Исторически речник
прьвѣ  
прьвѣ нареч 1. Първо, най–напред, преди всичко лцемѣре. ꙇꙁьм пръвѣе бръвъно ꙁ оесе твоего. ꙇ тогда ѹꙁьрш ꙁѧт сѫець ꙁ оесе братра твоего М Мт 7.5 З, А, СК. Срв.Лк 6.42 М З вь ньже домъ въндете колжъдо. пръвѣе глте мръ домѹ семѹ М Лк 10.5 З ꙇ вѣсѧ  къ аннѣ пръвѣе. бѣ бо тьсть каѣфѣ М Йо 18.13 З А СК  по амⷩ҇ вьꙁлⷮ҇ѣе връхѹ прѣлваемааго вна. отъ стꙑхъ бгоавлене. творѧ еѭ крстꙑ в҃. ꙇ прметъ отъ него пръвѣе рѣ СЕ 20а 23 оставі тѹ даръ твоꙇ. ꙇді пръвѣе съмрітъ сѧ. съ братомь своімь. ꙇ тогда шедъ прінесі даръ твоі К 9a 19  гда сташꙙ прѣдъ анꙿѳупатомъ. ѹмлⷪ стꙑ кодратъ слѹгꙑ. да того прьвѣ слѹгꙑ вьведѫтъ С 105.27—28 2. Преди, по–рано от другите, най–напред анћл бо гнь на вьсѣ лѣта съхождааше въ кѫпѣль. ꙇ въꙁмѫштааше водѫ. ꙇ же пръвѣе вълажааше по въꙁмѫштен водꙑ. съдравъ бꙑвааше. ѣцѣмъ же недѫгомъ одръжмъ бꙑвааше М Йо 5.4 З  прішедьше пръвѣе. мънѣахѫ сѧ вѧще пріѩті.  пріѩсѧ  ті по пѣнѧѕѹ А Мт 20.10 СК аще кꙿто въ а҃ день дⷮ҇е на колѧдѫ. енѹарѣ. ѣкоже пръвѣе поган творѣахѫ. в҃ лⷮ҇ѣ да покаетъ сѧ о хлⷠ҇ѣ ⷣ҇. о воⷣ҇ СЕ 103b 4  велм въꙁъвавъ повелѣ на ѹтрꙗ на рѣцѣ тгрьстѣ да сꙙ обрꙙштѫтъ. жде  прьвѣ бѣшꙙ С 60.1 радѹ сꙙ обрадованаꙗ господь сь тобоѭ. ѹже т непрꙗꙁнь не ѹдобьꙗтъ. деже бо прьвѣ сѫпостатъ брань полож. тѹ прьвѣ враъ бꙑл прлагатъ С 251.2 3. Като предл. с род. За означаване, че действието се извършва по–рано от друго: преди фарсѣ же вдѣвъ дв сѧ. ѣко не прѣжде кръст сѧ пръвѣе обѣда М Лк 11.38 З пꙙть вь недѣл҄ дьн не ꙗвьꙗѧ сꙙ ловѣкѹ съпроста. н нсоже въкѹшаѧ. въ сѫботѫ же  вь недѣл҄ѫ прьвѣ вьсѣхъ въхождааше вь цръкꙿве.  по вьсѣхъ схождааше послѣжде С 285.9  самъ на веер глаголааше. днъ отъ васъ прѣдастъ мꙙ. прьвѣ страст глаголааше. нꙑнꙗ дша моꙗ сьмꙙте сꙙ С 478.16 прьвѣ вьерашьнꙗго πρὸ τῆς χϑές До завчера, до онзи ден прьвѣ вьерашьнꙗаго владꙑка на крьстѣ бѣаше. нъ въскръсе нꙑнꙗ. такожде  с прьвѣ вьерашьнꙗаго. подъ грѣхомъ дръжм бѣахѫ С 495.10, 12 прьвѣ даже не πρὸ τοῦ + Inf. Преди да пръвѣе даже не съмѣрхъ сѩ аꙁъ прѣгрѣшхъ. сего раді слово твое съхранхъ СП 118.67 прьвѣ сего πρὸ τούτου Преди това вдѣ л вьсьде ѹже. ѹсьпен  сьнъ сьмрьть наремѫ.  їмѣѭштеѭ прьвѣ сего страшьно лце С 488.18 прьвѣ ѹнт προανατάσσομαι Поставя на първо място, предпочета прільплї ѩꙁкъ мої грътан моемь. ѣште не помѩнѫ тебе. ѣште не пръвѣе ѹненїмь їлма. ѣко въ наѩло веселѣ моего СП 136.6 М З А СК СП СЕ К С Гр πρό πρός τὸ πρότερον [τὸ] πρῶτον πρῶτος пръвѣе Нвб пръвя остар Дюв прве, първе, пръве диал ДА пръве диал ВА пръво диал ДА първо ОА АК Бот НТ БТР АР