недѫгъ. не ѿвѣ

же л немощъ ѿ естⷭва. не ннѣ л

єⷭ класа творѧщ. не род л беꙁъ

ѧднаа. єда не въꙁможет л ѿ

мене. съꙁдавшааго вꙿсѣьскаа

словомъ. поꙿто въ двѣ помышле

н вънде. то же пакы аг͠глъ рее.

влⷣко, єже сцѣлт тѣлесныѫ

съблаꙁны. єже раꙁрѣⷣшт стрⷭа

ныѫ ѫꙁы. єже оумръщвєнє оу

довноє, къ жвотнѣ въꙁвраті

т слѣ. еже повелѣт тѣлесъ по

спⷯѣ сътворт дѣт. еже раꙁдрѣ

шт нєплодъство прѣстарѣвші

мъ домъ. еже прѣстарѣвшѫѧ сѧ

тръсть, прѣѡбраꙁт на младъ ѡ

159а

нъ обраꙁъ. еже неплодовтѫ ꙁемѧ.

рѫковѧтм абє ꙗвт мт͠ре, дѣ

ло твоеѫ слы обыѣємъ єⷭ съврꙿ

шаємо.  свѣдѣтелъствєтъ са

рꙿра.  съ неѫ ревєка.  пакы анꙿна.

грѫстокааго неплодъства. рабо

тавш страст.  ѿ тебе свободѫ

прємшѫ. а єже дв͠ѣ родт,

непрѧщъш сѧ мѫжев. выше

то єстъ ꙁакона тѣлеснааго.  тво

е ꙁаповѣдаєш отроковц пр

шествє. нбⷭн  ꙁемн конꙿ

ц не въмѣстѧтъ тебе влкⷣо. то

како тѧ въмѣсттъ рѣво дв͠е.

влⷣка же пакы реє къ аг͠гл. то

како мѧ въмѣст сѣнь авраа

млѣ. аг͠глъ реє. мже  странꙿ

нолюба мѣше пѫнѫ. пакы

же т влⷣко ꙗвлъ сѧ патрархомъ.

въ прпѫтнѣ сѣн. ммодє

159б

въсѣьскаа сп͠лънѣѫ. како но

стъ мара ѡгнь бжтⷭва твоєго.

прѣстолъ тво палаєтъ ꙁарѣѫ съ

фтѧ сѧ.  тебє л можетъ понє

ст оужаснаа дв͠аа. влкⷣа же рее.

к нємоу є. аще створ пакость ѡ

гнь въ поустын кѫпнѣ. то  ма

р створтъ пакость пршестві

є мое. аще же л тъ огнь стѣнь

псавы, съ нб͠се пршествє, бж͠

а огн. напо же кѫпнѫ. не ѡпа

л же. то же рееш ѡ стнѣ.

не въ огнѣ пламен. нѫ въ обраꙁѣ

дъждевѣ съходѧщ. тогда же  а

г͠глъ сконꙿѣваше повелѣніе єм.

 къ дв͠ѣ въшєдъ въꙁъп гл͠ѧ къ

не. руⷣ сѧ въꙁрадованꙿнаа г͠ъ

с тобоѫ. оуже т непрꙗꙁнь нє

доблѣєтъ. деже бо сѫпостатъ

пръвѣе полож брань. тоу прѣвое

160а

бал плака.  схоⷣ съм͠рть мѣ.

тѫдже жвот въхⷣо жвотны съ

твор. женоѫ въꙁрастошѫ ꙁлаа.

 женоѫ стѣкаѫтъ льшаа.

рауⷣ сѧ. въꙁрадованꙿнаа не срамлѣ

 сѧ ꙗко повнꙿна сѫщ ѡсѫжде

ню. мат блгⷣтѫ бываєш

ѡсѫжⷣъшоѡм. рауⷣ сѧ въꙁрадо

ванꙿнаа невѣсто.  родтелнце

таⷭа. ꙁапстѣвшоѡмоу въ

семоу мроу. рауⷣ сѧ погрѫжъ

ша въ рѣвѣ смр͠ть мт͠рнѧ.

рауⷣ сѧ дш͠евны храме бж͠.

раⷣу сѧ ѡбщеє жлще нб͠се 

ꙁемлѧ, рауⷣ сѧ нераꙁлѫнааго

єстⷭва мѣсто пространꙿноє. с

мже тако сѫщемъ. прде къ бо

лѧщмъ бал. сѣдѧщмъ

въ тъмѣ сл͠це правєдноє ꙗв сѧ.

влаѫщмъ анкрѫ.  нє вла

160б

ѫщмꙿ сѧ прстанще. непрѣ

мѣнꙿно ненавдѧщмъ рабⷨо

ѿнѫдь ходата род сѧ.  мр

съвѫꙁъ. плѣнꙿнымъ рабомъ ꙁба

втель. прде борѧщм сѧ насла

ждат сѧ вꙿсегда. блгⷣтѫ самого

хⷭа. ємже слава  дръжава. въ вѣ

кы вѣкомъ амнъ.

Слово № 26

СЛОВО ЗА ЧЕТИРИДНЕВНИЯ ЛАЗАР

амфлохеа єпкⷭпа коні

скаго. слово ѡ єтврѣд͠нєвнѣмъ

лаꙁарѣ. блглⷭв ѡ͠е .к͠е.

Се пакы на срѣдѫ ѵг͠лста ѡана

ꙁнесѣмъ. добро бо  наѧтка

въскⷭрню съмотрт. слыша

бо нⷩⷺ ю єго гл͠ѧща. прѣⷣ шестѫ

дн͠ паскы, прде сⷭъ въ вѳанѫ.

деже бѣ лаꙁаръ, єгоже въстав

ѿ мр͠твыⷯ. вдѣ л наѧтокъ въ

скрⷭню, лаꙁаре прѣжде ѡбраꙁенъ.

161а

еже вѣрны нарⷣо поꙁна народы.

старѣшемъ жръцемъ похл

шѫ. юдодѣанє на ꙁавсть

прѣложшѫ. постнѣ въꙁаві

дѣшѫ въстаню лаꙁарев. ꙗко

по въскрⷭн ємоу, како же слы

ша. съвѣщашѫ сѧ морт. в

дѣ л ꙁавст лхотъкъ. єгоже

г͠ъ въстав. с оуморт помы

слшѫ. не вѣдѧще ꙗко аще 

т оубѫтъ. пакы лекъко гвⷭ въ

ставт дроуга. съвѣщашѫ сѧ

лаꙁара оуморт. нто

же сце не гнѣвааше

срцⷣа жідовомъ. ꙗкоже

въскр͠сенє лаꙁарево. сего

еднаго юдесе, не могошѫ ѡгл͠а

т. проꙁрѣнє ѿ рода слѣпом

ѡклеветашѫ рекѫще. тъ єⷭ.  не нⷭѣ

тъ. такжⷣе єстъ. въстанє дъ

161б

щере ѡановы пог͠лашѫ рекѫще.

ꙗко ѡбъ мрѣ а не бъшіѫ съмрꙿ

тъ быⷭ. прѣда на въскрс͠енє сн͠а

вдовцѫ. єднорожденꙿнаго ѡ

клеветашѫ рекѫще. ꙗко см͠рті

обраꙁъ сътвор, а не бъхма вла

стѫ см͠рть быⷭ. оусъхшѫ смо

къвь ѡклевєташѫ рекѫще. са

мѫ овѧдꙿшѫ, а не гнеⷭмъ словесⷨе

съхшѫ. водноє въ вно прѣло

женє ѡклеветашѫ. ꙗко на вє

єр пвшⷯ сѧ блѫдъ быⷭ. въ

станіа тъѫ лаꙁарева

нє могошѫ ѡклеве

тат. славєнъ бѣ мѫ

жъ. дошѫ въслѣдъ о

дра. вдѣшѫ гробъ пеѣтлѣнъ.

оувѣшѫ по ѡбыѣю, ѡ оумерші

мъ марѳѫ  марѫ сестрѣ ла

ꙁарєвѣ. раꙁмѣшѫ ѡпасно.

162а

ꙗко етыр мѣаше д͠н.  ста

въ въ жпщ ꙗко етыр дн͠ мръ

твєцъ въсѣм оуды расъслабенꙿ.

плътемъ ѿпадавшемъ. косте

мъ съкравшем сѧ. власомъ

ѿпаⷣшємъ. моꙁгомъ стекшє

мъ. жламъ прѣтръгшем сѧ. ѫ

тробѣ раꙁтегшсѧ  вънъ стекші.

се въсе раꙁмѣвше єже вдѣшѫ.

вънеꙁаапѫ въскрⷭнє лаꙁарево.

ꙁдраво цѣло блъщѫще сѧ пакы

ожт ѿ тъмъ. смѧтошѫ сѧ, о

бмрѣшѫ. мала не ꙁдъхнѫшѫ.

не обрѧщѫще словесъ ꙁвѣт.

како бшѫ ѡклеветале въскрꙿ

сенє лаꙁарево. гнⷭю строю, с

це стровшоу. то єⷭ гнюⷭ строю.

се сце стровшоу. послоуша

по малоу. єгда съвлѣе сѧ лаꙁа

ръ. сеѫ жꙁн єстⷭвомъ. не бѣ бо

162б

г͠ъ пршелъ въ вѳанѫ. плътъ

ныма ѡма. бжтⷭвом же въсъ

жде бѣ  въсѣ сплънѣѫ. по еты

рⷯе днєⷯ, погребен лаꙁароу. прде

г͠ъ въ вѳанѫ. въскⷭрнє дроужꙿ

неє ѡблт. тѣмъ  г͠оу прше

дшоу въ вѳанѫ. же слыша ма

рꙿѳа сестра лаꙁарова, теє  потъ

ща сѧ. прде г͠оу  прпаде. прно

сѧщ мл͠твѫ  вѣщанє. прпадꙿ

ш бо гл͠аше гвⷣ. г͠ аще б ꙁде бы

лъ, не б оумрълъ братъ мо.  ні

нѣ вѣдѣ. ꙗко єгоже просш даⷭ

т  б͠ъ.  г͠ъ само море с тръ

пѣн г͠ъ ѿвѣща г͠лѧ. то вѣ

щаєш марꙿѳо. г͠ъ мнѣ рееші.

 г͠а нє раꙁоумѣєш. не бⷯѣ ꙁде

мало. пожд ѿ брата с навы

кнєш. въстанетъ брⷮа тво.

раꙁмѣѫ т марѳо ꙗко пꙗ

163а

на єс пеѣлѫ. егда стрѣꙁвѣе

ш, тогда ꙁмѫдрѣеш. въста

нетъ братъ тво. марѳа же 

сце лвⷭкым словесы вѣща

на ѿрее гвⷭ. вѣдѣ въстанєтъ

на вскⷭрнє въ послѣдн д͠нь.

 г͠ъ къ не. то въпрѣкы ходші

ѡ марѳо. то въ мр͠твыхъ въ

скрнⷭє крыєш. въсⷭкрне къ те

бѣ бесѣдоуєтъ, ал ты ѡ въскꙿ

ръсен бесѣдоуєш. аꙁъ єсъмꙿ

въскⷭрнє  жꙁнь. вѣроуѫ въ

мѧ аще оумретъ, ожвєтъ. се

гвⷭ бесѣдоуѫщоу. се абе въсѣ

вѳана, теѣше на пршестві

є гнⷭє. не юдт сѧ нѫ порѫгаєтꙿ сѧ.

не мѣахъ бо надеждѫ, етвръ

ты д͠нь мр͠твоѡмоу въстат.

то же г͠ъ. ꙗко вдѣ селко

множъство сътєкшє сѧ, ꙗко

163б

доⷭн сѫⷮ  гонѣе ⷯ. нѫ послшъ

ств хотѧщоѡмоу въставлен

быт. ѿвѣщав же реⷱ к нмъ.

где положсте лаꙁара. дѣ л

не вѣдѣаше мѣста влⷣка. вѣ

дѣаше мѣсто, нѫ скоушааше

мы. да въс пондвше сѧ. по

немъ подѫтъ на жпще.  сво

ма ѡма прємше въскⷭрні

є. бес прѧпроповѣдателе бѫдѫⷮ.

где положсте . ѡн же въпро

шен рѣшѫ. д  вждъ. гвⷭ

же дѫщоу,  тъщѫщоу сѧ на

жпщє. ды же ꙁа нмъ нарⷣо.

бесѣдовааше къ себѣ гл͠ѧ. то

хощетъ съ гробъ лаꙁаровъ в

дѣт. аще с͠нъ єⷭ бж͠. сего въ

ставтъ. да  мы раꙁмѣємъ.

ꙗко постнѣ бж͠ с͠нъ єⷭ. тѣ

мъ  марꙿѳа, смъ словєсемъ въ

164а

давш сѧ. прде къ гвⷭ гл͠ѧщ. ка

мо деш влкⷣо. емоу хощеш гро

бъ лаꙁаревъ вдѣт. поꙿто болѣ

ꙁнь намъ въсподаваєш. то же

лѫ нашѫ въꙁьдвжєш. ем хо

щеш жоупще лаꙁарево вдѣті.

нꙿтоже не оуспѣєш влⷣко. же

смръдтъ. етвръты оубо є

моу д͠нь. то ѡвѣщаєш марꙿѳо.

не глⷯа л т. ꙗко аще вѣроуєш,

оуꙁрш сл͠вѫ бж͠ѫ. мнѣ л гл͠е

ш ꙗко же смръдтъ. сестра

т мѵромъ вонѣєтъ. а ты ды

момъ невѣръстъвнымъ. хощѫ

гробъ вдѣт дроуговъ с. с

це гл͠авъ г͠ъ на гробъ де.  бл

ꙁъ бывъ гроба.  єже вдѣ жоу

пще, тоу абє прослъꙁ. коє

потрѣбованє прослъꙁт. 

гоже хотѣаше въставт про

164б

слъꙁ. тѣмъ послша ꙗвѣ. ꙗ

ко въсе г͠ъ мѫдростѫ съдѣла.

прослъꙁ бо на гробѣ. да по неⷨ

шедшхъ мъ ѡблтъ. ка

ко мѫтъ ѡ немъ мнѣнє. тѣ

мъ  єже вдѣ слъꙁѧ лвⷭкы.

пакы по нємъ дыⷯ народъ. на

ѧ пакы къ себѣ сѧ събѣсѣдова

т  гл͠ат. вждъ колꙿм любⷺ

аше . єже мр͠твыѫ въстав. 

слѣпымъ ѡ дастъ. не можа

аше л сътворт, да  съ нє оу

мретъ.  г͠ъ къ нмъ. же 

вдѣ ѫ єднає лвⷭкы г͠лѧ

ще. ѿвѣща  реє. легко б

было дръжат жꙁнь лаꙁаре

вѫ. ꙗкы лнѫ,  єноховѫ.

нѫ нктоже ваⷭ не б вѣровалꙿ,

ꙗко момъ хотѣнємъ ж

ꙁнь лаꙁарева дръжма бѣше.

165а

сего дѣльма простⷯ , съмр͠тѫ

пожръта быт. да вы ꙁвѣсто

навыкнете. ꙗко жꙁн  съмрꙿ

т власть мамъ.  абє къ ні

мъ г͠ъ. ꙗко вѣсте въс ꙗвѣ. ѿ

валт камыкъ ждомъ велⷺ

ше. ѿвалте камыкъ. съмо

тр како въсе мѫдрѣ съдѣа.

послоухы ꙁвѣсты въстані

ю лаꙁаров поставлѣѫ ѿва

лте камыкъ, да ѿ тоѫ само

ѫ мрт͠вост навыкнѫтъ. ꙗ

ко ꙁгн, а не быⷭ оукраденъ. ѿ

валте камыкъ. ѡнѣмъ же съ

погѫгнанємъ ѿвалвшемъ

камыкъ, гнѫшааше бо ѫ мрт͠ъ

вааго смрадъ ꙁлы. ѿвалвꙿ

шем же тоу сѫщмъ камыкъ.

тоу абє въꙁъп г͠ъ гл͠ѧ. ла

ꙁаре д вънъ влкⷣа ꙁовы. н

165б

ктоже прѣкы гл͠ѧ, лаꙁаре ді

вънъ. ꙁвѣсто стор марꙿѳѣ

 сестрѣ є. ꙗко вєлѧ, а не мо

лѧ. лаꙁаре д вънъ. даже

не съндѫ  ꙁлѣ тобоѫ вѣнь (!).

а мноѫ съвръшенє. лаꙁаре

д вънъ. ты же слышѫ ѧ

сто лаꙁаре д вънъ ѡ дроуже.

не мн г͠а многы гласы поуща

ѫща. єдноѫ г͠ла.  єго съпле

скавъ въстав. не бо ꙗкы 

ла прослъꙁ.  не ꙗкы  є

лсе оуста. єдногласномꙿ

же словомъ оубоуд . єгоже

самъ оусп рекы. лаꙁаре д

вънъ. едно слово, а раꙁль

юдеса. тъѫ г͠ъ въꙁъпі

лаꙁаре д вънъ. тоу абє плъ

ть наплънѣаше сѧ. влас ра

стѣхѫ. лѣнове свѧꙁаахѫ сѧ.

166а

кръвавцѧ тⷭоѫ кръвѫ наплънѣ

ахѫ сѧ. моꙁꙿг невдмо покава

ахѫ сѧ. адъ долѣ бѫ сѧ лаꙁара про

вⷤаⷣаⷶше. д͠ша лаꙁарова дръжма

 агг͠лы оутѣщаєма, свое въ сво

є прѣлагааше. єже въсѣхъ славнⷺ

є. въсѫдоу свѧꙁанъ бѣ. ноꙃѣ оу

кро. тоже не ꙁапьны съ дѣа

ше. тѣмъ  г͠ъ твръжде творѧ

т сѫщомоу народоу повєлѣ гл͠ѧ.

ѿрѣште ,  ѡставте  ті.

съмотр гнⷭѧ мѫдроⷭ.  како въ

се мѫдрѣ стротъ. на ꙁвѣ

стє тоу сѫщмъ г͠лааше. ѿ

рѣште  ѡставте  т. ꙗ

коже  камыкъ ѿвалсте. 

жоупще покаꙁасте.  оукро

ѫ мрт͠вааго ѿрѣшстє. ꙗко

же  смрадѣ прѧстстє сѧ.

166б

ѡво ꙗкы блглⷭвєніє хранѧще. а дрго

є ꙗко послоус набдѧще. аще нє

вѣроуѫтъ фарсе.  старѣші

ны жръцемъ. ꙗко лаꙁаръ не въ

ста. покажте мрт͠вааго погре

бена. ꙗвте кроѫ. ꙗкы  ѡсла

блены ѡдръ. мы же вѣтв ф

ньскы, носѧще ръцѣмъ.

ѡсанꙿнаа вь вышнⷯ. блглⷭвєнъ

грѧды въ мѧ гнⷭє. томоу сла

ва. ннѣ,  прсно  въ вѣкы вѣкоⷨ.

Слово № 27

СЛОВО ЗА ЦВЕТОНОСНАТА НЕДЕЛЯ

слово на цвѣтоноснѫѧ нелⷣѧ.

блгⷭлв ѡ͠е .ке͠.

Днⷭє съꙁываєтъ ны братє. свѣ

тлоꙁарны апⷭлъ павєлъ, на ра

доⷭ дх͠овнѫѧ. велегласно въп

ѫ  гл͠ѧ. рауⷣте сѧ ѡ г͠ въсегда.

167а

 пакы рекѫ рауⷣте сѧ. съмотренє

бо се бж͠е, въсѣмъ л͠вкомъ. раꙁмно

въсѣмъ да бѫдєⷮ г͠ъ блꙁъ. да н

ѡ есомꙿже номъ пецѣте сѧ. нѫ

понавлѣѫще сѧ постомъ,  добры

м дѣлесы. дн͠ъ дн͠є мѫжъскы

прѣпоꙗсавше рѣсла своꙗ. въꙁъ

дръжанємъ ꙗко беꙁлобныѫ дѣ

т, по дх͠овныⷯ вещⷯе послѣдъств

мъ.  ѿ юдеⷭ, къ болꙿшмъ ю

десємъ. тъщно подвжем сѧ.

вера бо г͠ъ нашъ ісⷭ хъⷭ етврѣдн͠є

внааго мрт͠вца, въскрѣшъ лаꙁа

ра. блг͠овѣрныхъ юдеⷭ,  дш͠ѫ

въꙁвеⷭл. а ꙁловѣрꙿна  ꙁаконо

прѣстѫпна събора ждовъска.

ѡблѣєтъ раꙁарѣѫ. свом

мъ дѣтꙿм. прѣтⷭоу д͠х съ

връшаѫ, ꙗкоже реⷱ. ꙁъ оустъ

167б

младенеⷱ,  съсѫщⷯ съвръшлъ єс

хвалѫ. врагъ твоⷯ рад. да раꙁрⷣоу

шш врага  мъстнка. срѣь

давола. тъ бо єⷭ ьст наше вра

гъ.  прѡбрѣтнкъ пагоубѣ. є

же мнѣ сѧ плът прѣдолѣвъ. тоѫ

попранъ смѣхоу ꙁрмъ єⷭ. въꙁвлъ

къ бо ѫ на сѧ г͠ъ б͠ъ нашъ. смѣрен

ємъ свомъ, многоклюѣвноѫ

главѫ єго сътре,  корысть спро

връже. корысть же гл͠ѧ. дръжмы

ѫ мъ. дш͠ѫ въ адѣ. ꙁаклепы бо

єго  верѣѫ ѡбластѫ раꙁвръгъ.

 єтврѣдн͠евна сѫща мрътъвца

лаꙁара въскрѣс, еѫже радостѫ

сплъншѫ сѧ бг͠оьствыѫ дѣ

т. съ ваємъ текѫще въпꙗхѫ

ємоу. ѡсанꙿна въ вышнⷯ. бл͠гло

словєнъ грѧды цр͠ь ꙁр͠левъ, въ мѧ

168а

гнⷭе. потрѧсе сѧ вⷭє грⷣа. г͠лѧ. кто 

бо съ єⷭ, грѧды въ мѧ гнⷭе,  ѿкѫ

д. кто л єⷭ цр͠ь ꙁр͠левъ. толꙿма бо

бѣшѫ ꙁавстѫ ѡмраен. ꙗко

по въсѧ дн͠ ьтѫще, въ ꙁаконѣ

 п͠ррцⷯѣ. о прходѣ семъ, еже наⷭ

дѣлꙿма, а вдѧще  посрѣдѣ ⷯ ю

деса творѧща. т не прмахѫ е

го. слѣпыѫ вдѧще просвѣщаѫща.

недѫжныѫ цѣлѧща. бѣсы ꙁго

нѧща. мрт͠вцѧ въскⷺрсѧща. па

е же сего єтврѣд͠невнаго лаꙁа

ра вдѧще въставлена. гл͠аахѫ

кто съ єстъ. хже своа ѧда ѡ

блѣахѫ. бг͠оꙁарнама ѡма про

ꙁрѧще єго. ꙗко на хероувмѣ сѣ

дѧща, на жрѣбѧт ѡсл.  въпа

хѫ съ ваємъ прѣдътекѫще ємоу

 гл͠ѧще. ѡсанꙿнаа въ вышнⷯ.

168б

блглвⷭенъ грѧды въ мѧ гⷭне. г͠ъ б͠ъ ꙗ

в сѧ намъ. мръ на ꙁем.  слава

въ вышнⷯ. ѡв ѿ народъ рꙁы

своѫ слаахѫ по пѫт. а дроуꙅ вѣ

твє ѿ дрѣва ломѧще. пѫть кра

шаахѫ прѣд нмъ. ѡв бо гл͠ахѫ

ꙗко пр͠ркъ прде въ мѧ гⷭне. а др

ꙃ рѣшѫ. с ꙁнаменіа нѣ сѫтъ

прркⷭа. нѫ б͠ъ ꙗв сѧ въ лвⷭкы ѡ

браꙁъ. въмѣствъ своє бжⷭтво. ꙗ

коже рⷱе саа ѡ немъ. се дв͠аа въ

рѣвѣ прметъ.  родⷮ сн͠ъ. 

нарекѫтъ мѧ емоу єнꙿманоулꙿ

єже єⷭ скаꙁаємое с нам б͠ъ.  па

кы тъжде б͠ъ нашъ на ꙁем ꙗв

сѧ,  съ л͠вкы пожвеⷮ. естъ грѧ

ды въстнѫ б͠ъ въ мѧ гнⷭе. оса

нꙿнаа сн͠ дв͠дв. прстѫплъше же

къ немоу архерее рѣшѫ. не слы

169а

шш л то с гл͠ѧтъ. нⷭѣ л т

тѧжко ꙗко б͠ славм м. онъ

же рее є. слышѫ. нѫ ѡбае  сі

оумлъѧⷮ. то каменє въꙁъпєⷮ.

ѡн же ꙁавстѫ тѧжкоѫ ѡдръ

жм сѫще. съвѣтъ творѣахѫ

ѡ бствѣ его. ꙗко да не ісⷭа єді

ного тъкмо бѫтъ. нѫ  лаꙁа

ра. ꙁане мноꙁ єго рад вѣро

ваахѫ въ нъ.  славословѣхѫ

 въслѣдъ его дѫще. ѡбщѫѧ

хвалѫ съ младенцы въꙁдаѫще

ємоу. ꙗко б͠оу  ѡц͠оу бесмръ

тн. тѣмже  мы братє. ста

рыѫ нравы  ѡбыѣѫ ѿвръга

ѫще. неꙁлобвыⷯ младенецъ

хвалѫ въспрмѣмъ,  съ пр͠ро

комъ дх͠омъ. общѫѧ пѣснь въ

169б

ꙁъпемъ рекѫще. блгⷭлвенъ грѧ

ды въ мѧ гнⷭе, б͠ъ г͠ъ ꙗв сѧ нⷨа.

не слъ бо н аг͠глъ прде спⷭт нⷭа.

нѫ самъ прѣвѣны сн͠ъ божі,

сы въ надрѣⷯ ѡ͠ⷯ. недраꙁѣлꙿно

прсно къ намъ сънде. плъть

прємъ бесъсѣменꙿно ѿ дв͠ы прⷺ

тⷭныѫ. поваѫ на рам хероу

вма прⷭно. ннѣ же ꙗко на прѣ

столѣ огнънѣ, на жрѣбѧт ѡ

сл ꙗꙁдⷮ. ѿ нестоты долъ

скыѫ хотѧ ѡстт рода ꙁе

мна.  съвръшаѫ пронареенаа

древле пр͠ркы, с твортъ. рⷱе бо

ꙁахарємъ. рауⷣ сѧ дъщ сѡ

нѣ. проповѣда дъщ ерⷭлмо

ва. се бо ц͠рь тво грѧдетъ т.

сѣдѧ на ꙗремнцѣ, на жрѣбѧ

т младѣ. ѡле тана страшна.

170а

ѡле прѣдвныѫ вещ. цр͠ь цр͠е

мъ.  г͠ъ гвоⷭуѫщмъ. страше

нъ сы бесплътнымъ слаⷨ.

 въсѣмъ неꙁг͠ланъ бжтⷭво

мъ. въ колко смѣреніє  кро

тость прде. мѣѫ прѣсто

лъ нерѫкотворенꙿны. страшны

 жвоⷮны. етврѣꙁраны

 шестокрлы. хероувмъ.

 на тѣⷯ вынѫ славмъ. не

прѣстанꙿно тръс͠тым гла

сы. т ннѣ ꙗко простъ ло

вѣкъ на жрѣбѧт ѡсл ꙗꙁⷣ

тъ. поꙿто понеже л͠вкъ съ

спⷣа црⷭкааго сана. прлож

сѧ скотѣⷯ несъмыслъныⷯ  

подоб сѧ мъ, дѣлы скотъ

скым. да того рад сън

170б

де къ болѧщмъ враь. къ плѣ

нꙿнкомъ свободтелъ. къ ѡ

мраенꙿнымъ просвѣттель.

къ сѣдѧщмъ въ тъмѣ  сѣ

н съмр͠тнѣ сл͠нце праведное.

нколже не ꙁаходѧщее. къ

мр͠твымъ жвотъ вѣны.

пастырь стнꙿны, а не м͠тель.

паст хотѧ  обратт. не

ꙁ͠рлѣ тъкмо. нѫ всѧ ѫꙁыкы

ꙁаблѫжⷣъшѫѧ прѣльстѫ. то

го рад пр͠ркъ дв͠дъ проꙁрѧ реⷱ.

блгⷭлвенъ грѧды въ мѧ гнⷭе.

ꙁъꙗсн же ѡ мр͠твц ꙗвѣ, о

прѣдтее. кто съ єⷭ грѧды

 ѿкѫдоу. пръвы оубо рее

страшны оудъ єго. нцѣ

мже ѡбѧⷮ. н ꙁреⷱны же съ

171а

набеⷭ. слово сы беꙁнаѧлꙿно,  прѣ

вѣꙿно. б͠ъ ѿ б͠а. свѣтъ ѿ свѣта

рекы м древле. ꙗко ѿ плода

рѣва твоего. посаждѫ на прѣ

столѣ твоемъ,  въ цртⷭв ті.

справт е.  ꙁастѫпт є сѫ

домъ  праѵдоѫ. ѿселѣ  въ

вѣкы. ѡ томъ бо рее саа.

ꙁыдетъ жеꙁлъ ѿ корене есе

ова.  цвѣтъ ѿ корене ꙁыдеⷮ.

тъ єⷭ грѧды въ мѧ гнⷭе б͠ъ сы.

въ мѧ бж͠е. с͠нъ въ мѧ ѡ͠ее.

блглⷭвенъ грѧды въ мѧ гнⷭе.

б͠ъ на давола. цр͠ь на м͠телѣ.

раꙁроⷣуштъ врага  мьстн

ка. врага, ьст, а мъстнка

пагоубѣ. горѣ аглкⷭым сла

м славмъ. а нꙁ младенъ

171б

цы съ ваємъ въсхвалѣемъ.

тѣмъ бо. младенцемъ  мы

братє пⷣобм сѧ. въсѣкѫ ꙁло

бѫ ѿрнѫще ѿ себе. неꙁлоб

в бо рее  прав прлѣплѣ

хѫ сѧ мнѣ. прблжм сѧ оу

бо добродѣтелꙿм къ б͠оу. 

стѧше сѧ д͠нь д͠нє. постомъ

 млⷭтынеѫ. постъ бо, д͠шѫ 

тѣло ѡщаєтъ. а млⷭты

н въпервш оума, на н͠бо въ

ꙁносⷮ.  вышнмъ сламъ

съѡбещнка сътварѣєтъ

млтⷭын,  постъ. добра про

твнка єста, на протвна

го бѣса. тѣма бо въѡрѫжъ

ше сѧ, подвгнѣм сѧ тъщно.

въ стотѣ прѣпроводт. с

172а

ѫ постъныѫ д͠н. аще болѣ

ꙁн рад отъпадетъ наѧтка. 

л лѣностѫ ѡдръжмъ.  сласто

любемъ ѡслабвъ сѧ. не въсхотѣ

вънт въ стⷮоноє пощене. нѫ

рѣвнымъ ласкръдєм сѧ въда

въ ослабѣ. то понѣ ннѣ въсеѫ

крѣпостѫ. подвгъ сво тъще

нъ, ꙗв м͠лѧ сѧ подобт, въ еді

ны на десѧте ⷭѣ. наѫтымъ дѣ

лателемъ внограда. да прмеⷮ

съ пръвым равно мъꙁдѫ.  стра

стемъ хвⷭѣмъ поклонт сѧ. доⷭ

нъ бѫдетъ. тѣмъ не ѡслабѣ

те братꙗ. нѫ съкршъше срцⷣа сво

ꙗ. съ оумленємъ прпаднѣмъ

къ млрⷭдю бж͠ю. єⷭ бо благъ. дль

готрѣпѣлвъ  кротокъ.  каѫ сѧ

172б

ѡ ꙁлобаⷯ нашⷯ. не хощетъ бо см͠ръ

т грѣшнкомъ. нѫ нашего пока

ана жѫⷣжетъ. не хотѧ да нкто

же ѿ наⷭ погыбнетъ. нѫ да въс по

каанємъ ѡстм сѧ.  къ нем

пакы да въꙁвратмꙿ сѧ. не погыбꙿ

нѫтъ бо троуд стнꙿнымъ постъ

нкомъ. ѡ пръвыхъ грѣсѣⷯ. нѫ сла

стно премлетъ подвгъ ⷯ. блꙁъ

бо єⷭ съкршеныхъ срцⷣемъ. рѫцѣ про

стрътѣ дръжѫ. ѡбхѫпаѫ стнꙿ

ныѫ постнкы. спѣхъ любъ подв

жнкъ. пръвыⷯ,  вторыⷯ.  послⷺ

днⷯ ꙁамдѣна жды.  подвга.

 ѿвръꙁаѫ двєр породныѫ. въхо

ждена нашего ждетъ. тѣмже ѧ

да въꙁлюбенаа. сцево лв͠колюбіе

єго слышѫще. доколѣ въ лѣності

173а

грѣховнѣ прѣбываете.  ꙗко ѡ

бморен самохотѫ. лшаете сѧ.

млⷭт бж͠ѫ. нѫ понѣ ѿ селѣ въ

спрънѣте. понѣ ѿселѣ оубодⷨ

сѧ, къ ꙁаповѣдемъ бж͠ꙗмъ. 

вѣроѫ оукрашьше сѧ. доброплоⷣ

ныѫ вѣтв въꙁемше на срѣте

нє ємоу потецѣмъ. єдногла

сно хвалѫ ємоу въꙁдаѫще.  въ

пѫще. блглвⷭенъ грѧды въ мѧ

гнⷭє, г͠ъ б͠ъ ꙗв сѧ. намъ. пакы хо

тѧ пріт въ славѣ бжⷭтва своє

го. сѫдт жвымъ  мр͠твы

мъ. блгⷭвєнъ грѧды въ мѧ

гнⷭє. славмъ прсно. съ ѡц͠емъ,

 ст͠ымъ дх͠омъ. тѡм слава  дръ

жава. нінѣ  прсно,  въ вѣкы вѣкⷨо

амінъ.

173б

Слово № 28

ЕПИФАНИЙ КИПЪРСКИ

СЛОВО ЗА ПОГРЕБЕНИЕ ХРИСТОВО

же въ с͠тыⷯ ѡца нашего

епфана архєпкⷭпа кѵпръска

го. слово ѡ бг͠отелѣснѣмъ по

гребені. г͠а б͠а  сп͠са нашего ісⷭ хаⷭ

 ѡ ѡсфѣ армаѳєстѣⷨ.

 же въ адѣ съшествє по спнⷭѣⷨ

прѣдані, прѣславно бывшмꙿ.

блгⷭлв ѡ͠є .к͠ꙅ.

то се днⷭе беꙁмльвє много на ꙁе

м. то се беꙁмлъвє прое  млъ

ѣнє много. беꙁмлъве мно

го ꙗко ц͠рь сптъ. ꙁемѣ оубоꙗ

сѧ  млъе. ꙁане б͠ъ плътѫ

оуснѫ. б͠ъ плътѫ оумрѣтъ, 

адъ въстрепєта. б͠ъ по малѣ оу

спє,  собшⷯ ѿ вѣка ѿ ада въ

скрѣс. где тъгда ннѣ сѫтъ же

по малѣ, съмѫщена  глас. 

174а

млъвы на хⷭа ѿ беꙁаконꙿнкъ. где

народ,  котор,  н.  ѡрѫжі

а,  копа,  дръгол, где цр͠е, 

сѫдѫ осѫжⷣъныѫ. где свѣщана

 мее,  кл непоⷣбн. где люде

 шѫтана,  кстода неьстъ

наа. въстнѫ бо,  ꙃѣло въсті

нѫ. люде пооушѫⷭ тъщетнаа.

 сетнаа. прстѫпшѫ краѫ

глъномоу камен хоⷭу. нѫ сам съ

кроушшѫ сѧ. нападѫ камені

твръдом. нѫ въ пѣны влъны

раꙁлашѫ сѧ. протвшѫ сѧ не

побѣдмѣ наковалꙿнѣ, нѫ са

м сломшѫⷭ. въꙁнесошѫ на дрⷺ

вѣ камене,  съшедъ мрътв ѫ.

свѧꙁашѫ велкааго саⷨпꙿсона сл͠ца

б͠а. нѫ раꙁⷣрѣш вѣныѫ ѫꙁы.

ноплеменꙿныѫ,  беꙁаконꙿ

174б

ныѫ погб. ꙁаде б͠ъ сл͠нце хⷭъ подъ

ꙁемлѧ.  тъмѫ прѣмранѫѧ юде

ѡмъ сътвор. днⷭе спеⷭне сѫщмъ

на ꙁем.  сѫщмъ ѿ вѣка подъ

ꙁемлеѫ. днⷭе спеⷭне мроу. єлко

вдмъ,  елко не вдмъ. соу

гбо днⷭе влⷣнеє пршестве. соуг

бо съмотренє. соугбо лв͠клюбі

е. сгбо, къ лв͠комъ посѣщене.

ѿ нб͠с, на ꙁем. ѿ ꙁемѧ, подъ ꙁе

млеѫ. б͠ъ прходтъ. врата адова

ѿвръꙁаѫт сѧ. ѿ вѣка оусобше

, велкы свѣть въспрмѣте.

съ рабы, влкⷣа. съ мр͠твым, б͠ъ

съ меръшм, жвотъ. съ о

сѫжденꙿным, неѡсѫжⷣенны. съ

сѫщм въ тъмѣ. невеерні

свѣтъ. съ плѣненым свободі

тель. съ прѣсподнм, сы

175а

прѣвышъш нбсⷭъ. хъⷭ на ꙁем вѣ

ровахомъ. хⷭъ въ мр͠твыⷯ, съ нмъ

съндѣмъ. навыкнѣмъ,  бывша

а тамо танъства, раꙁмѣмъ,

бж͠а оутаенꙿнаа танꙿнааго поⷣ ꙁе

млеѫ, юдеса. раꙁмѣмъ, како

 въ адѣ ꙗв сѧ проповѣдь. то 

бо. въсѧ л бо просто сп͠саєтъ, ꙗ

ввꙿ сѧ въ адѣ б͠ъ. ні. нѫ  тамо

вѣроуѫщѫѧ. вера, съмотреню.

днⷭє, властестъвнаа. вера, немо

щнаа, днⷭе гсⷣтъвнаа. вера, лв͠ѣ

ьскаа. днⷭє бж͠ъска ꙗвлѣетъ. ве

ра, ꙁашеніє прємлѣшє. днⷭе блі

станємъ бжⷭтъвнымъ, адово ꙁа

шаетъ жлще. вера, свѧꙁанъ

бывааше, днⷭе нерѣшмым ѫꙁа

м, свѧꙁаетъ м͠телѣ. вера

175б

ѡсѫждаше сѧ. днⷭе. ѡсѫжеⷣнꙿнымꙿ

свободѫѫ дароуєтъ. вера, слгы

платовы рѫгаахѫ сѧ емоу. днⷭє,

вратарє адов вдѣвше єго въ

стрепеташѫ. нѫ оубо слыш сло

во ѡ хвⷭѣ стрⷭт вышъшеє. Слы

ш  прослав. слыш  проповѣ

жъⷣ вела бж͠а  юдеса. како

ꙁаконъ ѿстѫпаєтъ. како бла

годѣть процъвтѣваетъ. ка

ко ѡбраꙁ ммоходѧтъ. ка

ко стна проповѣдаєт сѧ. ка

ко стѣны ммотѣкаѫтъ. ка

ко слн͠це вꙿселенѫѧ сплънѣє

єтъ. (!) како ветхаа ѡбетша. ка

ко новаа ꙁвѣстоуѫт сѧ. како

пръваа ммодошѫ.  како но

ваа процъвтошѫ. двое людє

176а

въ сѡнѣ. на хвⷭѣ стрⷭт прдо

шѫ. ждовъскы въкоупѣ.

 єже ѿ ѫꙁыкъ. двоє цр͠є. п

латъ,  родъ. двоє архєреє.

анꙿна,  каафа. да  ѡбоа па

сха въкпѣ бѫдетъ. ѡво прѣ

стаемо, хвⷭо же ꙁанаємо. дво

є жрътвы на самѫ тѫ веерѧ съ

връшаста сѧ. понеже  спеⷭнє

жвымъ  мр͠твымъ съдѣ

ловааше сѧ.  ждовъскы оу

ббо, свѧꙁанъ бывааше агнецъ, на

ꙁаколенє. а єже ѿ ѫꙁыкъ, б͠а

въ плът.  овъ сѣн въꙁраше.

ов же, слн͠цоу.  б͠оу пртѣкаше. 

ѡв свѧꙁавше хаⷭ ѿ себє ѿсла

ахѫ. ѫꙁыц же сръдно єго

въспрємахѫ.  ов скотѫ

176б

жрътвѫ. ов же бг͠отѣлеснѫѧ

жрътвѫ, прносѣхѫ. нѫ бо

юдеє, же ѿ егпта, прѣхо

жденє въспомнахѫ. ѿ ѫꙁы

къ же, єже ѿ прѣльст ꙁбавле

нє проповѣдахѫ.  с где. въ

сонѣ градѣ ц͠рѣ велкааго.

въ немже съдѣла спнⷭе посрѣ

дѣ ꙁемѧ. посрѣдѣ двою жво

тн поꙁнавꙿ сѧ ісⷭ бг͠оѡтрокъ.

посрѣдѣ ѡц͠а  д͠ха двомъ прі

сно жвотнымъ. жвотъ ѿ

жвота, єстъстъвны жвотъ

поꙁнаваємъ.  посрѣдѣ аг͠глы

 лв͠кы въ ꙗслⷯє раждаємъ.

 посрѣдѣ двоⷯ люд, каменꙿ

краѫглъны полагаємъ,

посрѣдѣ ꙁакон  пр͠ркъм.

177а

въкпѣ проповѣдаєⷨ.  межⷣоу мосе

ємъ  лємъ, горѣ ꙗвлѣємъ.  по

срѣдѣ двою раꙁбонк. б͠ъ бла

госръдном раꙁбонк поꙁнава

ємъ.  посрѣдѣ нінѣшнмъ  бѫ

дѫщмъ. сѫд вѣны ꙗвтꙿ сѧ.

 посрⷣѣ днⷭе жвымъ  мрт͠вымъ

сгоуба пакы гл͠ѧ жвота. соугоу

бо рождъство. соугбо въкоупѣ 

порожденє.  слоуша. хⷭъ сг

ба рождъства ꙗвлѣєтъ юдеса.

аг͠глъ мар мт͠рне хвⷭо рожъⷣство,

бл͠говѣст. аг͠глъ  марі маⷣга

лн, єже ѿ гроба хвⷭо порождені

є бл͠говѣст. нощѫ хъⷭ въ вѳ

леємѣ раждаєтꙿ сѧ. нощі

177б

ѫ пакы врътопь деже хⷭъ ражаⷣєтꙿ сѧ

въ сіѡнѣ ꙁ мр͠твыⷯ пораждаєтꙿ сѧ

врътопь ѿ камене деже хⷭъ пора

ждаєтꙿ сѧ. пелены въ рождъствѣ

прємлетъ, пеленам  въ гробѣ

покрываєтꙿ сѧ. ꙁмрꙿнѫ въ рожде

н прємлетъ. ꙁмрноѫ  ало

въ гробѣ въспрємлетъ. тамо 

ѡсфъ беꙁмѫжны мѫжъ марі

нъ. ꙁде же ѡсфъ же ѿ арма

ѳеѫ. въ вѳлеємѣ, въ ꙗслєⷯ ро

ждъство. нѫ  въ гробѣ ꙗко  въ

ꙗслєⷯ мѣсто. пръвц пастыре

хвⷭо бл͠говѣстшѫ рождъство.

нѫ  пръв въс хвⷭ енц бла

говѣстшѫ, хвⷭо ꙁъ мр͠твыⷯ

178а

въс͠крніє. тамо аг͠глъ дв͠ѣ въꙁъпі

рауⷣ сѧ. ꙁдѣ же рауⷣтѣ сѧ велкаго

съвѣта аг͠лъ хⷭъ женамъ гл͠а. въ пръ

вѣмъ рожⷣєн хъⷭ по етырдесѧті

дн͠. вънⷣ въ ꙁемны ерлⷭмъ. въ

цр͠квь,  прнесе акы пръвѣнецъ съ

прѫга грълщоу б͠оу. нѫ  єже

по мр͠твѣмъ єго порожденємъ,

хсⷭъ по етрдесѧт дн͠. въꙁы

де въ вышн єрлⷭмъ, деже не

ѿлѫ сѧ. на сѫщаа ст͠аа ст͠ымꙿ.

ꙗко пръвѣнєцъ нєтлѣненъ ꙁъ

мр͠твыⷯ.  прнєсе б͠оу  ѡц͠оу. ꙗ

ко два грълща д͠шѫ  плъть

нашѫ. єгоже  прѫтъ сѵмеѡнꙿ,

єтеръ ветхы дн͠ьм б͠ъ. ꙗко на рѫ

к въ ꙗдрѣхъ своⷯ неѡпсанꙿно.

178б

аще л баснословесно с. а не вѣрно сл͠во,

слышаєш, ѡклевєтаѫтъ тѧ нерѣ

шмыѫ пеѣт влⷣнаго гроба хвⷭа

порожеⷣніа. ꙗкоже бо ꙁапеѣтлѣнꙿ

номъ,  ꙁаклюенꙿномъ ложесномъ

дв͠естъвнаго єствⷭа. хъⷭ ѿ дв͠ы роді

сѧ, тако неѿвръꙁеномъ сѫщемъ

пеѣтемъ гробнымъ, хвⷭо ꙁ мр͠ть

выⷯ порожⷣенє съдѣлова сѧ. како

же въ гробѣ  когда  ѿ кыⷯ хⷭъ ж

воⷮ полагаєт сѧ. ст͠ыⷯ словесъ оуслы

шмъ. поꙁдѣ же бывш рее. прі

де л͠вкъ богатъ, менемъ ѡс

фъ. съ дръꙁнѫвъ, вънде къ п

лат.  прос тѣло с͠сво. вън

де тлѣнꙿны къ тлѣнꙿноѡм, про

сѧ прѫт б͠а тлѣнꙿнымъ. прос

179а

бренє бреніоу, прѫт хотѧ всѣⷯ съ

ꙁдателѣ. вънде сѣно къ сѣн, въ

ꙁѧт нбнаⷭаго ѡгнѣ. каплѣ

мала, ѿ каплѧ прємлетъ беꙁⷣнѫ.

кто вдѣ л кто слыша, когда л͠о

вѣкъ л͠вк. творца л͠вкомъ дарⷹ

ѫща. сѫдꙗ ѡсѫжденъ. ꙗко ѡ

сѫжеⷣнꙿна сѫдѫ. сѫдамъ въ погре

беніє ѡставлѣєтъ. поꙁдѣ бы

вш прде л͠вкъ богатъ менеⷨ

ѡсфъ. въстнѫ богатъ. ꙗ

ко, все сложенꙿнѫѧ постась гнⷭѧ прі

ѫтъ. сѫщ богатъ, ꙗко соугбоє сѫ

щъство хвⷭо, ѿ плата въꙁѧⷮ. бо бо

гатъ, ꙗко бсра споⷣб сѧ понест. въ

стнѫ богатъ. вълагалще бо поне

се сплънено съкровще бжⷭтв ка

ко бо нє богаⷮ, же жвота мроу  спеⷭ

179б

не стѧжавы себѣ. како небогатъ

ѡсфъ, даръ въспрємъ. въсѣⷯ п

таѫщаго,  въсѣм обладаѫща. по

ꙁдѣ же бывшоу, бѣше бо прое ꙁа

шедъ въ адѣ праведное слн͠це. тѣ

мъ прде л͠вкъ богатъ. менемꙿ

осфъ. же ѿ армаѳеѫ. же

бѣше скръвенъ страха рад юде

ска. прде же  нкодмъ прше

ды къ ісоⷭу нощѫ. таны танаⷨ

съвръшенымъ. двое танꙿн

оуенц. съкрыт іс͠са въ гробъ,

прходѧтъ. танꙿное въ адѣ та

нъство, танꙿнаго б͠а въ плът.

своєго рад оутаєна поѣѫще.

дргъ же дроуга спѣѫ любовѫ къ

хоⷭу. нкодм оубо бо єже ѡ ꙁм

рнѣ  ѡ ало вєлкод͠шє. ѡ

180а

сфъ же, еже къ плат дръꙁнове

ню  оусръдю достохваленъ.

съ бо, въсѣкого страха ѿрнѫвъ.

дръꙁнѫвъ, вънде къ платоу

просѧ тѣло ісс͠ово.  въшедъ, въ

семѫдръно въсѣко наѧтъ. да

въ желаємѫѧ вещъ вънѧтръ бѫ

деⷮ. тѣмъ,  не гл͠етъ къ пла

т велегласныѫ  высокыѫ гл͠ы

ѡ хⷭѣ. да не въ ꙗрост сего распа

лтъ,  ѿпадетъ прошеніа.

н гл͠етъ къ нем. даⷣжъ м тѣ

ло с͠сво же по малѣ сл͠це омра

вшоу.  ꙁемѧ сътрѧсшоу. 

гробы ѿвръꙁшоу. нꙿто тако

во къ платоу гл͠етъ. нѫ то.

прошенє въсѣко мало нѣкоє

ѡсѫд въсѣко мнеє просѧ к те

180б

бѣ прдоⷯ. дажⷣъ м мр͠твое къ погре

беню тѣло ѡного ісⷭа. тобоѫ ѡсѫ

жденꙿноу ісⷭоу наꙁаре. ісоⷭу нщоу. 

с͠соу беꙁъхрамномоу. іс͠соу оубого

моу. іс͠са того всмаго нага. іс͠са тє

ктона. іс͠са ѫꙁнка. іс͠са странꙿнаго;

 на странꙿныⷯ неꙁнаєма.  ѡбд

ма въсѣм,  всѧща. даждъ м

сего странꙿнаго. ꙿто оубо тебе полꙅ

єтъ проеє ѿ тѣла сего странꙿна

го. дажⷣъ м сего странꙿнаго. сън

до бо въ темныⷯ, въꙁвест хотѧ

странꙿнаго. даждъ м сего странꙿна

го. тъ бо єднъ єⷭ странꙿны. да

жⷣъ м сего странꙿнаго, ємоуже ѡц͠а

не вѣмы странꙿн. дажⷣъ м сего

странꙿнаго. же странꙿноє жтє

 жвоⷮ пожвша въ странꙿныⷯ. дажⷣъ

181а

м сего наꙁареа. ємже рожⷣъство не

вѣмы странꙿн. даждъ м сего во

лꙿна странꙿнаго. не мѧщаго где гла

вы подъклонт. даждъ м сего стра

нꙿнаго. же ꙗко  странꙿна въ стра

нꙿныⷯ. беꙁъ храмны въ ꙗслⷯе рожⷣе

нꙿна. даждъ м сего странꙿнаго. же

ѿ самыѫ ꙗсл, ꙗко странꙿна ѿ ро

да бѣжавша. даждъ м сего стра

нꙿнаго. же ѿ самⷯѣ пеленъ въ єгѵ

петъ странвша, н града. н ве

с. н села. н храма. н ѡбтѣ

лща. н съроднка въ тждо стра

нѣ съ матерѫ мѧща въсе съдръ

жѫщаго. даждъ м ѡ гемоне,

сего нагаго, всѧща на дрѣвѣ.

покрыѫ же моєго естⷭва покры

вшаго наготѫ. даждъ м сего мръ

181б

тваго, въкпѣ  б͠а. покрыѫ покры

вшаго моꙗ беꙁакона. даждъ мі

сего  погребѫ мр͠твца. же въ ѡ

рдан моє беꙁаконє погребша.

ѡ мр͠твѣмъ мл͠ѧ въсѣм ѡбді

м. ѿ дроуга продан. ѿ оуені

ка прѣдана. ѿ братѫ спѫде

ноу. ѿ своⷯ рабъ ꙁаоушеноу. о

мрт͠вѣмъ молѧ. же собоѫ свобо

двы ѿ работы осѫжденꙿныѫ. ѿ

птавшемъ, ѡцта напоєноу.

ѿ сцѣлѣвшаго, ꙁашеноу. ѿ 

енкъ оставленоу,  ѿ самѫѧ

мт͠ре лшен. о мрт͠вѣмъ ѡ пі

лате мл͠ѧ, на дрѣвѣ всѧща.

нⷷ прѣстоⷮ бо ємоу ѿц͠ъ на ꙁем.

н дроугъ кто ннѣ. н оуен

къ, н съроднкъ, н погр

182а

бтель. нѫ самъ єднъ, ѿ єд

ного єднороденъ въ мрѣ б͠ъ 

нъ нєднъ. сⷯ осфъ къ пі

латоу рекъ. повелѣ платъ даті

ем пръст͠ое тѣло іс͠сво.  прше

дъ на голꙿгоѳно мѣсто; сънѧ б͠а

въ плът ѿ дрѣва.  полагаєⷮ

на ꙁем плътѫ б͠а нага, нѫ н

пакы нага.  вдтꙿ сѧ долѣ

на ꙁем. вꙿсѧ въꙁводѧ горѣ.

 бываєтъ въ малѣ пакы беꙁъ

д͠шенъ. всѣⷯ жвотъ  дыханіє.

 вдтꙿ сѧ беꙁъ ѡю, съꙁда

вы многоѡтаа.  лежꙶтъ до

лѣ, въсѣмъ вскрⷭнє.  оумръ

твѣєтꙿ сѧ б͠ъ; въставлѣѫ мръ

тъвцѧ.  оумлъѣєтъ въ плъ

т, бж͠ю слов громъ.  дръжⷮ

сѧ дланꙿм; съдръжѫ ꙁемѧ дла

182б

нѫ. єда бо. єда ѡ осфе. спро

шъ  прємъ, вѣс єгоже прѫлъ

єс, воле пршедъ къ кртоⷭу  съ (!)

сънемъ ісⷭа. вѣс кого понесълъ

єс. аще сѫще вѣс єгоже дръж

ш, ннѣ быⷭ богатъ. како бо 

бг͠отѣлеснѫѧ сѫ  страшнѫѧ

ісс͠вѫ сътварѣєшъ погребнѫѧ

пѣснь. похвалꙿно бо єⷭ желанє

твое. нѫ похвалꙿнѣш нꙿравъ тво

е дш͠. єда оубо, єда не трепеще

ш, на рѫк носѧ, егоже хероув

м трепещѫⷮ. кацѣм же страхо

мъ въсѣко ѡно бжⷭтвно плъ

т. ѡбнажаеш леонта. ка

ко же  говѣно  ѡ͠ ꙁатыка

ш. трепещѫ въꙁрат. ѿкры

ваѫ єстⷭво плът бж͠ пае єстъ

ства. єда оубо. єда ръц м о

183а

сфе.  къ въсток погрбаеш мръ

тва. въстока въстокомъ ісⷭа. воле

же  свом пръсты мрътволѣпно

ісⷭа ꙁатварѣєшъ. же прⷭтымъ сво

мъ пръстомъ, слѣпомоу ѿвръꙁꙿ

шоу ѡ. воле же  оуста ꙁатварѣ

еш; же гѫгнвомоу ѿвръꙁъш

оуста. єда оубо  рѫцѣ събраші.

простершомоу схыѫ рѫкы. єда

 ноꙃѣ мрт͠волѣпно вѧжеш. да

вшомоу ходт неподвжмы

мъ ногамъ. воле бо  на ѡдрѣ

носш, повелѣвшомоу расꙿслабе

номоу; въꙁм одра своєго  хо

д. воле оубо  мро ꙁлваеш.

же нбⷭнымъ мѵромъ себе ꙁлꙗ

вша,  мра ѡст͠вша. воле бо 

бг͠отѣлесноє  еще кръвотовое

ѡно іс͠сво ѡцѣдт дръꙁнеш ре

183б

бро. же кръвотовѫ женѫ сцѣл

вшом б͠оу. воле  водоѫ ѡмы

ваєш тѣло бж͠е. же въсѧ ѡмы

вы,  ѡцѣщене давш. кыѫ же

 свѣщѫ распал, просвѣтвшо

м въсѣкого лв͠ка. кыѫ же  въ

споєш погребныѫ пѣсн. не

млъно хвалмом въсѣм

нбнⷭым вонъствы; єда оубо

 слъꙁъ споущаеш акы мрт͠ъ

вц; же лаꙁара въскрѣсвшо

моу. єда  рыдана творш,

давшомоу радость.  пеѣль

єѵжнѫ раꙁрⷣѣшвшомоу. ѡба

е блажѫ рѫцѣ тво ѡсфе. сл

жвша,  осѧꙁавша.  єще

кръве каплѧще бг͠отѣлесныѫ

с͠свѣ ноꙃѣ  рѫцѣ. бл͠жѫ т рѫ

цѣ, прстѫпвш къ бж͠мъ

184а

ребромъ. прѣжде ѳомы вѣрнымъ.

невѣрнымъ  хвалмымъ, спы

тателемъ. бл͠жѫ т оуста несы

тно насыщеномъ іс͠св оустномъ.

 ст͠ымъ дх͠омъ ѿ нⷯ сплъне

номъ. бл͠жѫ тво ѡ͠. прло

женома ѡ͠ма ісⷭа.  свѣтъ ст

нꙿны ѿ нею прѧщенома. бла

жѫ т лце, прложеномоу къ

бж͠ю лцоу. бл͠жѫ т рамоу по

несъшⷯ. (!) бл͠жѫ т главѫ, въ нѧ

же прстѫп ісⷭъ всѣⷯ главѫ. бла

жѫ ѡсфа  нкодма. бы

шѫ бо прѣжде хероувмоу б͠а въ

себѣ носѧще. бышѫ прѣжде

шестокрлатыⷯ бж͠ слоугъ.

не крлꙿм, нѫ понѣвоѫ. хⷭа

покрывше  поьтше. егоже

бо хероувм трепещѫтъ. сего

184б

на рамѣ осфъ  нкодмъ носѧⷮ.

ꙗкоже  въсѧ бесплътныѫ слы.

съ нм прносѧще. прде бо рⷱе

ѡсфъ  нкодмъ. бо не прі

тее л вєсь аплъскⷭы  бж͠

лкъ,  прѣдвараѫтъ хероу

вм.  пртѧтъ серафм.

 съ нм носѧтъ прѣстол. 

покрываѫтъ шестокрлатаа.

 трепещѫⷮ многоѡтаа. ꙁрѧ

ще ісⷭа въ плът беꙁъꙁрана. 

съпокрываѫтъ слы.  въспѣ

ваѫтъ наѧла.  трепещѫтъ

н.  двшѫ сѧ въсѧ.  оу

жасно къ себѣ недооумѣѫще гл͠а

хѫ. то съ єⷭ, страшное слово; 

стрⷯа.  трепетъ.  нравъ,  о

браꙁъ. то се веле  прѣславꙿ

ноє,  недовѣдмоє юдо. го

185а

рѣ намъ бесплътнымъ, ꙗко б͠ъ нев

дмъ. долꙿнмъ нагъ  мр͠твымъ.

блг͠оꙁраенъ. ємоуже прѣдъсто

ѫтъ хероувм съ говѣнємъ. Се

го ѡсфъ  нкодмъ. погр

баѫтъ оуср͠дно. когда сънде

неѿстѫпаѫ горꙿнмъ. како 

ꙁыде вънѧтръ съ. како на ꙁе

мѧ прде въсѧ сплънѣѫ. како въ

нѣ ꙁаде всѧ тав сѧ. горѣ съ съ (!) о

цемъ ꙗко б͠ъ нескѫдно. єже нко

гдаже ꙗв сѧ намъ. лв͠комъ ꙗкы

лв͠къ въкоупѣ,  лв͠клюбецъ ꙗ

в сѧ. како невдмы вдѣнъ

быⷭ. како бесплътны въплът

сѧ. како бестрⷭтны пострада. ка

ко сѫдіа на сѫдщ прѣдъста.

како жвотъ въкоус смр͠ть, како

въ гробѣ невъмѣстмы въмѣща

185б

ет сѧ. како въсел сѧ въ гробъ. не ѿ

стѫпвы ꙗдръ ѿ͠ьскыⷯ, како връ

тпоу двер въходтъ. же двер не

бесныѫ не ѿвръꙁъ. нѫ двер раю ѿ

връꙁъ.  двер адовы сътеры. же

двер пр ѳомѣ нє ѿвръꙁъ. нѫ две

р цртⷭва ѿвръꙁъ. двер же гро

бныѫ  пеѣт съхран неѿвръ

ꙁеномъ. како въ мр͠твыⷯ въмѣнѣ

єтꙿ сѧ. въ мр͠твыⷯ съ свобоⷣ. како

свѣтъ невеерн въ тъмѫ 

въ сѣн съмр͠тныѫ прходтъ.

како детъ. где съходтъ нє

могы съдръжат сѧ съмр͠тѫ.

то слово. то ѡбраꙁъ. каа же

съвѣсть єже въ адѣ его съхожеⷣ

ню. еда адама ѡсѫжденꙿн

ка.  нашего слжебнка въꙁве

ст съходтъ. въстнѫ пръво

186а

съꙁданꙿноє погыбшеє ѡвѧ въꙁы

скат прходтъ. въсѣко  сѣдѧ

ща въ тъмѣ  сѣн смр͠тныѫ

хощетъ посѣтт. въсѣко 

плѣненого адама  съплѣнꙿн

цѫ єѵгѫ, ѿ пеѣл раꙁрѣшті

детъ б͠ъ.  сн͠ъ єѫ. нѫ съндѣ

мъ. нѫ сълкъствоумъ. нѫ

съграмъ. съпотъщмꙿ сѧ.

нѫ прѣдъпослемъ. нѫ въспоⷨ.

нѫ оускормъ. бж͠є съмрені

е къ лв͠комъ вдѧще. ѡсѫжеⷣ

нꙿнымъ ѿпоущенє ѿ бл͠гаго

влⷣкы бываємо. детъ бо єстъ

ствомъ лв͠клюбецъ. ꙁвесті

хотѧ ѿ вѣка ѫжнкы мѫжъ

ствомъ  властѫ многоѫ,

жвѫщѫѧ въ гробѣ. єѫже мѫ

тельско, горкы  непобѣ

186б

дмы м͠тель мѫ.  ѿ б͠а ꙗ

ко раꙁбонкъ крадꙑ  въкоу

пѣ  събравы горѣ жвѫщѫѧ. та

мо ѫꙁнкъ адамъ,  пръвосъꙁаⷣ

нꙿны.  пръвѣє въсѣхъ оумеры

. долѣ съ осѫжⷣенꙿным долнѣ.

тамо авелъ пръвоꙁаколенъ,  пръ

вѣє праведенъ. пастыръ хⷭа па

стырѣ. обраꙁъ неправеднаго ꙁа

колена. тамо ноє бл͠гы ѡбра

ꙁъ велкомоу ковегоу. бж͠

цр͠кв ꙃждтель. же ꙃвѣро

вдныѫ ѫꙁыкы всѧ, ѿ пото

па неьстю, ѡбраꙁомъ голѫб

номъ ст͠аго д͠ха сп͠съ.  мрана

го нрава даволѣ ѿ неѫ ꙁвргъ.

тамо авраамъ хвⷭъ ѿц͠ъ,  жре

цъ. же беꙁбожнѫѧ  мр͠тво бе

съмр͠тнѫ жрътвѫ, б͠оу пожръ

187а

лъ єⷭ  прѣславнѫѧ. тоу долѣ свѧ

ꙁанъ саакъ. свѧꙁаны древле

хвⷭъ ѡбраꙁъ ѿ авраама бывъ, т

аковъ въ адѣ долѣ. пеѣленъ

съ древле прскръбенъ ꙁа ѡс

фа выспръ. тоу ѡсфъ свѧꙁа

нъ бывъ, въ єгѵптѣ въ темн

ц въ обраꙁъ хвⷭъ свѧжемъ,  по

томъ влⷭтвѫ. т мос въ те

мнⷯы. нꙁ ꙗко древе въ краб

въ темныⷯ выспръ. т данлъ

въ адѣ въ ровѣ прѣсподнмъ.

тоу єрема ꙗко въ ꙗмѣ тмѣ

на въ ровѣ адовѣ,  съмр͠тны

ѫ стлѣна. тоу въспрємалі

щ вꙿсего мра адовъстѣмъ. ле

жтъ въ обраꙁъ ѡна хⷭоу. вѣ

номоу  прѣвѣномоу. ѡнѣ

жвѫщомоу въ вѣкы,  въ вѣ

187б

кы вѣкомъ.  навѣкы  єще. т

двⷣь бг͠оѿц͠ъ, ꙁ негоже по плъті

хъⷭ.  що гл͠ѧ дв͠да,  соломонѣ,

 іѡнѫ. тоу  самъ ѡанъ мно

гы. боле въсⷯѣ пр͠ркъ. ꙗко въ

темнѣⷯ ложеснѣⷯ, хаⷭ проповѣда

ѫ въсѣмъ сѫщмъ въ адѣ.

соугоубы пртⷣѣ  проповѣ

днкъ жвымъ  мр͠твымъ.

посланы ѿ темнцѫ родовѫ

въ темнцѫ адовѫ. меръшіⷨ

ѿ вѣка правєднкомъ  не

праведнкомъ. пр͠рц же въ

с,  праведнц. мл͠твы не

прѣстанꙿныѫ танꙿно боу ѡ

тѫдоу прносѣхѫ. ꙁбавле

ніє просѧще. прѣскръбнаго

того,  оумленаго облада

на вража.  мръєна прѣ

188а

темнаго мрака.  ѡвъ къ б͠ гл͠а

ше. с рѣва адова вепль мо, оу

слыш глⷭа мо, ѡв же, ꙁ глѫ

бны въꙁваⷯ к тебе г͠, г͠ оуслы

ш глⷭа мо.  дроугы, порсвѣ

т лце твое  спⷭен бѫдемъ.

 нъ, сѣдѧ на хероувмѣ ꙗ

в сѧ, въꙁвгн слѫ твоѫ

 прд спⷭт наⷭ.  нъ, ско

ро да варѧтъ щедроты тво

ѫ г͠.  дргы, ꙁбав д͠шѫ

моѫ ѿ ада прѣсподнѣго.

 нъ, г͠ въꙁвед ѿ ада д

шѫ моѫ.  єтеръ. нє ѡста

в дш͠ѫ моѫ въ адѣ,  нъ

 да ꙁыдетъ ꙁъ стлѣніа

жвотъ мо к тебѣ г͠ б͠же мо

. хже рад въсѣхъ, посл

шавъ прѣщедры б͠ъ. непра

188б

ведно расꙿсѫд оумершмъ пр

немъ.  по немъ не подат свое

лв͠клюбє. нѫ  дръжмы

мъ ѿ адама прѣжде пршеств

а єго.  сѣдѧщмъ въ тъмѣ

 сѣн съм͠ртнѣ. тѣм же ло

вѣкы оубо въ плът сѫщѫ, бж͠е

ствныѫ рад  прѣⷭтыѫ своѫ

дш͠ѫ, въ адѣ ꙗв сѧ. тѣлоу

не бⷭжтв раꙁлѫенѣ сѫщ. 

бо потъщм сѧ,  мыслѫ въ

адъ дѣмъ. ꙗко да вдмꙸ

како т когда дръжавоѫ крⷺ

пкоѫ. ѿнѫⷣ дръженъ дръжѫ

щаго мт͠ельствомъ,  во

ны всѣескы свомъ блсꙿ

цанємъ. неоумраѫщмꙿ

ѡнѣмъ плъкомъ. ны бе

ꙁ рѫкоу, вѧꙁетъ двер беꙁъ

189а

дверны въꙁемъ ѿ срѣды.  врата

беꙁъдрѣвнаа кртⷭомъ хъⷭ слово

мъ двер ѿвръꙁе. гвоꙁдьм бо

жестъвным, верѣѫ вѣныѫ съ

кроушъ слом.  ѫꙁам свома

рѫкама ємъ нерѣшмаа ѫжа же

лѣꙁна ꙗко восъкъ расъскваръ.

 копіє пробоⷣшомоу бж͠а ребра.

бесплътноє срцⷣе м͠тлѣ оуньꙁе.

тоу съкроуш дръжавѫ лѫко

мъ ємоу. єгда кⷭртъ ꙗко лѫкъ

бж͠твⷭнама рѫкама, ꙗко тѧт

воѫ налѧе. тѣмже аще съ бе

ꙁмлъвємъ послѣдъ хаⷭ де

ш. оуꙁрш где оубо м͠тлѣ

свѧꙁа. где же главѫ его въстъ

е. како же темнцѫ єго ра

скопа. како  ѫꙁнкы ꙁве

де. како же ꙁъмѫ попра.  гⷣе

189б

клѧтвѫ ѡбѣс. како же адама

свобод.  како єѵгѫ въскрѣ

сѣ,  како срѣдоградє раꙁор.

 где лютаго ꙁъма ѡсѫд.

 како непобѣдмѫѧ побѣдѫ

постав. где же см͠рть оумръ

тв.  како стлѣнє стл.

 лв͠ка въ пръвы влⷣны по

став санъ. вера оубо ѿмета

ѫ съмотренємъ легеѡнъ

аг͠глъ.  г͠лѧ петров. ꙗко не

могѫ л ннѣ прѣдъ собоѫ по

став боле л двоє на десѧте

легеѡнъ агг͠ломъ. днⷭє бг͠о

лѣпно, въкоупѣ же  храборъ

скы,  влⷣкⷭы съходтъ на а

да,  на съм͠рть,  на м͠телѣ.

съм͠ртѫ рад же см͠рт, бе

см͠ртныⷯ вонъ,  нъ невді

190а

мыⷯ. не двое на десѧте тъкмо ле

геонъ, нѫ тъмы тъмам.  т

сѫщѫ тсѫщам мы, аг͠глъ 

архаг͠глъ. власт, влтⷣва. г͠ъства.

слъ, прѣстолъ. непрѣстолномъ,

шестокрлатомъ. некрлатомꙿ,

многоѡтыхъ, беꙁъоты

ⷯ. нⷭбныⷯ новъ. срѣь, прово

дѧще ꙗко своєго влкⷣѫ  цр͠ѣ. 

дары прносѧще.  потаѫще

хаⷭ. не пособє въ бран творѧща.

недостоно бо се єⷭ б͠оу. которы

 бо  пособє ꙗвлѣєтъ, въсе

могы хⷭъ. нѫ по дльгоу своєм

прсно прѣсⷣтоат б͠оу, въкоу

пѣ  любт. полв єтер

орѫжнц.  копнц ско

р, влⷣнѣ бран помаанєⷨ

190б

тъкмо подⷣвꙃанємъ бжтвⷭноѫ ско

ротоѫ. дроугъ дроуга варѣѫще въ

кпѣ въ дѣло, сконѣваѫща велѣ

нємъ дѣаніе.  побѣдоѫ оустро

єн къ врагомъ  м͠тлємъ. оплъ

ен. тѣмже  съндошѫ когда

тъгда по теена въкоупѣ.  послѣ

дъствѫще бг͠в  влⷣцѣ. на гро

бнаꙗ  въсе ꙁем глѫбъшаꙗ. 

меръшмъ ѡтъ вѣка поⷣꙁемнаа

жлща. ꙁвєст ѡкованꙿныѫ,

 ѿ вѣка спѧщѫѧ.  ꙗко бо въ

севратнаа.  беꙁъслъненыѫ, 

прѣмранаа, адоу жлща, ж

лща же  темнцѧ.  съкров

ща,  врътпы. бжтⷭвны лкъ

влⷣны прспѣ,  свѣтло прше

ствє его постже. Варѣєⷮ въсѧ га

191а

ѵрлъ бж͠ архстратгъ. ꙗкоже

бо по ѡбыѣю съ, радостнаꙗ бла

говѣщенꙗ, лв͠комъ прнос

т.  гл͠глъ єтеръ крѣпокъ агг͠лъ

скы воєвоⷣскы свѣтелъ.  мѫ

жъстъвномъ къ протвнымъ

сламъ. гласомъ велємъ г͠лєтъ.

въꙁмѣте врата кнѧꙃ ваш.

съ нм же въпєтъ  мхалъ. 

въꙁмѣте сѧ врата вѣнаа. потоⷨ

же слы рѣшѫ. ѿстѫпте вратні

ц ꙁаконопрѣстѫпн. по сⷯ же 

ѡ власт, съ властѫ съкроуші

тє сѧ ѫꙁы нераꙁдрѣшмыѫ.

 нъ. постыдтє сѧ протвні

 съпостатє.  дроугы. бо

те сѧ м͠тлє ꙁаконопрѣстѫпні

ц.  ꙗкоже ѡ нѣкомъ страшно

191б

м  непобѣдмом. цркⷭом 

побѣдоносном вонъствоу ѡ

плъеню гроꙁа єтера,  тре

пєⷮ. въкоупѣ же  съмѫщенє

 страⷯ прстрⷭтенъ нападаєтъ.

непобѣдмаго влⷣкы на врагы.

такожде же  въ адъскоє ѡноє

прѣславноє хⷭво пршествє.

же въ прѣсподнхъ, вънєꙁа

ꙗпѫ бⷭы. съвыше блстанє

мъ, ѡмравъ лца протвні

мъ адоу сламъ. громомъ гла

сномъ єтеромъ слышѫщемъ

клѧщемъ.  воємъ велѧщеⷨ

 г͠лѧщємъ. въꙁмѣтє врата

кнѧꙃ ваш, въꙁмѣте врата.

а нє, ѿвръꙁѣте. нѫ ѿ самⷯѣ осно

ван въꙁмате ѫ.  скоре

192а

нте. прѣставте. не ꙁатварѣті

сѧ мъ к томоу. въꙁмѣте врата

кнѧꙃ ваш. не ꙗко не могѫщоу

пршєдшоѡм влⷣцѣ,  врато

мъ ꙁатвореномъ. єда велтъ

въходт. нѫ ꙗкы бѣгнємъ

рабомъ вамъ, повелѣѫщоу въ

ꙁѧт сѧ вѣнымъ вратомъ. 

прѣставлєнє,  съкроушенє.

тѣмжє н народомъ вашмъ.

нѫ мнѧщм сѧ вашмъ быті

кнѧꙃемъ. тѣмъ повєлѣва

єтъ г͠лѧ. въꙁмѣте врата кнѧ

ꙁ ваш. нѫ нє нѣмъ єтероⷨ

сѫщ кнѧꙃ. аще бо  до се

лѣ оумєршмъ ѿ вѣка влада

л єсте. нѫ к том оуже не ѡ

бладаєте м. нѫ н нѣмъ,

192б

нѫ вамъ самѣⷨ бѫдете кнѧꙃ. въꙁмⷺ

те врата, прде бо хⷭъ. небесныѫ дъ

вер, пѫть сътвортє въшⷣешо

моу на адъскыѫ ꙁапады, г͠ъ мѧ

ємоу.  г͠оу сход съм͠ртнымъ

вратомъ. въходы бо съм͠ртны

ѫ, вы сътворстє. а сходы, са

мꙿ с сътворт прдє. тѣм же

въꙁмѣте врата кнѧꙃ ваш. въ

ꙁмѣте  не къснтє. въꙁмѣтє

 оускорте, въꙁмѣте  нє ждѣ

те. аще л къснѣт хощетє.

самѣмъ вратомъ беꙁ рѫкы 

ѡ себѣ въꙁѧт сѧ вєлмъ. въ

ꙁмѣте сѧ врата вѣнаа. въ

коупѣ слы въсклкнѫша. въ

кпѣ врата въꙁѧща сѧ. вък

пѣ желѣꙁна ѫжа. въкоупѣ вє

193а

рѣѫ сломшѧ сѧ, въкпѣ ꙁатво

р ѿпадошѫ. въкоупѣ ѡснова

нꙗ тємнцѧ подвꙁашѫ сѧ. въ

кпѣ протвныѫ слы ѫшѫ сѧ бѣ

гоу. дроугъ дроуга рѣѫ.  дроугъ

дрꙃѣ пртыкаѫ.  нъ номоу

бѣжат гл͠ѧ. сташшѫ сѧ. по

двꙁошѫ сѧ. оужасошѫ сѧ. смѧ

тошѫ сѧ. облѣдѣшѫ. дв

шѫ сѧ. сташѫ въкоупѣ,  оужа

сошѫ сѧ. нєдомыслшѫ сѧ въ

коупѣ  въꙁъстєнашѫ.  ѡвъ

ꙁѣѫ стоꙗше. ѡв же колѣно

ма лце пркрывашє. дроугы

же нцъ ꙁадъхнѣшє сѧ. ете

ръ же ꙗкы мр͠твъ ѡцѣпѣнѣ

шє. нꙿ же жасомъ одрръжмъ

бѣ. а дроугы ѡблѧдѣвъ ле

193б

194а

жаше.  нъ вънѧтрънⷯ прбѣ

жщⷯ бѣжаше. тамо бо тъгда.

когда съсѣє хⷭъ главы слны

ⷯ въ оужасѣ. тоу сътрѧсошѫ сѧ

о нємъ. т раꙁвръгѫ оуꙁды ⷯ

гл͠ѧще. кто съ єсть цр͠ь славѣ.

кто єⷭ съ ѡ таковаа толцѣмі

ꙁде творѧ юдєса, кто съ єⷭ ца

рь славѣ. творѧ ннѣ въ адѣ,

не бывшаа нкъгдаже въ адѣ.

кто съ єⷭ ꙁводѧ ѿ сѫдѣ вѣ

ныѫ ѫꙁнкы. кто съ єⷭ раꙁⷣр

швы,  раꙁорвы нашѫ нєпо

бѣдмѫѧ дръжавѫ.  къ нⷨ

ѿвѣщаваахѫ влⷣныѫ слы

гл͠ѧще. оувѣдѣт л хощетє

кто съ єⷭ цр͠ь славѣ. г͠ъ крѣпо

къ  слєнъ,  нєпобѣдмъ

194б

въ бран. съ, ѡнъ єⷭ, ѿвръгы вы

ѿ небєсныⷯ пртворъ,  порнѫ

въ. ѡ окаан ꙁаконопрѣстѫ

пнц,  м͠тлє. съ, ѡнъ єⷭ,

съкршвы въ ѡрданъскаⷯ.

водаⷯ главы ꙁъмеємъ вашмъ.

съ, ѡнъ єⷭ ѡблвы крⷭто

мъ,  поꙁороу сътворъ.  ѡсла

блъ жлы вашѫ. съ, ѡнъ єⷭ, свѧ

ꙁавы  ѡмравы бєꙁꙿднѫ по

славъ вⷭа. съ, ѡнъ єⷭ. послаѫ

вⷭа въ огнь вѣны,  въ гєены

погблѣѫ, тѣм же  нє къ

снте. н пождѣте. нѫ потъ

щте сѧ  ѫꙁнкы с ꙁвєдѣ

те. ѫже до селѣ ꙁлѣ пожрѣсте.

ваше бо шѫтанє ꙁлѣ сѧ 

спраꙁн. ваша гръдынѣ до

195а

конца раꙁⷣроуш сѧ. ваша крѣпⷭо попра сѧ  погы

бе. с влкⷣа,  влⷣныѫ слы, протвнымъ сла

мъ гл͠ахѫ. въкоупѣ же  тъщаахѫ сѧ.  ѡв

темніцѫ, ѿ самѣⷯ ѡснован раскопаваахѫ.

ов же, протвныѫ слы. тыкаахѫ сѧ, ѿ въ

нѣшнхъ съкровщъ, вънѧтрънѧѧ бѣжѫ

щѫ.  н прѣсподнѣа съкровща хра

нлща,  нырща,  пещеры, въꙁыскаа

хѫ  теѣхѫ. єтер же, дроугъ дроуга. нѫ

доу свѧꙁнѣ влⷣцѣ прносѣше.  н мѫ

телѣ вѧꙁаахѫ.  дроуѕ, вѣныѫ свѧ

ꙁны ѿпоущаахѫ.  ов, повєлѣваахѫ.

дрꙃ же вєдѣхѫ.  н, слоужахѫ на ско

рѣ.  ѡв, въходѧще вънѧтръѫдоу

влцⷣѣ прⷣѣтѣхѫ. ѡв же, ꙗко б͠оу  цр͠ю,

побѣдоносні пⷣрѣстоꙗхѫ. смꙿ же тако оубо.

нѫ  пае сⷯ, въ адѣ бываѫщмꙿ же  творѧ

щємꙿ сѧ,  трѧсѫщємъ сѧ. ꙗко гнⷭє се

пршествє. сама прѣсподнѣа

195б

прѣсподнмъ дот хотѣаше; адамъ ѡ

нъ въсѣⷯ л͠вкъ пръвоꙁданꙿны,  пръвѣє оу

меры. вънѧтръѫд съ въсѣⷯ съ многоѫ твъ

рдѫ, єтероѫ свѧꙁанъ дръжмъ. слыша

влнⷣ ноꙃѣ. въходѧщ къ свѧꙁнымъ.

 поꙁнавъ глⷭа єго ходѧщоу въ темнц.

 ѡбращъ сѧ къ въсѣмъ сѫщмъ съ ні

мъ ѫꙁнкомъ ѿ вѣка, рее. глаⷭ нога

ма єтера слышѫ къ намъ грѧдѫщѫ.  а

ще тъ въсѣко ꙁⷣе прт ꙁволлъ єⷭ.

мы ѿ сⷯ ѫꙁъ свободмꙿ сѧ. аще въсѣко ѡ

ного съ нам вдⷨ; мы ѿ ада ꙁбавлѣє

мꙿ сѧ. с  побнⷣаа смъ; адамоу гл͠ѧщ.

кь въсѣмъ сѫщмъ съ нмъ свѧꙁны

мъ вънде влⷣка къ нмъ. побѣдноє.

орѫже кртⷭъ дръжѫ. єгоже вдѣвъ а

дамъ пръвоꙁⷣанꙿны.  оужасомъ въꙁбі

въ пръс, въꙁъп къ всѣмъ сѫ

196а

щⷨ ѿ вѣка оусобшмъ.  реⷱ. г͠ъ мо съ въсѣм.

 ѿвѣщавъ хⷭъ гл͠а адамов.  съ дх͠омъ твоⷨ.

 ємъ  ꙁа рѫкѫ въскрѣшаетъ єго. гл͠ѧ. въста

ні спѧ,  съвъскрⷭн ѿ мртвыⷯ,  ѡсвѣт

тъ тѧ хсⷭ. аꙁъ б͠ъ бывы рад тебє сн͠ъ тво

. тебе дѣлꙿма  сѫщмъ ѿ тебе ннѣ

гл͠ѧ.  по ѡбласт повелѣваѫ свѧꙁне

мъ, ꙁыдѣте.  сѫщмъ въ тъмѣ,

просвѣтте сѧ.  лежѫщмъ въста

нѣте. тебѣ повелѣваѫ, въстан спѧ

. не сего бо рад тѧ сътворⷯ, да въ адъ св(.)

ꙁанъ ес. въстан ѿ мр͠твыⷯ, аꙁъ есъмъ

жвотъ л͠вкѡмъ, въстан съꙁданіє

моє. въстані ѡбраꙁе мо, бывы по ѡ

браꙁ моємоу. въстані  дѣмъ ѿсѫд

ть (!) бо въ мнѣ,  аꙁъ въ тебѣ. єдно  не

раⷣꙁѣлмо єсвѣ лце. тебе рад б͠ъ тво

съ, быⷯ сн͠ъ тво. тебе рад вⷣлка съ прѫⷯ

196б

ѡбраꙁъ тво раба. тебе дѣлꙿма съ прѣвы

ше нб͠съ, прдоⷯ на ꙁемѧ,  поⷣ ꙁемлеѫ.

тебе рад л͠вка быⷯ. ꙗкы л͠вкъ бес помо

щ,  въ мртвⷯы свобⷣо. тебе дѣльма ꙁъ

шеⷣшаго ѿ врътограда. ѿ врътограⷣ ю

деѡмъ прѣданъ быⷯ.  въ врътꙿпѣ распⷮѧ

бⷯы. вжⷣъ лца моєго ꙁапльванꙗ. ⷯ

же тебе рад прѫⷯ; да тѧ строѫ въ пръ

воє дъхновенє. вжⷣъ м лантама оу

дарена ꙗже прѫⷯ. да тебѣ раꙁвраще

нꙿны ѡбраꙁъ, справлѧ въ пръвы обра

ꙁъ. вжⷣъ м плещема раны. ѫже прі

ѫхъ. да раꙁметаѫ твоⷯ грѣхъ брѣмѧ.

лежѫщеє на плещ твоєю. вжⷣъ м прі

гвожеⷣнꙿнѣ рѫцѣ; хже прострѣхъ на

дрѣвѣ добрѣ. тебе рад простерꙿшаго рѫ

цѣ на дрѣвѣ ꙁлѣ.  вжⷣъ м пргвоⷣже

нꙿнѣ, на дрѣвѣ ноѕѣ. твое

197а

ю рад ног. ꙁлѣ текш къ дрѣв. въ ше

сты дн͠ь. въ неже ѡсѡжеⷣнє бⷭы. въ ше

сты дн͠ь,  твоє въꙁвⷣжене;  раю ѿвръ

ꙁенє сътворⷯ. въкоусⷯ тебе рад жлⷱъ.

да сцѣлѧ тебе, ѿ сънѣд оноѫ слаⷣкы

ѫ  горꙿко слⷭа. въкоусⷯ ѡцꙿта. да спраꙁнѧ

твое съм͠рт лютѫѧ  пае єстъстъвнѫ

ѧ ѣшѫ. прѫⷯ гѫбѫ, да ѿмыѫ рѫкоп

санє твоєго грѣха. прѫⷯ стрⷭть, да по

пшѫ свободѫ родоу лⷭвкомоу. снѫⷯ на

кртⷭѣ,  прободенъ быⷯ въ ребра; тебе ра

д оуснѫвшаго въ ра.  еѵвѫ ѿ ребра 

ꙁведъша. моє ребро сцѣлло єⷭ болѣꙁнь

твоєго ребра.  мо сънъ ꙁведєⷮ тѧ ѿ

съм͠ртнаго съна. моє копе оустав

ло єⷭ, ѡбращаѫщеє сѧ на тѧ копе. про

еє въстані  дѣмъ ѿсѫдоу. ꙁведⷯо

тѧ ѿ ꙁемѧ раскыѫ. оустроѫ тѧ оуже

197б

не въ ра. нѫ на нбⷭны прѣстолъ. въꙁбранⷯ

т дрѣва жвотнаго ѡбраꙁа. нѫ се аꙁъ самъ

веⷭ жвотъ прложхꙿ т сѧ. повелѣⷯ хероу

вмоу раболѣпно стрѣщ тѧ. творѧ се

рафмоу бг͠олѣпꙿно покланѣті сѧ. съкры

лъ сѧ єс ѿ ба ꙗко нагъ. нѫ се съкрылъ є

с въ себѣ б͠а нага. ѡблъкълъ сѧ ес въ сра

мнѫѧ кожꙿнѫѧ рꙁѫ. нѫ ѡблѣе сѧ б͠ъ въ

плъть твоѫ ѡкръвавленꙿноѫ рꙁоѫ. тѣ

мꙿже въстанѣте дѣмъ ѿсѫдоу; ѿ съ

мр͠т въ жвотъ. въстанѣте дѣмъ

ѿсѫдоу, ѿ стлѣніꙗ, въ нетлѣнє.

въстанѣте дѣмъ ѿсѫдоу. ѿ тъмы,

въ вѣны жвоⷮ,  свѣтъ. въстанѣ

те дѣмъ ѿсѫд. ѿ болѣꙁніѫ, въ весе

лє. въстанѣте дѣмъ ѿсѫдоу. ѿ ра

боты въ свободѫ. ѿ темнцѫ, въ горні

 рⷭлмъ. ѿ ѫꙁы, къ б͠оу. ѿ болѣꙁн,

на раскѫѧ пщѫ. ѿ ꙁемѧ на н͠бо. на се

198а

бо хсⷭ оумрѣтъ  въс͠крсе. да мр͠твым  ж

вым обладаетъ. тѣм же въстанѣте  дѣ

мъ. ѿц͠ъ нбныⷭ погыбшѫѧ жⷣетъ ѡвцѫ,

девѧтьдесеть аг͠глⷭкыѫ ѡвцѧ; клеврѣ

та жѫⷣтъ адама когда въскрⷭнєтъ. къгⷣа

въꙁыдетъ,  къ б͠оу въꙁвратт сѧ. херв

мъскы прѣстолъ готовлъ сѧ єⷭ. въꙁносѧщі

 скор,  готов. рьтогъ готова сѧ. брашꙿ

на готова. въныѫ сѣн  жлща. оугото

вшѫ сѧ. съкровща бл͠гыⷯ ѿвръꙁошѫ сѧ.

нбⷭное цртⷭвє прѣжⷣе вѣкъ оуготов сѧ. ⷯ

же ѡко не вдѣ, ні оухо не слышало бл͠гыхъ.

л͠вка жѫⷣтъ. с  побнⷣаа смъ влцⷣѣ гл͠ѧщ.

въстаетъ съ нмъ. въ немъ съеднівы сѧ

адамъ.  съвъстаетъ еѵва. нѫ  многа

а тѣлеса ѿ вѣка оусобшⷯ ст͠ыхъ въ

скрѣс. проповѣдаѭще влⷣное трд͠нє

вноє въскр͠сенє. єже вѣрꙿні свѣтло пр

мѣмъ.  оуꙁрмъ,  цѣлмъ. съ аг͠глы

лкъствѫще. съ архг͠глы праꙁⷣнѫще

въкпѣ  славѧще. въскрѣсвшаго наⷭ

хⷭа ѿ стлѣніꙗ. ємже слава.  дръжа

ва. съ бесмр͠тнымъ оц͠емъ  съ ст͠ымꙸ

198б

 жвотворѧщмъ  єдносѫщнымъ

дх͠омъ. въ вѣкы вѣкомъ амінъ.