Речник на Патриарх Евтимий
црькꙑ  
црькꙑ -ъве ж (203) 1. Християнската Църква; общността от вярващите в Христос. какѡ бѡ  не хотѣхѹ, ꙁреще црⷭкое велїе до конца бжⷭтвнѣ покорено цр͠кв Конст 437r.37 капща ѻпѹстѣше • сквары прѣсташе • неъстїе погыбе • х͠сꙿ црⷭтвѹеⷮ • бл͠гоъстїе просїа • цр͠кв процъвте • мⷱнкь въса ꙁемлꙗ спльн се моще Нед 603v.38 Ненавдѧ̆ же добраа дїавѡлъ не сътръпѣ на мнѡѕѣ мрнѫ прѣбыват Хрстовѫ цр(ъ)ковь, нѫ въꙁдвже на нѧ брань лютѣ̆шѫѧ ЙП 187.34 Същото значение и в ЙР 20.11 ИМ 174v.19 Филот 89.18 90.6 Конст 429v.12 429v.39 430v.19 433r.8 436r.11 436v.20 437r.8 439r.21 ЙП 183.31 188.23 191.15 191.17 192.6 199.1 199.8 202.18 Кипр 227.23 228.2 228.7 228.10 228.31 232.14 Антим 241.3 241.8 243.17 243.19 245.8 251.13 Теоф 263.5 ЛОглаш 374.12 383.30 Яков 314.29 326.5 326.18 327.23 МИнд.1-2 347.26 349.26 МЦ 353.18. спльнене црькъве Църковната общност, вярващите. Господ, боже нашъ, спас люд своѫ  благослов достоанїе свое, сплъненїе цр(ъ)кве твоеѧ съхран, ѡсвѧт любѧщѫѧ благолѣпїе храма твоего СЙЗ 359.7 спльненїе цр(ъ)кве твоеѫ съхран, ѡсвѧт любѧщѫѧ благолѣпїе храма твоего СЙЗ 373.17 сплъненїе цр(ъ)кве твоеѫ съхран, освѧт любѧщѫѧ благолѣпїе храма твоего ЛОглаш 389.4 Същото съчетание и в Яков 333.1. съборьнаꙗ црькꙑ Вж. ИМ 163v.31 164r.7 167v.23 167v.29 168v.12 168v.14 168v.15 168v.19 168v.25 172r.1 172r.4 172r.28 172v.9 Конст 431v.34 438v.17 Кипр 227.8 ЛЙЗ 294.26 СЙЗ 362.7 362.18 370.1 СВВ 395.29 ЛОглаш 383.12 384.10 Яков 310.26 325.17. 2. Териториално-административна единица на християнската Църква. Мнѡга же  бессльна дарованїа цр͠квамь ѿдасть. нъ  с͠тые ѡц͠е многою  нескаꙁанною поьте ъстїю же  дары Конст 431v.25 Елма ѹбо своѫ постже цр(ъ)ковь, въсе абїе стадо въ скорѣ прꙁвавь, въсѧ лѫкавыѧ къꙁн ꙁлоьстваго царѣ тѣмь вѣдѡмы сътвор ЙП 195.26 Сїѧ свѧтаѧ  бож(ь)ственнаѧ лїтꙋргїа свѧтагѡ, славнагѡ всехвалнагѡ апостола Іакѡва, брата господнѧ  первагѡ архїепскопа свѧтѣ̆шїѧ, божїѧ  велкїѧ Іеросалмскїѧ цр(ъ)кве, преведенна Еѵѳмїемь, патрїархомъ Терновскмъ Яков 334.26 Същото значение и в Конст 424r.40 427r.1 427r.6 427r.9 428r.14 429v.18 430r.23 431v.28 431v.31 432r.41 433r.1 435r.7 435r.10 436r.23 436r.24 436r.41 436v.3 438r.4 438v.21 438v.23 439r.7 Нед 604v.34 Мих 178.18 ЙП 187.31 195.23 ЛЙЗ 289.27 295.6 СЙЗ 358.2 370.9 370.16 373.21 СВВ 391.35 ЛОглаш 383.18 385.1 389.7 Яков 308.29 325.24 327.5 333.5 МЕп 342.6 343.1. 3. Християнски храм, църква; сграда, предназначена за практикуване на християнството. въ глѫбоцѣ старѡст къ г͠ꙋ ѻтде• єгѡже мѡщ въ тѡжде цр͠кв полѡжены бывше, мнѡгаа  прѣславна юдеса съдѣаше Петк 76v.12 въ рмѣ же тѡмѹ сѹщѹ, велкѹю тамо полатѹ свома раꙁор рѹкама прⷭнопомнмы сь̏ кѡнстантінь,  цр͠кѡвь г͠ѹ нашемѹ І͠ѵ Х͠ѹ ꙋстро Конст 429r.17 Въ цр(ъ)ковь ꙋбо ꙗко вънде  обыное поклоненїе къ свѧтымь кѡнамь сътворь  мрꙿ людемь давь, на архїєре̆скы̆ въꙁведень быстꙿ прѣстѡлъ ЙП 185.30 Същото значение и в Петк 75v.19 75v.26 79v.4 80v.29 81r.28 ЙР 7.26 20.30 21.19 21.20 22.1 23.2 23.15 24.20 25.3 ИМ 169v.23 169v.27 172v.14 173v.24 174r.14 174v.21 Филот 83.7 85.10 85.21 95.4 98.15 Конст 428r.9 429r.20 429r.22 429r.31 430r.30 433r.18 433r.20 434r.8 434r.12 434r.18 434r.24 434r.25 434r.27 434r.40 434v.1 434v.5 434v.7 434v.10 434v.14 434v.17 434v.23 434v.26 434v.28 434v.31 434v.36 434v.40 435r.1 435v.10 437r.12 437r.38 439r.4 Нед 604v.41 Мих 171.12 171.32 179.1 ЙП 190.13 196.12 198.7 Кипр 227.1 227.3 227.11 Антим 245.4 Теоф 276.26 ЛЙЗ 283.9 288.33 СВВ 394.12 Яков 307.3 323.24. // Образно. Храм, дом Божи – за християните. мамы Хрста жвѫща въ ср(ъ)дцхь нашх  бѫдемь цр(ъ)ковь свѧтомѹ твоемѹ дѹхꙋ ЛОглаш 386.15 // Образно. Дворец, чертог. „Прведѫт сѧ – рекь – царю дѣвы въ слѣдєѫ  скрънѧѧ єѫ прведѫт сѧ, въведѫт сѧ въ цр(ъ)ковь царевѫ.” Не бѡ въсѧ въ невъхѡдмаа въведошѧ сѧ, єдна же та отроковца въведена быст(ь) Мих 171.8 Сего рад отрокѡвцѧ въꙁлюбшѫ тѧ, въ вонѧ мѵра твоего текѡшѧ, въведе тѧ царь въ клѣть, рекше въ цр(ъ)ковь своѫ Мих 172.12 // При Въведение Богородично в храма. Вж. въходъ, Мих 170.6 Мих 171.4. мат вьсѣхъ црькъвъ Храмът „Св. Сион“ в Йерусалим, майка на всички църкви.  свѧты̆ храмь се̆ во свѧтѣмь  славнѣмь Сїѡнѣ, матер всѣхъ цр(ъ)кве̆, ꙋтверд его даже до сконанїа вѣка Яков 325.20 4. Езически храм. Ст͠аа рее. бѡѕ тво нѣм  глѹс сѹть.  нже тебѣ помощ могѹⷮ нже себе полѕѹють • г͠ла ѻнь. прїд въ цр͠кѡвь  пожр,  ѹꙁрш бл͠годѣтелꙿство хь  слѹ Нед 606v.32 ѻн же ѻбѣщав се поде въ цр͠ковь • народ же вдѣвше ꙗко въ цр͠ковь подоше, ѹтекомь тамо съхождаахѹ се • Еллн ѹбо раⷣующе се, хрїстїане же понкл  сѣтѹюще Нед 606v.35, 36