Исторически речник
раꙁѹмѣт  [+]
VpgVpfar1sVpfar2sVpfar3sVpfar1pVpfar2p
раꙁѹмѣтраꙁѹмѣѭ, раꙁѹмѣѫ, раꙁѹмѣѧ, раꙁѹмѣюраꙁѹмѣш, раꙁѹмѣеш, раꙁѹмѣашраꙁѹмѣтъ, раꙁѹмѣетъ, раꙁѹмѣатъ, раꙁѹмѣть, раꙁѹмѣеть, раꙁѹмѣать, раꙁѹмѣт, раꙁѹмѣет, раꙁѹмѣатраꙁѹмѣмъ, раꙁѹмѣмъ, раꙁѹмѣамъ, раꙁѹмѣмь, раꙁѹмѣемь, раꙁѹмѣамь, раꙁѹмѣм, раꙁѹмѣем, раꙁѹмѣам, раꙁѹмѣмо, раꙁѹмѣемо, раꙁѹмѣамораꙁѹмѣте, раꙁѹмѣете, раꙁѹмѣате
Vpfar3pVpfar1uVpfar2uVpfar3uVpza2sVpza3s
раꙁѹмѣѭтъ, раꙁѹмѣѫтъ, раꙁѹмѣѧтъ, раꙁѹмѣютъ, раꙁѹмѣѭть, раꙁѹмѣѫть, раꙁѹмѣѧть, раꙁѹмѣють, раꙁѹмѣѭт, раꙁѹмѣѫт, раꙁѹмѣѧт, раꙁѹмѣютраꙁѹмѣвѣ, раꙁѹмѣевѣ, раꙁѹмѣавѣраꙁѹмѣта, раꙁѹмѣета, раꙁѹмѣатараꙁѹмѣте, раꙁѹмѣете, раꙁѹмѣатераꙁѹмѣраꙁѹмѣ
Vpza1pVpza2pVpza1uVpza2uVpfao1sVpfao2s
раꙁѹмѣмъ, раꙁѹмѣмь, раꙁѹмѣмраꙁѹмѣтераꙁѹмѣвѣраꙁѹмѣтараꙁѹмѣхъ, раꙁѹмѣхь, раꙁѹмѣхраꙁѹмѣ
Vpfao3sVpfao1pVpfao2pVpfao3pVpfao1uVpfao2u
раꙁѹмѣраꙁѹмѣхомъ, раꙁѹмѣхомь, раꙁѹмѣхом, раꙁѹмѣхмꙑраꙁѹмѣстераꙁѹмѣшѧ, раꙁѹмѣшѫ, раꙁѹмѣша, раꙁѹмѣше, раꙁѹмѣхѫраꙁѹмѣховѣраꙁѹмѣста
Vpfao3uVpfam1sVpfam2sVpfam3sVpfam1pVpfam2p
раꙁѹмѣстераꙁѹмѣахъ, раꙁѹмѣхъ, раꙁѹмѣахь, раꙁѹмѣхь, раꙁѹмѣах, раꙁѹмѣхраꙁѹмѣаше, раꙁѹмѣшераꙁѹмѣаше, раꙁѹмѣшераꙁѹмѣахомъ, раꙁѹмѣхомъ, раꙁѹмѣахомь, раꙁѹмѣхомь, раꙁѹмѣахом, раꙁѹмѣхомраꙁѹмѣашете, раꙁѹмѣшете, раꙁѹмѣасте, раꙁѹмѣсте
Vpfam3pVpfam1uVpfam2uVpfam3u
раꙁѹмѣахѫ, раꙁѹмѣхѫ, раꙁѹмѣахѹ, раꙁѹмѣхѹраꙁѹмѣаховѣ, раꙁѹмѣховѣраꙁѹмѣашета, раꙁѹмѣшета, раꙁѹмѣаста, раꙁѹмѣстараꙁѹмѣашете, раꙁѹмѣшете, раꙁѹмѣасте, раꙁѹмѣсте
раꙁѹмѣт -раꙁѹмѣѭ -раꙁѹмѣш св несв 1. Разбера, схвана схъ же не раꙁѹмѣшѧ ѹенц его прѣжде. нъ егда прослав сѧ с. тъгда помѣнѫшѧ. ѣко с бѣшѧ о немь псана М Йо 12.16 З А СК ꙇшедъ же не можааше глат къ людемъ. ꙇ раꙁѹмѣшѧ ѣко вдѣне вдѣ въ цркв М Лк 1.22А ꙇ скаахѫ ѩт   ѹбоѣшѧ сѧ народа. раꙁѹмѣшѧ бо ѣко къ нмъ рее пртъѫ М Мк 12.12 З. Срв.Лк 20.19 М З пае вьсѣхъ ѹѩштіхъ сѩ раꙁѹмѣхъ. ѣко съвѣдѣнѣ твоѣ поѹене мое сѫтъ СП 118.99 ї въꙁвѣстішѩ дѣла бжьѣ. ї тварь сего раꙁѹмѣшѩ. въꙁвеселітъ сѩ правьдьнікъ о гі. ї ѹпъваетъ на нь СП 63.10 се трѹдъ естъ прѣдо мноѭ доідеже вънідѫ въ свѩтіло бже. і раꙁѹмѣѭ въ послѣдьнѣа іхъ СП 72.17 раꙁѹмѣіте беꙁѹмьніі въ людехъ. ї бѹіі когда ѹмѫдріте сѩ СП 93.8 аще л естъ жвъ. т глетъ. ѣко нѣсмь добрѣ наѹенъ ꙁаконѹ бжью. н раꙁѹмѣлъ стнънꙑѩ вѣрꙑ крестьѣнъскꙑ СЕ 66b 24 нъ лѣпо стъ раꙁѹмѣт о семъ вьꙁлюбьн.  обраꙁъ прнесе смокв С 346.3 Вникна в смисъла на нещо, проумея. ꙇ рее ꙁахарѣ къ анћѹ. по есомѹ раꙁѹмѣѭ се. аꙁъ бо есмъ старъ  жена моѣ ꙁаматорѣвъш вь дьнехъ свохъ М Лк 1.18 З А слꙑш ѧдо ꙇ раꙁѹмѣ добрѣ. бъ еднъ естъ сътворе вꙿсѭ тварь. не мѣѩ н отъкѫдѹже наѧтꙿка. нъ самъ сꙑ наѧло вꙿсемѹ СЕ 67а 3 Досещам се. раꙁѹмѣѭ то сътворѭ. да егда оставленъ бѫдѫ отъ строенѣ домѹ прмѫтъ мѧ въ домꙑ своѩ М Лк 16.4 З Поумнявам, помъдрявам. млость і сѫдъ поѭ тебѣ гі. въспоѭ і раꙁѹмѣѭ вь пѫті непороьнѣ СП 100.2 пае старець раꙁѹмѣхъ. ѣко ꙁаповѣдеї твоїхъ вьꙁскахъ СП 118.100 ѡтъ ꙁаповѣдеї твоїхъ раꙁѹмѣхъ. сего раді вьꙁненавдѣхъ вьсѣкъ пѫть неправьденъ СП 118.104 2. Узнавам, научавам нтоже бо покръвено естъ еже не отъкрꙑетъ сѧ.  тано еже не раꙁѹмѣатъ сѧ М Лк 12.2 З А Б раꙁѹмѣ же народъ мъногъ отъ юде. ѣко тѹ естъ. ꙇ прдѫ не са рад тъкъмо. нъ да  лаꙁара вдѧтъ М Йо 12.9 З А СК вамъ дано естъ раꙁѹмѣт. танаа цсрствѣ. нбскааго. онѣмъ же не дано естъ М Мт 13.11 З ꙇ раꙁѹмѣвъ ѣко отъ област родовꙑ естъ. посъла  къ іродѹ сѫштю  томѹ въ рѹсалмѣ вь дьн тꙑ М Лк 23.7 З поставі гі ꙁаконодавьца надь нім. да раꙁѹмѣѭтъ ѩꙁꙑці ѣко лці сѫтъ СП 9.21 въ ꙁаповѣдехъ твоїхъ поглѹмлѭ сѩ. і раꙁѹмѣѭ пѫт твоѩ СП 118.15 хъ въ мрътвꙑхь съ німь сънідѣмъ да ѹвѣмъ і таінꙑ. ѩже тѹ. да раꙁѹмѣемъ бжѭ. таіна подъ ꙁемлеѭ юдеса К 13а 14—15 Срв. С449.16—17 ъсо рад порѫенѣ. да не въскорѣ раꙁѹмѣтъ льстьць танꙑ. ꙗко бо ꙁ дѣвцꙙ ꙁт црю С 245.23  се жена въ градѣ ꙗже бѣ грѣшьніца. раꙁѹмѣвъш ꙗко вьꙁлежтъ въ домѹ фарсеѡвѣ. прнесъш стьклѣнцѫ благовон҄ьнꙑ маст С 391.8 Зная. аште б раꙁѹмѣлъ въ дьнь съ тво. ꙇ тꙑ ѣже къ мрѹ твоемѹ. нꙑнѣ же ѹкрꙑ сѧ отъ оѭ твоею М Лк 19.42 З съкаж м гі конънѫ моѭ.  сло дънеі мохъ кое естъ. да раꙁѹмѣѭ есо лшѫ сѩ аꙁъ СП 38.5 тѣмь рее нколже л мене слꙑшасте. пророкомь глагол҄ѫшта. тогда раꙁѹмѣте ꙗко аꙁъ смъ глагол҄ꙙ пршълъ С 331.4 3. Познавам, разпознавам лѣтѹ же ꙁходꙙштѹ. раꙁѹмѣвъшѹ пѹстꙑн҄ѫ тѫ.  мѣсто ѹвѣдѣвъшѹ оть н҄егоже на вѣтрѣ прѣнесенъ бꙑстъ. обрѣте  пьпрштъ пꙙть отъ пештерꙑ С 289.24—25 не раꙁѹмѣшꙙ агг҄елꙑ славмааго.  пророкꙑ проповѣдамааго С 334.8 раꙁѹмѣмꙑ νοούμενος Познаваем прде къ смокв вдмꙑ ловѣкъ. бѣ же вьсьжде. же на н҄емъ раꙁѹмѣмо божьство С 345.6 4. Осъзнавам, давам си сметка за нещо раꙁѹмѣ ѣже т гл[...] дастъ бо т (гъ) раꙁꙋмъ о въсемъ Е 1а 8 къто прѣпрѣмѫдръ ї сѣхранітъ сі.  раꙁѹмѣѭтъ млості гнѩ СП 106.43 бо рабъ твоі хранітъ ѩ вънегда съхраніті ѩ въꙁданъе (!) много. грѣхъпаданьѣ къто раꙁѹмѣетъ СП 18.13 бже вѣдꙑ немощь. ꙇ ѹдобь погꙑбене рода ла. ꙇ мꙑсле нашхъ ѹмъ. авлѣѩ раꙁѹмѣѩ СЕ 24а 11 гі бже нашъ. давъꙶ петров слъꙁам покаане. ꙇ блѫдьнц отъпѹщене грѣхомъ. ѡправъдавъꙶ мꙑтара. раꙁѹмѣвъша своѣ прѣгрѣшенѣ СЕ 77а 13—14 жꙙтел҄ѣне же ѹслꙑшавъше плаа младеншта.  мат поѹвъш обрат сꙙ.  раꙁѹмѣвъш свого ꙁъла въскра съ вьсѣм С 43.23 вовода же раꙁѹмѣвъ множьство мꙙтежа.  ꙗко на н҄ь прдошꙙ. на помошть стааго конона С 50.29 с а бꙑ бꙑлъ пророкъ раꙁѹмѣлъ бꙑ. кака стъ пркасаѭштꙗ сꙙ мъ. ꙗко грѣшнца стъ С 393.2 лма бо ꙁъло вьмѣст сꙙ.  прѣдаан пр коньц бѣаше.  грѣхъ съвръш сꙙ. тъгда раꙁѹмѣ грѣхъ С 414.28 5. Почувствам, усетя, възприема със сетивата си ꙇ абе раꙁѹмѣвъ съ дхомь свомь. ѣко тако т помꙑшлѣѭтъ въ себѣ. рее мъ. то тако помꙑшлѣате въ срдцхъ вашхъ М Мк 2.8 З А СК Б ꙇ абе сѧкнѫ стоьнкъ кръве еѩ. ꙇ раꙁѹмѣ тѣломъ ѣко цѣлѣатъ отъ ранꙑ М Мк 5.29 З А СК У  н раꙁѹмѣхомъ. любъве ѫже матъ бъ в насъ Е 37а 10 не отъ кого ѹвѣдѣвъ. нъ отъ себе раꙁѹмѣвъ срьдьцевѣдьць бо сꙑ вѣстъ же въ ловѣцѣ С 404.14 распрострѣхъ съ пръстꙑ  око дѹшно.  двою ѹже дѣлесѹ раꙁѹмѣхъ. дръжахъ  вдѣхъ. обскахъ  ꙁьрѣахъ С 511.18—19 Образно. раꙁѹмѣвъ же с. лѫкавъство хъ рее. ъто мѧ окѹшаате ѵпокрт М Мт 22.18 ЗI, А, СК. Срв. Лк 20.23 М З тъгда своѭ сьвѣсть раꙁѹмѣвъ.  нкогоже сѫшта ѹтелꙗ прѣмѣн сꙙ С 415.5 Забележа, видя. ѡтъкръї о мо ї раꙁѹмѣѭ. юдеса отъ ꙁакона твоего СП 118.18 тае раꙁѹмѣвъ прѣстꙑ. лѣпотѫ тѣла свого. многꙑ радост спльн сꙙ С 140.27—28 тꙑ дръжанъ бꙑстъ оть мене. тебе вждѫ пльтѣнꙑма ома. тебе раꙁѹмѣѭ вѣрьнꙑма ома С 505.13 Обръщам внимание на нещо. ѣко не раꙁѹмѣшѩ дѣла гнь і дѣлъ рѫкѹ его. раꙁоріші ѩ і не съꙁіждеші іхъ СП 27.5 і рѣшѩ не ѹꙁьрітъ гь. ні раꙁѹмѣетъ бъ іѣковль СП 93.7 не раꙁѹмѣт a) ἀγνοέω Не разбирам он же не раꙁѹмѣшѧ гла. ꙇ боѣахѫ сѧ въпрост  М Мк 9.32 З. Срв.Лк 9.45 М З  праꙁдьнъствѹ сѫботьнѹѹмѹ отъмьштаѭтꙿ. а ѹдодѣаню съпаса не раꙁѹмѣѭтъ С 396.28 b) ἀγνοέω, ἀπογιγνώσκω Не зная, не познавам се ѹбо хоборꙿц творѣахѫ. не раꙁѹмѣѭште пропнама. пае же вол҄еѭ ослъпꙿше. тварь же не раꙁѹмѣ свого ꙁждтелꙗ  творьца С 484.26, 27 дѣѣш л нъ стъ на хананестѣ ꙁем богъ. а нъ вь егуптѣ. аште  вꙑ не раꙁѹмѣте С 366.12 не вѣдѣхъ тѧ. ꙇ братрьѩ своеѩ не поꙁнахъ. ꙇ снꙑ своѩ не раꙁѹмѣхъ К 2а 5 не раꙁѹмѣѩ Неволно, несъзнателно ꙇ не раꙁѹмѣѩ съгрѣшхъ. волеѭ л не волеѭ. съпѧ. л бьдѧ. лхоѭ ѣдѭ. ꙇ пѣнъствомь СЕ 68а 16 не раꙁѹмѣѩ сѧ ἀπερινόητος Непонятен, непостижим мо богъ неꙁдреенꙿнъ стъ  невьнꙙтъ.  не раꙁѹмѣѧ сꙙ.  несповѣданъ невдмъ сꙑ С 21.10 раꙁѹмѣт раꙁѹмъ γιγνώσκω σύνεσιν Ставам разумен, поумнявам ꙇ ба ꙇлва ѹбоѩтъ сѧ. ꙇ раꙁѹмѣѭтъ дхомь блѫдѧште раꙁѹмъ. а ръпъштѫштеі наѹѧтъ сѧ послѹшат К 1а 13, 14 Срв. С325.20—21, 22 тако м стъ раꙁѹмѣт ὠς ἐμοὶ δοκεῖ Така ми се струва комсь рее старꙿе. тако м стъ раꙁѹмѣт ꙗко крьстꙗнъ с С 223.19 раꙁѹмѣт сѧ М З А СК Б У Е СП СЕ К С ЗЛ МЛ Гр γιγνώσκω ἐπιγιγνώσκω συνίημι νοέω ὑπονοέω εὐνοέω κατανοέω μανϑάνω καταμανϑάνω αἰσϑάνομαι χωρέω ἔχω λόγον [вар. ἐπίσταμαι] Нвб разумея, разумявам остар ОА ВА АК НТ Дюв НГер ЕтМл БТР АР ДА